Skip to main content

Full text of "Chronicon Henrici de Silegrave: a chronicle of English history, from the earliest period to A.D ..."

See other formats 


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct 

to make the world's books discoverablc onlinc. 

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct 

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc 

publishcr to a library and fmally to you. 

Usage guidelines 

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc 
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to 
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. 
Wc also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

About Google Book Search 

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs 
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb 

at |http://books.qooqle.com/| 



f 



3>^ 

.Al 









«} 



.# . 



V 



PITBLICATIONS 

OP THB 

CAXTON SOCIETY. 



1. CHRONICON HENRIOI DE SILEGRAVE. 



CHRONICON HENRICI DE SILEGRAVE. 



A CHRONICLE 

OF 
ENGLISH HISTORY, 

FROM TBE SARUEtT PERIOD 
TO A. D. 1274, 

BY 

HENRY OF SILEGRAVE. 



NOW FIRST PUBLISHED FROM THE COTTON MS 

BY C. HOOK. 



« • 



LONDON : 

Printbd for thb Caxton Society, 

1849. 






PREFACE. 



The short Chronicle, published for the first time in 
this yolume, is found in a manuscript preserved in the 
British Museum [CoTTqN, Cleopatra^ A, xn.], and bears the 
name of Hensly of Siloraye as its author. Nothing 
more is known of him ; but we may safely pronounce 
him to have been one of those numerpus monks, who 

emplojed themselves, during the middle ages^ in bisto- 
rical and other literary pursuits. It is probable that he 
is the same person who is mentioned by Elias of Tbick- 
INGHAM in his Annals (p. 45), as having been abbat of 
Bamsay, and who died in 1268; in this case the latter 
part of the Chronicle, which extends to 1274, must have 
been added by another hand* 

The sumame of Silgrave was, no doubt, taken from 
the place of his birth, which was perhaps Sulgrave in 
Northamptonshire ; at least I can find no other place 



yi PREFACE. 

similar to the surname ^* Silegrave " by which he is de- 
signated in the Cotton Manuflcript. 

The contents of this book, as enumerated in the begin- 
ning of the manuscript, together with the initial words of 
each part, are as follows ; 

Henricus de Silegrave scripsit Chronicon Angliae; in quo 
continentur, 

I. De primo adventu Anglorum in Angliam. Pr. << De primis Ger- 

« 

maniffi populis." 

II. De divisione Angli» in VII regna. Pr. *' Primum igitar erat 
regnum." 

III. De regibtts Anglomm ad Henricum III. Pr. " Dominabantur 
.ergo xeges." 

IV. Nomina Pontificum Cantuariensis ecclesi». Pr. " Augustinus, 
Laurentius." 

V. Descriptio Anglise per comitatus. Pr. '< Cantia, Sutbsexia, 
Suihreya." 

VI. De^nominilms domuum religiosarum eum -earum<ordinfliusetc. 
in -Seotiaiet Wallia. Pr. '* Ar^liiepiscopatus .Caoituariensi^, S. Trinita- 

.tig ^aumaclu njgri." 

The last three of .these articles, being nothing but lists 
of names, and containi^g no new ^information^ are omitted 
in this edition. 

.In>lieu of them.are inserted four short historical tracts, 
on the one hand of no great importance, but on the other 
hand.so short^.that theyadd but Yeiylittle to the bulk of 
thisslender TOhune. 

The fiist of these is Chronicon breve reoum Francue 



BenroMiEiraB ab A. D. 548 usqub ab^ A. D. 82&. It is 
fonmd itt 8 M8% 0f the 12tb ceatuiy: beloDgifig^ to the 
Public Mbisiy of Bbtik>gnein France, and was tittnscribed 
tbeaee by a fUend who. noticed in it a eurioue state- 
ment GODcemiDg Ardwolf^ Idng of Northnmb^land. 

The CHBai90i.0GF!A BBBViBSiKA which foilows is fomid in 
More^s MSL of Bede^s Ecclesiastica) Historj. It ie printed 
in some editiot» qf tiiat work^ and is valnable on aecount 
of the gxeat antiquttj oi the MS., in which it occurs» 

The next article, Catalogub fontificum BoxAiroRUBfy ia 
from a MS. [No 319, 1], preserved in the Pubbe library bf 
Bruges in West Flanders. It is unnecessary to say that for 
the first two or three hundred yeara of the Christian era 
the bishops of Bome were not called Popes^ and were, in 
fact, very obscure and unimportant persons. 

Itis next to an impossibility, and would be of little prac- 
tical utility, were it possible, to ascertfdn the order in 
which these obscure bishops succeeded to their episcopal 
o£&ce ; but in later times they acquired an influence, which 
renders it imperative to study their history. The list, which 
we now give, ending with Alezander IV, shows the age of 
the MS. in which it is foimd. There is a note^ in modem 
writing, at the end of the catalogue, ^'Alexander IV de 1254 
h 1261/' and at the end of the volume are the usual words of 
anathema against any one who should steal the book. 

Liber sanct» Mari» de Tholan, quem siquis abstulerit vel folium ex 
eo detruncaverit, anathema sit, nisi condigna satisfactione pcenituerit 



VIU PREFACE. 

The ExcEBPTA Ex HisTORiA Anglorum [U] occurs in a 
MS. given by the late Mr Douce to the Bodleian librarjy 
[Douce, no 287, foL 103] and written about the year 1200. 
This little tract fiimishes a nice synopsis of many events 
and curiosities in early English History. The H. affixed to 
the title is supposed to denote Henry of Huntingdop, weli 
known to the student of English History. There is not 
much to be gleaned from it ; nor, on the other hand, is it 
necessary to make an apology for inserting so short a tract, 
for it only occupies a few pages which would otherwise have 
been blank. 

4 SOUTHAMPTON StKBET, CaMDSIT ToWN. C. HOOK. 



* 



LIBER 
HENRtCI DE SILEGRAVE. 



In eo continentur in voluminb isto : 

I. Bs PRZHO ADTENTU AnGLORUM IV AKGLIAM. 

II. QUOMODO PARTITA FUIT AHQLIA PBR VII REONA. 

III. De REOIBU8 AnGLIS ttVI MONARCHI DICEBANTUR, USaUE AD REGEM 

Henricum. 

IV. DeSCRIPTIO ^KOLIiB PER COMZTATUS, ST DZ DOMIBUS RELIO108Z8 ZK SA 

CONTENTIS. 

I. 

De PRIMO ABVEXTU anglorum in britanniam. 

De tribus Germanige populis venerunt Angli, videlicet 
de Saxonibus, de Anglis, deque Jutis ; * scilicet, ut de re- 
gibus Anglise veteranum et tutum habeamus exordium, sicut 
j^neam diximus exordiuin Britonum, sic et bic in gestis 
regum Angliae, quendam Woden, ut legimus in codicibus 
plurimis, in Germania natum, cum uxore Frea nomine, 
faciemus. 

Erat iste Woden in Germania» uxorem habens nomine 
Fream, qui tantse erat virtutis et gratiae, ut eum homines 
idiotse Deum sestimarent ; eique dedicaverunt feriam quar- 
tam, quam Wodensdey vocant, et uxori ejus feriam sextam, 
dicentes eam paterna lingua Freadey. Eundem quoque 
Woden Latini nominant Mercurium, eidem similiter feriam 
quartam assignantes. Iste Woden habuit septem filios et 
forsitan plures ; de quibus tota populi multitudo procreata 



* From this Oennan tribe the peninsula of Jutland received its name. 

2 



/ ' 



!• HENRICI DE SILORAV£ [c. A. D. 

cst ; ita ut ex eis Germania, Saxonia, Longobardia,t Nor- 
mannia, Anglia, et alise quamplures provincise replerentur. 
Primus filius Wenta vocabatur, a quo processerunt Juti; 
ex quibus originem traxerunt Cantuaritse, Wintonienses, % 
et ii, qui Wichtam ^ incolunt insulam ; filius secundus 
Casere vocatus eat ; tertius Wetelgeat nominabatur : a qui- 
bus nati sunt Angli Orientaies, Mediterranei, Mercii; et tota 
Northanimbrorum prc^enies. Quartus filius Weagdeag; 
quintus, Bealdeag ; sextus, Wilgles ; septimus, Wicta ; de 
quibus orti sunt Saxones, et de his Orientales Saxones, et 
Occidentales, et Meridiani. Hi quoque^ quum in Anglia 
conjunctis Britonibus radicati essent et fundati, diviserunt 
Angliam in triginta quatuor sciras, quas nos dicimus Comi- 
tatus. 

In quot regna quondam dividebatur anolia. 

Primum igitur erat regnum Cantuariorum ; secundum 
erat regnum West-Saxonum ; tertium, Northanimbrorum ; 
quartum, Merciorum; quintum et sextum, £st-Saxondm et 
Orientalium Anglorum ; Suthsexia quoque aliquot proprios 
habuit reges. Deletum est itaque nomen Britannise; et 
ab Anglis Anglia nuncupatur. 

De reoibus canti^. 

Dominabantur ergo reges Cantuariorum proprie in 
Cantia, eo quod propter eminentem provinciae illius dignita- 



t Several countries and states were fonnerly comprehended under this name, viz ; 
Piedmont, Milan, Montserrat, Mantua, Modena, Parma, mach of the territory of 
Venice, and Bononia. 

t The people of Hampshire. From thii Wenta, the eldest son of Woden, the city, 
now called Winchester, the Capital of the West Saxons, is said to have derived itt 
British name ; by the Romans it was denominated Venta Belgarum, bywayofdis- 
tinction f^om the Venta Icenorum, Norwich, and the Venta Silurum, Bristow, or at 
•ome will have it, Caerwent, Civitas Ventae, in Monmouthshire. 

ir Vecti8,thei8leofWight. 



419.3 CHRONICON. U 

tem, simul et populositatem, universalis Britdnnise regibus 
et regnis dominari solebant. In hac itaque provincia Can- 
tiae archiepiscopus Cantuariorum et episcopus Boffensis 
«unt ; et sic reges provinciarum Britannise» temporibus pa- 
catis, regum Cantiae ditionibus parebant. Sic processu 
temporis Ecclesiarum prgelati* Cantuariorum archiepiscopi 
ditioni parebant. Cantiani primores ab antiquo obtinent 
acies in Anglicani exercitus expeditione.lj Archieplscopus" 
item et Ecclesia Cantuariorum ab adventu Augustini 
per totam Anglilim obtinent primatum in Anglicanae 
ecclesiae gubematione ; et hoc ex institutione beati Gregorii 
episcopi et gloriosi regis Ethelbertiy qui ex regibus 
Anglicis primus Christianitatem suscepit. 

De nominibus regum cantianorum. 

Nunc autem de nominibus regum dicendum est, cum 
aliquibus eorum factis digne, sed brevi, memorandis. 
Ac primo de Cantianis regibus propter eorum eminentise 
praerogativam dicendum est. Primus igitur, ex Saxoni- 
bus, Cantuariorum rex fuit 

I. Hengistus, qui cum fratre suo, Horso nominei et 
sociis pluribus a rege Vortigemo in Britanniam invitatus, 
ex dono regio, primo Tanatos insulam, et deinde, 
quum suae probitate militise regem a Scotis et Fic- 
tis protegerent, propulsato quodam regulo Sworongs no- 
mine, totam Cantiam susceperunt regendam; filiamque 
suam Vortigerno dedit lege matrimonii copulandam. £rant 
autem isti filii Witilgli, cujuspater Wicta, cujus pater Wetta, 
cujus pater Woden. De cujus stirpe multarum provinciarum 
regium genus originem duxit. Confirmato autera in Cantia 



*'*Praelati ecclesise ▼ocantur» nedum superiores, ut episcopi.sed etiam inferiores, ut 
archidiaconi, presbyteri,plebani, etrectoresecclesiarum." Spblhan's olosb. 

U This privilege of forming the van of the English armies, was asserted bv the Kentlslv 
men for many oenturies, the origin of which we find here explained. 



'X 



If HENRICI DE SILORAVE [A.D.472. 

regno^ fratrem et iilmm misit in aquilonares Britan- 
nise partes, qui in Northumbria plurimam agrorum portionem 
susceperunt, ut ab oriente simul et occidente viriliter hostes 
a rege repellerent Verum quum Angliet Saxones Vor- 
timerum regis Vortigemi filium unicum haberent semu- 
him^ quater cum eodem praelium commiserunt, et tandem 
Horsus occisas est ; et Vortimerus non multo post periit. 
Hengistus igitur, fratre destitutus^ quum esset acer 
ingcnio et alacer in prselio, de compatriotis suis armatorum 
copiam primo in octo et decem navibus, deinde in trecentis 
navibus in Britanniam vocavit ; fraudeque suborta regem 
Vortigemum cum trecentis nobilioribus Britonum invitat 
dd prandium^ vel> ut Galfredus asserit, ad colloquium ; da- 
toque signo^ quum incaluissent mero, litesque consererent, 
Britones a Saxonibus periemnt. Bex etiamcaptus est; sed 
datis tribus provinciis, libertatem redemit et vitam. Sed 
postmodo ab Aurelio Ambrosio, Constantini minoris filio, 
qaem Britones in regem erexerant, in Walliam fugatus, 
in castro Herefordise obsessus, igne tandem consumptus 
interiit§ Hengistus hoc audiens, in Northumbriam fugit. 
Quem Aurelius insequens vicit et cepit. Hunc tamen 
Eldadus,* episcopus Gloucestrensis, intuens capite tmncavit, 
exemplo Samuelis prophetse, qui Agag, regem Araalechi- 
tamm, jugulavit. Hengistus igitur adventus sui anno 
tricesimo nono, quum triginta et quatuor annis regnas- 
set, diem clausit extremum. 

II. Octam filium suum vel Escam 

III. Et Eosam cognatum male perquisiti regni dimisit 
hseredes. Qui quum Aurelio non valerent resistere, primo 
capti et incarcerati sunt, deinde, defuncto Aurelio, a car- 

§ i. e. Vortigernus. 

* ThfsdeedwaB perpetrated, accordingtoGeoffieyofMonmouth, at the bishop^scom- 
mand, by his brother Eldol. 



A. D. 480-590] CHRGNICON. ' H 

cere liberati, quum Utter Pendragono, qui Aurelio succes- 
sit in regnum, molirentur impugnare, devicti perierunt. 

IV. Yrmenricus, filius Octae, successit in regnum, solum 
tantum nomine notus, nisi quod illum famosissimum re- 
gem genuit Ethelbertum; amborum tempbribus, Octae 
scilicet et Yrmenrici, quinguaginta et tres anni deput- 
antur in Chronicis ; sed si singulariter vel communiter re- 
gnaverint, penitus ignoratur. 

V. Ethelbertus igitur, in regnum patri succedens, in 
primis regni temporibus, vicinis regibus fuit ridiculo; 
postmodo vero, quum adolescentior esset, in brevi crevit 
in eo militia, et nationes Anglorum prseter Northanim- 
bros continuis victoriis subjugavit domitos; filiamque 
regis Francise, Bertam nomine, Christianam actione, ac- 

cepit uxorem; quam ei Franci ea concesserant conditi- 
one, ut sub custodia cujusdam episcopi, nomine Leutar- 
di, ritum Christianitatis observaret. Hic Ethelbertus 
condidit leges Anglorum Anglico idiomate^ quibus uter- 
entur compatriotse. Quem quum convertisset ad fidem 
Christianam beatus Augustinus, a papa Gregorio missus, 
, dedit ei rex et successoribus suis regium palatium et sedem 
perpetuam in civitate Dorobernensi cum ecclesia veteri, 
quae ab antiquo tempore Romanorum ibidem fuerat fabri- 
cata, j quam ipse Augustinus, post consecrationem suam, 
(quam celebravit Arelatensis episcopus, ut Beda refert) in 
nomine dedicavit Salvatoris. Ipse vero rex fundavit ec- 
clesiam in honorem Apostolorum Petri et Pauli extra civi- 
tatem, in qua tam ipse quam successores sui sepelirentur. 
Non enim erat tunc licitum in civitate quempiam sepeliri. 



t From Buch expressions asthesesomepersonshavethoughtthattheStandard of the 
Cross hadbeenerectedat Canterburyby the Apostles, or their inunediate successors. 
[Vide Bp. Newton, on the Prophecies.] 



H HENRICI DE SILEGRAVE ]A. D. 

Ecclesiam quoquc fundavit sancti Andreas apostoli in 
civitate RofFensi^ et ecclesiam sancti Pauli in civitate Lon- 
dinensi4 Obiit autem rex Ethelbertus anno primo vicesimo 
post acceptam fidem^ regni vero sui, secundum Bedam, 
quinquagesimo sexto ; anno scilicet Domini sexoentesimo 
sexto decimo, et sepultus esc in ecclesia apostolorum Petri 
et Pauli, quam ipse fundaverat extra civitatem, quam bea- 
tus Laurentius, successor Augustini, dedicavit. 

VI. Eadbaldus igitur, filius Ethelberti, patri successit in 
regnum ; qui licet in primis annis lubricus esset et con- 
temptor Christianse religionis, una cum tribus filiis Sigeberti 
regis Orientalium Saxonum, per Laurentium tamen archi- 
episcopum ad Christianitatem conversus, baptizatus est. 
Hic, quamvis non yaleret attingere ad paternum fastigium, 
avitis finibus vix aegre retentis, monasterium quod pater 
ejus fundaverat, donariis amplis illustravit Hic habuit 
uxorem Emmam nomine filiam regis Francorum, de qua 
genuit Ercombertum et Ermenredum, et filiam Witham. 
Regnavit Eadbaldus annis triginta quatuor, obiitque, et se- 
pultus est juxta patrem. 

VIL Ercombertus filius ejus patri successit in regnum. 
Hie quum esset Christi religione insignis, per totum 
regnum idola destruxit, et jejunium quadragesimale, T 
prsecepit observari, meliorique auspicio rexit regnum, quam 
pater ejus. Habuit hic uxorem filiam regis Orientalium 
Anglorum Annse, Sexburgam nomine, quse devota in 
Deum fundavit et fecit ecclesiam in insula quae dicitur 
Scapeia,|| in qua sanctimonialium instituit conventum: 

X ** But of tb« bullding of tbe Cburcb of S. Faule dyuers opinions be. For lome writo 
thatift wwbuildedbySigebertkyngof EastAnglis." [Grafton'8 Cbron. Vol. 1. p. 115.] 

f TheFaatofLent. 

B The iile of Sbeppey. 



4i]6-68S] CHRONICOK li 

Regoavit Ercombertus annis viginti et quatuor^ obiitque 
et sepultus est apud patres suos. 

VIII. Egbertus filius ejus patri successit in regnum : 
nil memorabile gessit in regno, nisi quis adventum The- 
odori archiepiscopi, et Adriani abbatis, ipsius imputet 
glorise. Ipso quoque regnante^ beatus Wilfredus in par- 
tibus transmarinis sacratus episcopus^ quum sedem assi- 
gnatam non haberet, in ecclesia Cantuarise per tres annos 
post obituni Deusdediti^ episcopale gessit officium. Ip- 
sius regis Egberti denigravit gloriam, quod Etheke- 
dum et Ethelbertum filios patrui sui> cupiditate ductus 
regnandi^ aut interemit aut interimi passus est. Qui vero 
fuerunt hi martyres non abs re dicendum est ! Rex Ethel- 
bertus genuit Eadbaldum, qai genuit Ermenredum et 
Ercombertum et filiam Eansvritham^t quse jacet in Fol- 
kestane. Ermenredus autem genuit de Oslavia duos fi- 
lios et quatuor filias,:^ Sanctam videlicet Erroenbergam, 
quse et Dompnena dicebatur, et Ermengitham ; prs&dictos 
vero martyres, Ethelredum et Ethelbertum» quos prsepositus 
regis Egberti clanculo deosculans, sicut Judas Christum pro- 
diditysic et istossuffocavit et occidit^ et apud villam quae East- 
rie§ vocatur, sub aula regia indigne sepelivit. Hac de causa 
rex Egbertus^ regis Ercomberti filius, de consilio Theodo- 
ri, Cantuariensis archiepiscopi» Dompnenam praedictorum 
martyrum sororem^ post obitum Merowaldi regis mariti 
sui, in Cantiam revocavit^ eique dedit amplas possessiones 
in Tanatos insula, ut vel sic maestSB germanse martjrum 
tristitiam relevando deliniret. Qusb construxit ibidem 
monasterium sanctimonialium, quod Menstre fuerat nomin- 



t or Witbam. Vxdx supra. 
X RSAD totidem filias. 
\ East Rye. 



)6 HENRICI DE 8ILGRAVE [A. D. 

atum. Cujus filia Miltrudis, quae et Mildreda, a beato 
Theodoro Cantuariensi archiepiscopo velamen accepit, 
et post obitum matris suae, videlicet DompnensB^ curam 
pastoralem suscepit Post obituni vero beatse Mildredae> 
sancta Edbergis familiam sanctam suscepit regendam. 
Erat autem haec Edbergis beatae Mildredae proavia, filia 
Ethelberti regis primi Christianae religionis, et Bertae 
reginae, quam in Northumbriam regi Edwino maritan- 
dam primas Eboracensium duxit^ et reduxit episcopus 
Paulinus; sed haec plenius alibi. Regnavit autem £g- 
bertus annis novem, et mortuus est. 

IX. Lotharius, filius ejus^t successit ei in regnum ; ut- 
cunque annis undecim regnavit. Quem Edricns, filius 
Egberti, jaculo confodit, eoque mortuo, regnavit 

X. Edricus pro eo; sed infra biennium vita privatus 
et regno, patriam intestino bello dissidentem hostibus 
exposuit. Nam quidam rex West-Saxonum, Cedwalla no- 
mine, cum fratre suo MoUone, odium in Caotuaritas 
spirans, quantis potuit conatibus provinciam invasit. Unde 
Cantuaritae tandem, in iram commoti, Cedwallam terga 
vertentem fugaverunt, fratremque ejus MoUonemin domum 
quandam fugientem igne succenderunt Unde factum est 
ut Cedwalla diutumam in Cantuaritas augeret malitiam. 
Post annos igitur septem sublimatus est in regem 

XI. Wichtredus, Egberti filius, qui apud suos invidiam 
pressit industria, apud hostes pacem fecit pecunia. Domi 
enim civilis, et bello invictus, Christianam religionem ssyic- 
tissime coluit, et regiam potestatem amplissime rexit. Hic 
est ille Wichtredus, qui ecclesiam Sancti Martini veterem 
in villa de Dovoria fundavit et consummavit; canonicos 



t Read frater ejus. Lothaire the brother of Egbett, by strong hand (by unjust and 
violent means) obtained the govemment of Kent." Speed. Viz : by usurping the throne 
ft-om the rightful heir, Edric son of Egbert, 



"1 
'I 



674-820] CHRONICOK. 17 

saeculares instituit, viginti et duas prsebendas ad eorum sus- 
tentationem eisdem contulit cura medietate thelonii portus 
maris ; castrumque Dovorise in parte rcnovavit. Nihil 
enim aliud memorcibile gessit. '( Acta sunt haec anno Domi- 
ni DCC vicesimo quinto.) Qui post annos triglnta et 
tres imperii sui defunctus est^ et tribus liberis suis regnum 
reliquit ; quorum primus erat 

XII. Ethelbertus, qui regnavit annos undecim; post 
quem frater ejus 

XIII. Eadbertus, qui regnavit viginti et tribus annis. 
Post quem regnavit 

XIV. Alricus, annis triginta et quatuor. Post illos re- 
gium emarcuit genus in Cantia, quia nunc iste, nunc illc 
regnum occupavit ; quorum unus erat 

XV. Eadbertus, qui et Prin* vocabatur. Hic quum se 
altiorem gestiret efBcere, a rege Merciorum Kenwulfo captus 
est, sed iterum dimissus, a Cantuaritis non est receptus.J 

XVI. Post illum vero Suthredus regnavit annis octo- 
decim, qui a regno pulsus est ab Egbcrto rege West-Sax- 
onum ; et ita regnum Canliae, quod, ab anno Incarna- 
tionis Dominicse trccentesimo ^ quadragesimo quinto, stet- 
erat annis trecentis septuaginta et quinque, alterius acces- 
sit potestati. 

De Regno West-Saxonum. 

Rcges West-Saxonum dominabantur in WiIteschire,Barc- 

schire, et Dorsetcschire. Quibus est episcopus unus, 

cujus nunc sedes est Saresburise, quse quondam Rames- 

buriae vel Schircbourne fuit. Idem rex dominabatur 



* Periin MS, but a mistake. H Read quadringentesimo. 

X Of this unfortunate Princc, John of Wallingford Y\fia recoVded a soniewhat different 
fate : " Nam et Cantiorum Regem Eadbertum, qui loco fratris sui Ethelberti filii pri- 
ini Wi]fredi successit, in beilo vastata Cantia cepit, effossisque oculis ejus et praecisis 
manibus, regnum Cantiorum suo adjecit, (scilicet, Kenwulfus ) " 

3 



18 IICNRICI DE SILGRAVE (A. I>. 

in Suthercia,t quse aliquando habuit proprium regem; 
eratque sedes episcopalis in Seleseya, quseest insula circnm- 
data ponto, secundum Bedam^ ubi beatus Wilfridus mon- 
asterium cmstruxit. Nunc autem est sedes episcopi apud 
Cicestriam. Idem rex dominabatur in Suthhamptonschire et 
Sutherejschire^ quibus est episcopus Wititoniensis. Idettk 
rex dominabatur in Sumersetescbire^ cujus sedesepiscopali» 
olim erat apud Welles^qnse nunc est BathoniK..Idemrexdo« 
minabatur in Devoneschire et Comubia, quse nunc Com^ 
wayle dicitur. Erantque tunc, episcopatus unus apud 
Credintone^ alter apud Sanctum Germanum ; % nunc quo- 
que est unns E^iconise» Rex itaque West-Saxonum dominaba^ 
tur super noYem schiras, quse Comitatu» dicuntur. 

Db BeGIBUS WEST-SAXONIiE. 

Regum West«Saxonum primus fuit 

I. Cerdicius, qui quum esset decimus ab illo magno W<v 
den, cum quinque tantum navibus in Britanniam venit 
anno Incarnati Yerbi quadringentesimo vicesimo quar- 
to^f post obitum Hengisti anno octavo.^ A Britonibus illico 
bello receptus^ sed iisdem viriliter bello resistens, eosdem 
devicit et fugavit. Post adventum suum anno vicesimo 
quartO; in occidentali parte insulse, quam illi Weat-Saxiam 
vocant, monarchiam adeptus^ nomen sibi r^um usurpavit^ 
et paulatim, sed viriliter succrescens^ annis sexdecim regna- 
vit et obiit. 

II. Kenricus, filius ejus, ei successit in regnum, et post 
annos viginti sex defunctus est 

III. Ceaulinus; filius ejus, successit ei in regnum» Hic 
erat Anglis stupori, Britonibus odio^ utrilibet supplicio. || A 

t Surrey. t St. G^nnan^s on the south-eastern coast of Conrwall. 

f Some historlans place the arrival of Cerdic in A. D. 490. 

H "Kenricus rex West-Saxonum ohiit anno 5d9. Ceaulinus filius ejus succcssit XXIII 



424-674) CHRONICDN. » 

quibus, tum senio tum bello devictus^ auno rcgni sui vice-- 
simo primo in exilium actus^ postmodo decessit ; et post 
eum regnaverunt nepotes ejus 

lY. Celricus annis tribus, 

y. Celwnlfus annis quatnor. Successerunt eis filii 
Celrici 

VI. Kineglisus 6t frater ejus 

VIL Quikelmus, qui sic concordes effecti, unanimiter reg- 
naverunt annis triginta. Hic est ille Kineglisus^ qui prae- 
dicaote Birino^ episcopo fidem Christi suscepit, et baptizatus 
est. Quikelmus vero ad necandum Nortbanimbrorum regem 
Eadwinum nefandum dicitur dimisisse sicarium.* Attamen 
post annos aliquot, ut diem obiit,^baptisatus [est] Quibus 
successit filius Kineglisi 

VIII. Kinewaldus^ primo tempore pessimus^ sed deinde 
optimus. Hic ad Deum religione devotus, Wintoniensem 
fundavit ecclesiam, % et ampliavit Malmesberiensem, quam 
primitus quidam Scotus natione, religione monachus, funda- 



rniia. I«te Aigavlt Brltones de urbfbtu Gl&acestrhe, CtveAeeatriie, BflOumi», asqiie tii 
ealtuostt et confragosa Walliae.'* Hiodeh. 

f "This BiHnus eonuerted Kyngilsus Kynge of West-eaxons. antt cristned him atte cyte 
Boccyk, tliat if , Dofcheetre^there was Kynge Oswald presente^and was Kyngilsua godfader, 
and wedded his daughter afterward, and both.e the Kynges gaf that cyte fpr to ordeyne 
tbere a bisthopes see. " Polyehron. lib. 5. e. 13. Cazton. 

* IMcitur dimisisse : " Quichellinus sent upon an Edter-daye a swordeman to 9l» 
Edwyn King of Northumberland.** Fabian*» Chron. p. 111. 

Hardyng, however,in his metrical Chronicle, has given an account the veryreverse 
of our author, affirmlng that " Edwyn alew Quickelm ; " he ftirther makes QuickeU> 
nus the son, not the brother of Kyneglisus : 

** The yere of our Lord Six hundredth and XX, tho 

And lyuc therto, as Bede hath clerely writcn, 
And in the yere six hundreth and twenty so 
And six therto, Kyng Kdwyn, as is witen, 
To Westsex went, where batayle sore was smyten,, 
Betwene hym and Byschop Quychelyne, 
-King KinegilVs sonne, of Westsex then so fyne, 
Where then he slew this manly Quichellyne." P. 163. 
t This royal eonvertdid notfound.but re-built theCburchat Winton, whichhadbeen 
destroyed by his idolatrous prajdecessors ; nay, a Christian Church existed tn that 



20 IIENRICl DE 8IL0RAVE [A.D. 

vit. Kincwaldus rex obiit regni sui anno irieesimo primo.^ 

IX. Sexburga vero uxor ejus regnavit post eum an- 
no uno. 

X. Escwinus post eam regnavit annis tribus^ eoque de- 
cedente, 

XI. Kentwinus post eum regnavit annis novem; post 
quem regnavit 

XII. Ceadwalla, pronepos Ceaulini ; sed utcunque reg- 
navit annis duobus^ qui Cantuaritis maxime infestus erat, 
Romam adiit^ et a Sergio papa baptizatus, Petnis appel- 
latus est. In habitu monachali vitam finivit : cui successit 
in regnum 

XIII. Ine, digne memorandus^ licet Cantuaritas atroci- 
ter debellaverit. Qui quum ad votum eidem non yalerent 
resistere, triginta millibus auri marcis pacem redemerunt. 
Uic instituta et leges ^ in Anglia constituit ; fundavit mon- 
asteria^ Glastoniense^^ et alia quam plurima. Uxorem ha- 
buit honestissimam^ Edburgam nomine, cujus instinctu rex 
Ine, relicto regno, Romam petiit ; ibique monachus effec- 
tuS; gloriosam vitam in pace finivit. Cui successit con- 
sanguineus suus in regnum^ nomine 

XIV. Ethelhardus, qui, regni sui anno quarto decimo 
regnum relinquens^ in pace quievit. Cui successit 

ancient city long before the persecution of Dioclesian, established, as some think, by 
the Apostles or their immediate successors. Vide Wharton's Anglia Sacra. 

* "Kenewalcus Kyng of West-saxons deyde the XXX yere of his Kyngdome ; then his 
wife Sexburga regned after him one yere. But Bede sayth, that under Kynges or smal 1 
Kynges deled the kyngdome bytwene hem ten yere." Polychron. 1. 6.. c. 18. 

% For the laws of King Ina see ** Leges Anglo-Saxonicae," by Wilkins, and a more 
modem Edition by Thorpe. 

§ *• But above all other for antiquity, glory, and beauty was the Abby of Glastonbury, 
whose heginning is fetched even from Joseph of Arimathea, which David Bishop of Saint 
David's repaired, being fallen to ruine, and King Ina lastly builded a fair and stately 
Church in this Monastery, though it be now made even wtth the gruund, the juins only 
shewing how great and magnificcnt a Seat it hath anciently been." This is the brief no- 
ticc of this oncc glorlous Edificc, given by Spccd, who wrotc about half a ccntury after thc 
dissolution of thc Muuastic Houscs. 



674-800] CHRONICON. 21 

XV. Cuthredus, qui post annos sexdecim mortuus est. 
Arripuit post eum regnum 

XVI. Sigebertus, vir apud suos ssevitia immanis, apud 
exteros ignavia infamis; unde factam est ut communi 
omnium odio post annam regno depulsus,|| et tandem in 
speluncam fugiens, a subulco confossus, vitam finiverit in - 
dignam. Cui successit in regnum 

m 

XVII. Kenwulfus, et post annos triginta et unum occis- 
us est. Cujus regnnm obtinuit 

XVIII. Bertricius, et annis sexdecim regnavit ; paci 
mage quam bello operam dedit; noverat enim amicitias 
componere, extraneos blande appellare» domesticis congau- 
dere. Hic Egbertum, de regali prosapia ortum, in Fran- 
ciam fugavit. In diebus istius venerunt primo Danit pira- 
tae in Angliam cum navibus tribus, et capta praeda citissime 
redierunt. Mortuo autem Bertricio, 

XIX. Egbertus in Angliam rediit,. et avitam asccndit 
thronum, regnumque adeptus, prse cseteris omnibus regiam 
gloriam dilatavit,§ ut in sL^quentibus dicetur. 

De regno Merciorum. 

Rex Merciorum dominabatur in Gloucestereschire et 

Wirecestershire, et Warwickeschire. In iis est episcopus 

unus, cujus sedes est Wigornise. Idem rex dominabatur in 

Cestreschire et in Derbeschire. In iis est episcopus unus. 



II " A. D. 755. This yeai Cynewulf, with the consent of the West-Saxon Council, 
deprived Sebright, his relative, for unrighteous deeds, of his kingdom, except Hamp- 
shire." Saxok Chron. 

t "The Danes at Teigne-mouth first entred for the invasion of this land, about the year 
of Christ 787, unto whom Brightrik, King of the West-Saxons, sentthe Stewardof his 
house to know their intent8,whom resistantly they slew; yet were they forcedbackto their 
ships, by the inhabitants, though long tliey stayed not, but eagerly pursued their be- 
gun enterprizes." Sf£eo's Emglamd. 

§ Egbert sent into all the costes of tliis landc his commaundements and commis- 
sions, that fcom that day forward the Saxons should bc called Anglis, and the land 
Anglia, in Englische, England. " Grai'xon's Curon. v. I. p. 132. 



2 HENRICI DE SILCnAVE tA.D. 

Et habet Steffordescliire et partem de Warwickeshire el 
de Schropeschire ; cujus sedes est apud nrbem Legio- 
num^ qu8e dicitur Ccstria ;* quondam erat apud Lichesfeld» 
Idem Rex dominabatar in Herefordschire. £t est ibt 
episcopuSy habens dimidium pagum de Schropsehire et 
partem de Gloucestereschire^ cujus sedes est apnd HerefonL 
Idem rex dominabatur in Oxenfordshire et in Bucking- 
hameschire et in Hertefoidschire^ et in Huntindoneschire 
diinidiam^ et dimidiam de Bedeforckchire, «t in Northam- 
toneschire et in Lincohieschire, quas regit episcopus unus^ 
qui modo habet sedem Lincolnise; quondam fuit apud- 
Dorkecestre.lf Idem rex dominabatur in Lcycestreschire 
et in Nottinghameschire, quorum Christianitas spectabat ad 
archiepiscopum Eboracensem. Erat etiam ibi olim pro> 
prius episcopus, cnjus sedes erat apud Leycestriam. 

De nobonibus bbgusi. 

Begum Merciorum § primus extit Penda filius Wibb8e> 
qui anno Domini sexoentesimo vicesimo sexto, post obUum 
Hengisti centesimo tricesimo nono, apud Mercios nomen 
regium usurpavit, licet legerimus, 

L Criddam primum fuisse^ IL Wicbtam secundum^ 

UL Queorlum tertium, 

IV. Pendam fuisse praedictum quartum, qui per annos tri- 
ginta regnavit. Hic Eadwinum et Oswaldum Northanim- 
brorum reges occidit, et tres reges Orientalium Anglorum^ 
scilicet Sigebcrtum, Egricum, et Annam, extinxit. Kene- 
waldum regem West-Saxonum in exilinm compnlit, et 

* Chester. 

ir A town within nine milesof Oxford.once abishop^s See, till in 1076 William the Con- 
queror transferred it to Lincoln. 

§ "Thcse Mercians, as they were many, so were they 8trong,and by strong band eight of 
their King8,inacontinucdsucccssion,gotandkeptthc Emperiall Crownc of the Heptarchy. 
For though those Kings raigncd as Kings in thcir ownc territories, yet among them cuer 



626 716] CHRONICON. 23 

Cedwallam^ perempto Eadwino^ regnof restituit; sed ab 
Oswio rege Northanimbroram peremptus || occubuit. Cui 
successit in regni partem 

y. Wedda fiiius Oswii, eoque postmodum de medio sub- 
lato, 

VI. Wilfere Pendae filius successit. Hic de regibus 

Merciorum primus credens baptizatus est; veruntamen 

famam ejus simoniae denigrat infamia ; eo quod cuidam am- 

bitioso, nomine Wine, Londoniensis Ecclesise vendidit 

episcopatum. i Quo post annos novendecim defuneto, 

frater ejus 

Vn. Ethelredus successit, et annis tribus regnavit. 

Postea in Bardeney || attonsus, primo monachus, postea 

abbas effectus est. Successorcm sibi statuit filium fratris 

sui, 

VIIL Kenredum nomine^ qui Romam profectus quinto 
anno regni sui^ monachum induit, et sic vitam finivit. 
Post illum regnavit 

IX. Celredus, qui octo annis regnum tenuit, et obiit, cui 
successit 



one was the supreme Head of the rest, and was called King of EngIe4ond, tiU Egbert the 
West-Sazon laid all into one. " Spexd. 

In like manner, Redwald, son and successor of Tltel Klng of the East-Angles, beeame 
the mofrt illustrious monarch of the whole Heptarchy, of which he was chosen the Head. 
Smollstt. 

t The Latinity of this phraae is queationable, rather, * Ceadwallee regnom restituit,' or 
* Ceadwallam in regnum.' 

H "In that batayllPenda was slayne andthyrttydukesand leders ofhis, and yethe 
had thryea soo many in his hoost, as that other (Oswy) had in his ; for they that 
escaped flie swerd, were drowned in the Ryver." Polychron. 1. 5. c. 16. 
" Whom Oswy slewe, and XXX dukes also 
That with hym came, and XXX. M. mo. 

Hardtvg's Chron. p. 170. 

t It is probable, that he subdued the kingdom of Essex also, as he is here charged wlth 
disposing of the bishopiick of London to Wina ; the See of which was in that Kingdom. 

B A town between Lincoln and Hemcastle, mcmorable for the tomb of Saint 0swald« 

VlDE DE nEG. NORTH. f VI. 



2i HENRICI DE SILEGJIAVE [A.D. 

X. EthelbaUlus, rex cgrcgiiis, qni beati Cuthberti Can- 
tuaricnsis archiepiscopi admonitus instinctu, in communi 
statuit concilio, ut omnia monasteria et ecclcsiae cssent a 
publicis vectigalibus ]ibera,et famuli Dei propriam habeant 
libertatcm in fructibus omnibos^ nec dent munuscula rcgi 
vel principibus, nisi voluntaria; sed liberi Deo serviant. 
Hic^ quum alta pace per annos quadraginta regnasset, pro- 
curante quodam Bercicranno^§ a subditis occisus est. 
Cui successit 

XI. Offa, qui praedictura Bercicrannum occidit, et reg- 
num obtinuit Merciorum. Hic quinto gradu Pendse abnc- 
pos erat, vir ingentis animi, qui omnia, quse mente con- 
cepisset, perficere proponeret. Hic Kenwolfum regem 
Merciorumt devicit, et regem Ethelbertum blanditiis re- 
vocatum capite fecit spoliari, et regnum suum^ id est 
Orientalium* Anglorum^ invasit Ecclesiam Sancti Albani 
fundavit^ et ipsum Sanctum decenter in auro collocavit, 
ibidemque monachos instituit. Archiepiscopatum apud 
Lichefeld facere voluit iu odium et diminutioneok Jamberti^ 
nunc Cantuariensisl^ archiepiscopi, quem ante multum di- 



§ Or Beornred. " Anno 755, Ethelbaldus rex Merclorum apud Sigiswold occiditur a 
Beornredo Tyranno, et apud Rependonium tumulatur. Sed cito post Offa nepos Ethel- 
baldi occidit Beomredum, et regnavit pro eo super Mcrcios XXXIX annis." Poly- 

CHRONICON. 

t Regem West-Saxonum, according to Fabian : " Than retume we to Kenelphus 
King of the West-Saxons, the which before tyme had often warres with Offa, and with 
hym many conflyctes, and [they] lastly agreed." Fabyan'8 Chron. p. 138. 

* Occidentalium Anglorum, according to john of Wallingford : " Offa anno pri- 
mo sequente Sanctum Ethelbrichtum Regem West-Saxonum occidit, re quidem vera, 
sed causa incerta." Chkok. op J. of Wallingford. 

% Thefollowingbiographical sketch of this Prelate is given by Radulphus de Diceto ; 
" Jambertus, primo Abbas S. Augustini Cantuariensis, Ronue consecratus a Paulo Papa, 
etiam ab eodem pallium suscepit. Temporc autem suo Offa rex Merciorum contraxit 
inimicitios cum Cantuaritis, prsdictum Jambertum Primatu spoliare, regnumque Mer- 
ciomm Archiepiscopatu insignire affectans. Unde cpistolis ad Adrianum directis, hoc 
egit, ut Pallio Adulphum Lichfeldcnsem cfforrct, ei subjugando scx Episcopos. Stctit 



A. D. 760-794.] CHRONICON. 2f 

lcxerat. Cantuarise ecclesisB non modicas subtraxit posses- 
siones ; volebat enim ut archiepiscopot Lichesfeldensi subja- 
cerent omnes episcopi Merciorum, videlicet, episcopus Wig- 
orniae, episcopus Leyrcestriae, episcopus Herefordehsis, 
episcopus Cestrensis ; Episcopi ^quoque Orientalium Ang- 
lorum, Helmanensiset^Dorkesetensis; ita ut Archiepisco- 
po Cantuariensi non remanerent ad subjectionem, nisi epis- 
copi quatuor, Londinensis, Wintoniensis, Roifensis, et Sele- 
seyensis. Horum variorum episcopatuum quidam adhuc 
manent, quidam alias translati sunt, quldam cum aliis uniti. 
Nec rapacitas regis Offse stetit in hoc, sed multarum expoli- 
avit prsedia ecclesiarum ; sed omnipotens Deus suam visita- 
vit ecclesiam, et Offse subnervavit vigorem ; Jambertus § 
enim archiepiscopus,^quum ecclesise Domini esset inutiUs, 
huic vitse modum fecit ; et Offa, quum per annos triginta et 
novem vitam dulci consummasset otio, 

XII. Egbertum filium suum, ante mortem, in regem 
erectum successorem suum dimisit. Hic privilegia et jura 
ecclesiarum, quse pater^^attenuerat, cum multa devotione 
revocavit ; sed eodem post^quatuor menses mortuo, 

XIII. Kenulfus successit, nulli ante se religione vel po- 
tentia impar. Domi erat religiosus, in bello victoriosui. 
Hic per Ethelhardum Jamberti * successorem ad Leonem 
papam accedens, Cantuariensem ecclesiam in pristinam 
restituit dignitatem, et ablatas restituit possessiones. Ve- 
runtamen Cantuaritas valde afHixit idem rex, et regem 
eorum, cognomento Pren, cepit, quem postea libertati 



autemlmcperTersitastotoistius Jambertitempore. Sed obiit, postquam sedistet annls 
XXVII. Wharton^s Ang. Sacra, toI. II, p. 680. 

t " In Litchfield Oswin King of Northumberland, overcoming the Fagan Mercians^ 
built a Church, and made it the See of Duma, the Bishop ; whose succesiors, grown 
rich with golden reasons, so overcame King Offa, and he Adrian the Pope, that an 
Archiepiscopal Pale (Pall) was granted Bishop Eadulph, to the great diigraoe of 
Lambert Archbishop of Canterbury. " Sfxbd. 

4 



M HENRICI DS SILORAVE [A. D. 796^2. 

restituit, in dedicatione ecclesise de Wynchecambe^ t quam 
ipse fundavit, in conventu tredecim episcoporum et decem 
ducum. Pren vero^ licet a captione liberatus, a Can- 
tuaritis non est receptus in regnum. Bex autem Kenul- 
fus viginti'et quatuor annis regnavit et obiit. Cui sanctos 
successit Kenelmus filius ejus. 

XIV. Hic eodem anno per sororem suam, Queneditcham 
nomine^ martjrium complevit, et in Winchecumbia est 
sepultus. Cui successit frater ejus 

XV. Ceolwulfus^ qui regnavit anno uno, et postea ex- 
pulsus est. Pro quo regnavit 

XVI. Bemwolfus, et anno regni sui tertio ab Egberto 
rege victus et fugatus, ab Orientalibus Anglis occiditur. 

XVn. Ludecanus successit, qui post biennium ab Anglis 
similiter occisus est. 

XVIII. Wichtlaus ei successit, sed ab Egberto subjuga- 
tus est^ et annis tredecim regnavit, et eadem sorte qua prse- 
decessores sui tributum solvit. 

XIX. Bertulfus successit ei> et ab Egberto subjugatus 
est et annis tredecim regnavit; et tandem a Danis Paga- 
nis fugatus est. Cui successit 

XX. Burthredus, qui filiam Eadulfi regis West-Sax- 
onum Ethelwitham duxit uxorem^ quem Dani Pagani a 
regno expulerunt^ quum regnasset annos quatuordecim. 
Qui adiit Romam^ ibi vero diu vivens defunctus est, et in 
ecclesia Sanctse Mariae^ qu8e schola Saxonum dicitur^ sepul- 
tus est. Demum regnum Merciorum evanuit, quousqne 
rex Alfredus Danorum exercitum de regno suo expulerit^ 



t Grafton, however, ascribes the building of the church of Wynchecomband the defeat 
of Fren to Ofra. " Then after these victorles, Offa buylded the Church of Winche- 
comb. In the tyme of which buylding, and in the presence of XIII Bishops and many 
other great estates, he discharged the sayde Egbert (otherwise called Pren) king of Kent 
ottt of imprisonement, and set him st libertie. A. D| 756." Chroit. y. I, p. 102. 



\ 



A. D. 547-589.] CHRONICOK 17 

et strenuitate sua Londoniam cum circumjacentibus ter- 
ris recuperavit^ et sic Merciorum regnum sibi adquisivit. 

De regno northanxmbrorum. 

Reges Northanimbrorum dominabantur in omni regi- 
one quae est ultra Humbrum fluvium usque Scotiam.t 
Erantque quoadam in partibus illis archiepiscopus Ebo- 
racensis^ episcopus Hagustaldensis, et episcopus Ripensis, % 
episcopus Lindesfamensis, de Candida Casaj Hagustal- 
densis et Ripensis defecerunt ; Lindisfamensis autem trans- 
latus est in Dunelmensem 

De NOMINIBUS BEQUM NORTHANIMBRORUM. 

Anno ab Incamatione Domini quingentesimo quadra- 
gesimo septimo^ post obitum Hengisti sexagesimo^ North- 
animbromm ducatus in regnum mutatus est Primusque 
fuit 

I. Ida filius Eopse, natura nobilis^ setate juvenculus, et 
mundanee glori» cupidus^ regium nomen sibi assumpsit. 
Hactenus enim ab adventu Hengisti, annis uno minus cen- 
tum^ regum Cantise prseceptis et legibus duces Northum- 
bri» subjacebant. Hic autem Ida, a magno Woden deci- 
mus, annis duodecim in regno permansit. Cui successit 

n. Elle^ de quo dixit beatus Gregorius, ad illius 
alludens nomen, quod AUa H ibidem oporteret decanta- 
ri ; et quandoquidem provinciales Deiri vocarentur, || ideo 
de ira Dei essent eruendi. Eiie autem regnavit annis tri- 
ginta et mortuus est. Cui successit* 

t The kingdom of Northumberland at fint consisted of two proyinces, Deur and Bemeich 

X This Bishopric haa been lately re>instltated, after having lain dormant for many 
centuriee. 

V Alla, i. e. 6od*s name. 

I See Bede'a Eceletiastical Hiatory, II, I. 

• " A. D. A88. Thisfsar diedXiog EUa, and Xtheliic nigned after him five yMrt." 
Saz. Cvmov. 



S8 H£KRICI DE SILGRAVE [A. D. 590-«34« 

III. Ethelricus, Idee filius, qui regnavit annis quinque. 
Cujus filius, 

IV. Ethelfridus regni gubemacula suscepit. Hic quum 
sua defenderet acriter, et aliena improbe invaderet^ 
non eum a necessitate frsenavit inertia, nec ad temerita- 
tem pracipitavit audacia. Hic Scotorum regem Etan fu- 
gavit victum, et prse cseteris regibus Britones contrivit 
Hic est qui monachos de Bangor pro exercitu orantes 
occidit ; et Edwinum EUae filium regno simul et provin- 
cia, in quantum vixit, fugavit ; sed auxilio Redwaldi regis 
Orientalium Saxonum ab eodem Edwino devictus^ anno 
regni sui vicesimo regnum et vitam perdidit. § Et sancto 

V. Edwino fiiio EUse regnum dimisit. Hic est £d- 
winus qui, prsedicante Paulino Eboracensi episcopo, primo 
fidem Christi suscepit, et ab eodem baptizatus est * £t 
Ethelburgam filiam regis Ethelberti^ sororem Eadbaldi 
regis Cantise^ suscepit uxorem; sicque deinceps prseter 
Cantuaritas subjugavit universos^ ut omnes. Britannise pro- 
vincise ad nutum illius spectarent. Rebellantibus autem 
Cedwalla Britonum rege, quem quidam Cadwailonem nun- 
cupant^ et Penda Merciorum rege, anno regni sui septimo 
decimo, sefatis vero quadragesimo octavo rex Edwinus oc- 
cisus est ; sicque successit in regnum sanctus % 

VI. OswalduSy qui quum erecta Cruce Dorainica Brit- 
onurn regem Cedwallam occidisset, ejusque contrivisset 

§ A. D. 617. " This year iivas Ethelfrith, king of the Northumbrians, slain by Redwald 
king of the East-Angles; and Edwin, the son of Ella, having succeeded to thekingdotne, 
subdued all Britain, except the men of Kent alone." Sax. Crron. 

* "Anno DCXXVII, accepit rex Edwinus, cum cunctis gentis suse Nobilibus ac 
plebe perplurima, fidem et lavacrum sanctas regenerationis, anno regni sui undecimo ; 
ab adventu Anglorum in Britanniam annus circiter centesimus octogesimus . Baptizatus 
est autem Ebor. die S. Pasc, pr. Id. Ap., et in ecclesia S. Pet. Apost., et quam ibidem ipse 
de ligno ubi catechizaretur atque ad percipiendum baptisma imbueretur, citato opere con- 
struxit : in qua etiam civitate ipsi doctori atque antistiti suo Paulino Sedem episcopatus 
donavit." Wharton's Ang. Sac. v. I, p. 153. 

X This battle was fonght on Hatfleld Moor, in Yorkshlre on the Hth of October, 633. 
Saxov Chrow. 



A. D. 642-7S0.J CHRONICON. 29 

exercitum, aliquantula pace potitus multas fabricavit 
ecclesias^ et Christianam ampliavit religionem. Anno 
autem regni sui nono a Penda rege Merciorum peremptus 
occubuit ; et martyr Cfaristi effectus est Cui successit 

VII^ Oswius, qui devicit prsedictum Pendam regem 
Merciorum et occidit; ac deinde toti Britanniae im- 
peravit. t Regnavit autem annis viginti et octo, et obiit. 
Cui successit 

Vni. Egfridus. Hic beatum Wilfridum suo expulit 
a regno, et sanctum Cuthbertum agente Theodoro Can- 
tuariensi episcopo in episcopatum promovit. Hic, in sup- 
plices protervus, in rebeiles ignavus erat. Hibernienses 
contrivit; sed Merciorum regnum amisit Anno vero 
regni sui quinto decimo expeditionem in Pictos agens, 
interiit Cui successit 

IX. Alfiridus frater ejus, et post annos decem et novem 
in pace vitam finivit. Hic habuit successorem filium, sed 
puerulum, 

X. Osredum, qui post annos undecim peremptus 
interiit Cui 

XI. Kenredus succedens, post annos duos obiit. 

XII. £t Osricus in regem levatur, et post annos undecim 
mortuus est. Et deinde 

XIII. Ceolwulfo regni cessit haereditas. Huic Beda 
presbyter faistoriam scripsit Anglorum, * ut eapropter im- 
perium roboraret, et populi ingenium emendaret; quam 
mediante Albino abbate sancti Augustini Cantuariensis, et 
Nothelmo presbjtero Londoniensis ecclesi» didicerat. 

t *' This Monarch, after bis Tictory over Penda, " as he had promised, gsae landea and 
rentys to buylde XXXII Abbeys, whereof VI wereinthe proTince of Bemicia, and VI in 
the province of Deira." Fi,byan's Chkok. p. 119. 

* " Colwolf reygned in Northumberland, to whom holy Beda wrote the story called 
HxsTORXA AKGLicAirA." Fabtan, p. 135. "Anno 734. Eodem anno Beda vir vene- 
rabilis, et mente semper coelestis, coeli palatia conscendit." Florbs Hist. 



80 HENRICI DE 8ILGRAVE [A.D. 738-794. 

Octavo denique regni sui anno in ecclesia Lindisfarnensi 
regem exuens, monachum induit ; et in pace vitam finivit. 
Successit in regnum, ipso disponente^ 

XIV. Egbertus patrui sui filius, qui viginti annis regna- 
vit. Hujus frater Egbertus, J Eboracensium archiepiscopus, 
tuiQ astutia propria fretus^ tum fratris potentia^ honorem 
pallii, per annos plurimos post Paulinum amissum, recupe- 
ravit.1[ Egbertus autem rex, fratris sui semulus in reU- 
gione, comam totondit; regnoque dimisso, monachus 
efTectus est. 

XV. Osulfo filio suo regnum concessit llieque post a 
civibus innocenter csesus 

XVI. Molloni regnum dimisit.|| Hic annis undecim 
regno functus^ insidiis occubuit ; et 

XVII. Alfredus successit, qui decimo quo regnum inva- 
serat anno, a conprovincialibus cedere compulsus est. 

XVIII. Ethelbertus quoque MoIIonis filius eorum con- 
sensu in regem levatus, anno quinto ab eisdem expulsus 
est. Tunc 

XIX. Alfwoldus rex acclamatus, post undecim annos ab 
eisdem sine culpa trucidatus est. Cujus nepos 

XX. Osredus succedens vix anno emenso expulsus est ; 
regnumque cessit 

XXI. Ethelberto, qui et Ethelredus dictus est; et hic 
filius erat MoIIonis, qui et Ecwaldus vocabatur ; regnuin- 
que post annos duodecim exilii recipiens, quatuor annis 
tenuit ; et tandem occisus est. Et sic per annos triginta 

l " This Egbert wasbrother vnto Egbert, Kynge of Northumberland, hj whose assis- 
tance and comforte he dyd many thynges for the weale of the see, and made there a noble 
library." Fabiak, p. 138. 

H " Egbertus Archiepiscopus Ebor. pallium accepit, auctore Tetusto Epitomes 
Bedae continuatore." Wharton. Ang. Sacka, y. 1, 697. 

il " A. D 759. Mull-Ethelwold this year succeeded te thc Northumbrian kingdom, had 
it six winters, and then resigned it." Sax. Chrov. This account ia rery contxadictory 
to that of our Chronicler I 



A. D. 676.1 CHRONICON'. 31 

tres sub nuUo rectore regnum vacavit. Transactis triginta 
tribus annis hanc etiam regionem cum cseteris obtinuit 
Egbertus^ anno Incamationis Dominicse octingentesimo 
vicesimo septimo, regni vero sui vicesimo octavo. 

De REGIBUS ORIENTALmM ANGLORUM. 

Reges Orientalium Anglorum dominabantur in Graun- 
tebregeshire, || et est ibi episcopatus unus^ cujus sedes est 
apud Ely. QLux quondam erat abbatia sanctimonialium § 
usque ad tempus Henrici regis primi et beati Anselmi 
Cantuariensis archiepiscopi. Tunc abbatia in episcopatum, 
moniales in monachos commutat» sunt. Idem rex domi- 
nabatur in Northfolke^ et Suthfolke ; et est ibi episcopus 
unus^ cujus sedes est apud North^ich, quae quondam fuit 
apud Elmham vel Theford. * 

De NOMINIBnS REGUM ORIENTALIUM ANGLORUM. 

Regum Orientalium Anglorum primus^ ut fertur^ iuit 
I. UfTa, II. secundus^ Titullus ; tertius quidem fuit, qui 

et maximus, 

IIL Redwaldus, qui fuit a Woden decimus. Cujus 

omnes Anglorum et Saxonum provinciae citra Humbrum 



I " Granta, quae et Cantabrigia, Britannice Caer-Grant dicitur/' 

§ Anno Domini DCVII, beatus Augustinus XI anno adventus sui in Angliam Eccle- 

siam construxit in Ely, in honorem B. Mariae Virginis Anno DCLXXIII, virgo 

Ethelreda Ely in eminentiori loco monasterium construxit prope fluentis alveum ; et 
coetum utriusque sexue sub monachili habitu congregavit ; quibus ipsa prima facta fuit 
Abbatissa a Sancto Wilfredo antistite. Whaeton'8 Ang. Sax. voI. I, p. 594. Vide 
infirafVII. ^, 

* Or llietford : " Duo episcopl provinciam illam usque ad tempua Egbrictl regis West- 
saxonum rexerunt ; quorum unus sedebat apud Dommoc, et alter apud Ehnham, ut infra 
patebit." Hisr. dk Episc. Norwic. In Wharton's Ang. Sacra, vol. I, p. 403. 

Of this See the thirty-eighth bishop was Arfattus or Harfastus. " Hic transtulit Sedem 
dt Elmham apud Tefordiam tempore regis WiUiehniex edicto Condlii, ut prius dictmn est. 
Hic ftiit ante Capellanus regis Wlllelmi. In. 

Of the see of Dommok Felix was the flrst Bishop : 

" At Domok then was Felyx fyrste byshop: 
Of Estanglei and taught the Crysten fayth." 

HAKSTKO^tCHllOir. p. 165. 



32 HENRICl DE SILGRAVE [A. D. 600 640. 

cum suis regibus ad nutum spectabant. Cantuarini vero 
quilibet pro se quandoque super omnes Angliae regesprin- 
cipatum agebant, usque ad subjectionem quam exercuit 
in eos Egbertus West-Saxonum rex. Redwaldus autem, 
suadente rege Edwino^ baptizatus est; sed uxoris suse 
consilio a fide recessit. Huic successit in regnum filius 
ejus, 

IIII. Eorpwaldus ; idemque per Eadwinum regem bap- 
tisma suscepit. Post eum regnavit 

V. Sigebertus ; sed hic conversus est ad Christianitatem 
per Felicem episcopum, qui^ de Burgundia natus, prsedi- 
candi'gratia venit in Angliam. Hic rex Sigebertus, quum 
esset Christianissimus^ de Hibernia venientem sanctum 
suscepit Furseum, et dedit ei locum ad sedificandura 
coenobiam apud Cnoberesberi. Scholas etiam per loca 
regni sui instituit; et tandem tam regno quam mundo 
renuncians, cognatum suum 

VI. Egricum regno instituit, et monachus factus esU 
Deinde a Penda Merciorum rege cum Egrico et ipse 
occisus est, quia in pugnam ductus, nil in manu prseter 
virgam tenuit tantum ob habitus sui reverentiam. Qui- 
bus successit 

VII. Anna filius Inse fratris Redwaldi ; cujus filia sancta 
Sexburga cum Ercomberto rege Cantuaritarum conjugio 
copulata est ; altera vero, sancta Ethelburga^ in Gallia in 
Brigensi monasterio abbatissa fac(a est. Tertia siquidem, 
sancta Ethelreda, prius Northanimbrorum regina^ et post 
Eliensis coenobii extitit abbatissa. Quarta erat sancta 
Withgisa, quse ejusdem monasterii sanctimonialis erat. 
Annas pater a Penda percussus interiit. ^ Huic successit 
frater ipsius 

% <* A.D. 654. This year king Anna was slain. " Sax. Cbeok. •— « et in loco, qui Bildes- 
burg nuncxipatur, sepelitur." Vita Etheldsedje. 



A. D. 656-870] CHRONICON. 53 

VIII. Ethelherus, qui in bello cum prsedicto Peuda ab 
Oswio rege peremptus occubuit Huic successor 

IX. Ethelwaldus regnum obtinuit, quod reliquit tribus 
fiiiis Ethelhen, 

X. Eadulfo scilicet, et, XI. Ethelwoldo. lis, XII. Bioma, 
et fauic, XIIL Etheldredus successit. Hujus filius succes- 
8or fuit 

XIV. Ethelbertus, quem OflEa rex Merciorum blanditiis 
vocatum capite truncavit. Deinde vacavit regnum per 
annos sexaginta usque ad sanctum Edmundum, 

XV. Qui anno regni sui sexto decimo ab Inguare pagano 
interemptus est. || Deinde regni illius decus annis quin- 
quaginta evacuatum est usquc ad 

XVI. Gurtrannum§ Danum et paganum, quem rex 
Alfredus fecit baptizari, ct eidem utrasque concessit pro- 
vincias ; ct regnavit ibidem annis undccim, habcns regnum 
Northanimbrorum et Orientalium Anglorum. Asserunt 
aliqui hunc esse Gormundum regera Africanorum, qui de 
Hibemia, quam oppresserat, venit in Angliam. Ilabuithic 
successorera 

XVII. Osricum similiter Danum, qui regnavit quatuor- 
decim annis, et ab Anglis percmptus cst. Proximus post 
cos fuit Edwardus, filius Alfrcdi, qui expulsis Danis 
ambas proviocias suo, id est West-Saxonico, adjecit regno. 

De regno Orientalium Saxonum. 
Porro, reges Orientalium Saxonum dominabantur in 



il "And, for thi«j lilessed rnan, Edmunde would not renye or denye Cristc and his lawys : 
the Dancs therefore moost crucily hor.d hym rnto a trec,and causyd hym to be shot 
to dcth, and lastly causyd his hede to be smytten from his body, and caste among 

the th.voke of the bushes Than they with great solempnyte caryed the bodye 

and hedc unto Eglidon or Eglisdon, now callyd saynt Edmundes Bury." Fabtan, p. 
163. 

§ Guthram, King of Denmaik, is the personage here meont ; whom our Chronicler, 



H HENRICI D£ SILQRAV£ [A. D.52O-0SO 

Estsexia et in dimidia Hertfordshire ; et Q3t ibi epis- 
copus, cujus sedes est in ecclesia sancti Faiili Lon- 
dinensis. 



De Regibus Orientalium Saxonum. 

Regum Orientaliura Saxonum post Erkenwinum pri- 
mus fuit 

L Sledda. Patri successit in regnum, cujus filius 

II. Secundus, Sebertus, qui per beatum Mellitum'^ 
Londinensem episcopum primo credidit in Christum, 
et baptizatus est. Hic et» eodem suadente episcopo, We&t- 
monasterii dicitur inchoasse coenobium. Seberto mortuo, 
filius ejus 

IIL Sexredus, et IV. Sewardus Mellitum expulerunt 
episcopum, nec in Christum credere volebant. Nec 
multo post a West-Saxonibus occisi sunt. Quibus 
succedens 

Y. Sigebertus, cognomento Farvus, filius Sewardi reg- 
nimi dimisit 

VL Sigeberto Sigebaldi filio. Hic Sigebertus, hortatu 
regis Oswii, a Finano t episcopo baptizatus est ; gentemque 
suam, quam cum Mellito prsedicti reges Sexredus et Sewar- 



agreeing with all ofher Historians, represents as a ChriatiaD conyert ; King Alfred is 
aaid to have stood for him at the Font, — Alfiredua fecit baptizari ; 

*' But Gurmound then Britaine hole destroied, 

Both churche and towne and eke the Christen faith, 

For he a paynym was, and sore anoyed 

The Chriatentye, aa Gyldas wrote and seyeth." 

Haksyng's Cbhok. p. 1S2. 
* The flrst Bishop of London, and one of the Missionaries sent over by Pope Gre« 
gory. His superior merit above his fellow-labourers in the Lord'8 Vineyard, is thus 
eulogized by Goscelin in hls Historia Mlnor ; " Quatuor Evangelistae Mellitus, Jus- 
tus, Paulinus, Rufinianus : Mellitus, Abbas mellifluus, tunc prselucebat splendide Choro 
Oregoriano." Cap. XVI. 

f Bishop of Lindisfarne, " qui in insula Lindisfamensi Ecclesiam Episcopali sedi 
eongnum (Bedae verbis utor) de robore secto totam composuit moro Scotorum, etar- 
undine tezit/* He died in 661. Hist. Episc. Dunelmensium. 



I 



A. D. m-m} CHRONicaH. «s 

dus abjecerant^ per episcopum Ceaddam X reduxit Hic a 
propinquis suis postea peremptus est^ eo quod suis parceret 
hostibus^ nec delinquentes ia se, si poeniterent, punire 
/ellet. Post illum regnavit 

VII. Suitfaelmus, frater suus qui ab eodem Ceadda 
episcopo baptizatus est ; eoque mortuo 

VIII. Sigerius filius Sigeberti parvi, et 

IX. Sebbius filius Sewardi regnum tenuerunt. Sebbius 
autem, Sigerio mortuo, apud sanctum Paulum, ubi tunc 
temporis ex institutione Melliti monacfai erant, reiicto regno 
monachus factus est. Pro quo regnaverunt filii ejus 

X. Sewardus, et 

XI. Seinfredus ; quibus de medio sublatis successit 
XIL OfTa filius Sigelwidi, juvenis aetatis floridse, jucundi 

vultus et animi, apud cives amoris maximi; qui faortatu 
Kineswithse filise Pendse, cujus nuptias spreverat, Romam 
adiit cum Cenredo X ^^S^ Merciorum, ubi attonsus, mona- 
chus factus est, et ibidem vitam finivit* Cui successit 

XIII. Celredus Sigeberti boni filius, et annis triginta et 
octo regnavit ; quo tandem perempto, successit 

XIV. Suithredus, qui ab Egberto expulsus est. Sic 
Egbertus omnium regnorum Anglise obtinuit dominatum. 
Londonia tamen, cum adjacentibus sibi regionibus^ Mer- 
ciorum regibus paruerunt, quamdiu regnaverunt. 

De REGNO AUSTRALIUM SaXONUM. 

De regibus Australium Saxonum brevis admodum curret 
oratio^ quum tres tantum in ordine ponantur. Quorum 
primum 

I. EUam esse reperimus. Non illum dico Ellam regem 

t Sigebertus regnunr adeptuB et ex consilio Oswii Northumbriae Regis Christianus 
factus, Ceaddam, hominem doctum Juxta et pium, episcopum consecrari procuraYit. 
Quod munus gnaviter ille quidem et solieite obiyit. Godwin nx prjbsul. p. 172. 

t A. D. 709. " This year Cenred went to Rome ; and Otfa with him. And Cenred waa 
there to the end of his life." Saxom Chbov. 



3$ IIENRICI D£ SILGRAVE [A. D. 488-600 

Deirorum^ sed istum Australium Saxonum. Hic EUa per 
totam dicitur regnasse Britanniam. Secundiis fuit 

II. Scissa. Post quem regnavit tertiiis 

III. Ethelwaldus. Ilic, agente et prsesente rege Merci- 
orum Wolfero, per Birinum || episcopum in Christum cre- 
didit et baptizatus est in ipsa Merciorum provincia. Hic 
dedit Sancto Wilfrido, quum a suo fuisset ejectus episcopatu, 
insulam quandam, quss Seleseya nuncupatur, ubi idem 
Wilfridus ecclesiam fundavit,§ibidemque monachosinstituit, 
et per quinquennium ibl mansit. Kegem hunc Ethelwaldum 
occidit rex West-Saxonum Cedwalla nomine, etdedit Sanc- 
to W^ilfrido quartam partem Wightise insulse, et villam quae 
dicitur Pageham cum pertinentiis suis. Post Ethclwaldam 
cessavit regia stirps in Australi Saxonia, et transiit in jus 
regis West-Saxonum. Deinde post annos plurimos et tem- 
pora longa Egbertus West-Saxonum rex subjugavit regem 
et regnum Cantianorum, Merciorum, Northanimbrorum, 
Orientalium Anglorum, Orientalium et Australium Saxon- 
um : septem scilicet regna compegit in unum. 

II The first Bishop of Winchester, after the Saxon conquest : ** Fostqiiam Saxonea 
hanc regionem [West-Saxonum] occuparant, fidem primnm Chiistianam recepit sub Kyni- 
gilso rege, idque prsdicatione Birini, prinii ibidem Episcopi, qui homo pius, animarum 
Christo lucrandarum zelo succ^nsus/' Bp. Goswin df. Pr^sul. Akgi i e, p. 202. 

§ <* Wilf^ed* inter cseterahumanitatis officia abunde praestita, habitatlonem commodaQ 
asBignavit Seolsei», qui Iocub peninsula tunr erat. GojDWiir, p. 499. 



CHR0N1€0N. 37 ' 



n. 

De REGIBUS AnGLIJE SUCCES8IVE REGNANTIBUS, QUI 

MONARCHI DICEBANTUB. 

D£ EOBXRTO REOE. 

Db Ethelwvlpo BEOE. 

DS EtHELBALDO ET ETaELBEBTO. 

De Ethel&bdo rege. 

De Alfbbdo beob. 

De Edwardo Priho. 

De Ethelstano beoe. 

Db Edmundo Pbimo. 

De Edbedo bege. 

De Edwio reoe. 

De Edoaro reob. 

De Edwardo Marttre. 

De Ethelredo reoe. 

De Edmundo Secumdo. 

De Cnuthone Daco. 

Dx Haraldo Daco. 

Db Hardecmuto. 

Db Samcto Edwardo Comfessobx. 

De Haraldo filio Godwini. 

Db WlLLELMO DUCB NOBMAMDIiB, aUOHOOO COMaUIIIVIT AKOLIAM. 

Db Willelmo Rufo. 
Db Henrico Primo. 
Db Stbfhamo begx. 
De Hembico Secumdo. 
Db Ricardo rboe. 
Db Johammb beob. 
De Hembico Tbbtio. 
De Edwabdo R£0B. 

Nunc quandoquidem Angliam nostram tam gravi schis- 
mate dissipatam ad unitatem reduximusy restat ut ab hoc 
rege Egberto per nomina regum currentes, et eorum facta 
breviter pertractantes^ ad Normannorum adventum, et sic 
gradatim ad nostrum regem veniamus, Henricum filium 
Johannis. 

Finitur liber primus ; Incipit liber IL 



U j HENRICl DE SILGRAVE [A.D. 800-624 






De Egberto reqe Anglorum. 

Superiori volamini hic terminus obvenil, qui regna Bri- 
tannise in imum coarctaret. Cujus potenti» auctor Egber- 
tus regis Inae^ de patre Kinegilso, abnepos, amplo apud 
suos loco natus, et ingenue educatus, a pueritia inter West- 
Saxones enituit. Bertricius igitnr, ut prsedictum est, sus- 
pectum habens memorandse indolis juvenem, e medio tol- 
lere cogitabat.* Quod Egbertus praesentiens, primo ad Of- 
fam regem Merciorum, et posteatransito mari in Franciam 
fuga lapsus est. Quod Dei consiiio factum intelligo, ut vir 
ille, ad tantum regnum elatus, regnandi disciplinam a Fran- 
cis acciperet. • Itaque defuncto Bertricio, reversus est Eg- 
bertus, ac mox a suis imperare jussus, patriae desideriis satis- 
fecit, anno scilicet Dominicse Incarnationis octingentesiuLO. 
Interea Egbertus, quum clementiaet mansuetudine amorem 
acquisisset, prima viriuni documenta in Britannos, qui in 
ea insulae parte inhabitaverant, quae Cornugallia dicitur, 
exercuit. Quibus subjugatis, Aquilonares Britanniae tribut- 
arios fecit. Harum victoriarum quum reliquos fema terrer- 
et, Bernulfus rex Merciorum, tumidum spirans, eidem Eg- 
berto bellum indixit. At Egbertus, gloriae suae damnum 
ducens si cederet, occurrit alacriter, consertaque pugna, 

* " The which Egbert wa« at that day an Ynder-King or ruler in the lordeshyp of West- 

saxon ; which Egbert waa discendyd of the bloode of the holy Kengulphus And 

after that he was of Bryghtycus expulsyd, he saylyd into Fraunce, and there exercysyd 
himselfe in featys of warre with the Knyghtes of Charlys (Charlemagne'8) courte, duryng- 
thc lyfe of the sayd Bryghtrycus." Fabyan, p. 146. 

" This ilk Egbrlht was norised at Paris, 

In Charlemayn courte, sire of saynt Denys. Lanotoft'8 Ch. p. 14. 
t A. D. 823. "ThisyearEgbertandBemulf KingofMerciafoughtabattleatEllandune, 
in which Egbertgained the victory ; but there was great slaughter on both sides. "Sax. Ch. 

" Under Elendoune the betaile was smyten, 

Men syng in that cuntre, (fele rit it witen) 

Elendoune ! Elendoune I thi lond is ftille redc 

Of the blodeof Bernwolf,ther he toke his dede." Lakotopt, pp» H. 15. 



A. D. 321-837] ^ " CHRONICON. Sf 

fogit Bernulfus victus miserabiliter. Hoc eventu Egbertus 
elatus, et animum ad alticra extendens, Ethelwulfum filium 
suum cum electa manu in Cantiam misit^ qui provinciam 
dominatui West-Saxonum adjicerent. Missi igitur effica- 
citer imperatis institerunt, nimioque labore Baltredo rege 
Cantiae devicto, ac ultra Tamesin fluvium expulso^ Can- 
tiam^ Suthereyam^ Australes et Orientales Saxones suse 
parti subdiderunt^ aiino regni ejus vicesimo quarto. Nec 
multo post Oricntales Angli^ reges Merciorum Bemulfum 
et Ludecanium trucidarunt; eorumque successor Wich- 
lafius, primo ab Egberto regno fugatus, mox iu fidem tri- 
butariam susceptus est ab eodem. Eodemque anno Nor- 
tlianimbri; tircentes ne diu conceptam iram in ipsos ef- 
funderet^ tandem, datis obsidibus, faveruut deditioni. Ita 
tota Britannia potitus^ reliquum vitse^ annos scilicet novem^ 
tranquille cucurrit, nisi quod extremis fere diebus manus 
Danorum piratica littoribus ejus est appulsa. Contra quos 
quum copise Anglorum constitissent, fortima regem in 
primo conatu destituit, siquidem quum meiiori parte diei 
victoriam pene occupasset, jam sole vergente in occasum pal- 
mam amisit. Sequenti vero die ingentem multitudinem par* 
va manu interfecit. Igitur post annos regni sui triginta et 
septem et menses septem, j: diem clausit extremum, sepultus- 
que est Wintonise, et positus est ad patres suos. 



} He died anno 836, having, according to Hardyng'8 Chronicle, reigned 85 years : 
' When Kyng Egbert had fyue and thirty jian 
Reygned in laude, and felt full great syckenesse, 
Of which he dyed of Chrystes birth fuU clere, 
The yere so then, VIII. C. was expresse, 
Four and thyrty, nother more ne lesse, 
At Wynchester then royally buryed, 
As Flores sayeth and well hath notifycd." 



T- »- » ■■' m ri t " 



40 HENRICI D£ SILGRAVE [A. P. 838-859 



Db Ethelwulfo. 

Anno Dominicse Incarnationis octingentesimo tricesimo 
septimo^ Ethelwulfus^ quem quidem Athulfum vocant^ filius 
Egberti, regnavit annos viginti et mensibus quinque ; qui 
sub quiete degere mallet quam multis provinciis imperare. 
Habebat filios quatuor, qui omnes successive regnaverunt. 
Contentus igitur avito regno West-Saxouum, csetera quss 
pater subjugaverat, filio Athelstano tradidit. Burthredum 
regem Merciorum contra Britones juvit, et filise nuptiis non 
parum exaltavit. Piratas Danorumll.per totam insulam navi- 
gantes et inopinatis appulsionibus littora omnia infestan- 
tes^ frequentes calamitates per eos accepic: Londonia et 
omnis fere Cantia vastata est. Habebat enimvcro duos 
suo tempore praecellentes praesules, beatum Swithunum 
Wintonise, et Ethclstanum Shereburnise. Hi videntes re- 
gem hebetis ingenii, sedulis admonitionibus ad scientiam 
regnandi stimulabant : Swithunus regem ad coelestia infor- 
mabat; Ethelstanus forensia non negHgenda docuit; et 
eundem contra Danos animabat, pccunias fisco sufncientes 
congregans, et exerciturp componens. Post triumphatos 
hostes, ad Dei cultum conversus idem Ethelwulfus, decim- 
am omnium hidarumintra regnum suumfamuUs Dei concessit ; 



ir There is soine defect in the grammar of this passage. We inight correct it thus : 
" PiraTis Danorum per totaminsulamnaviganTiBus et inopinis appulsionibus littora om- 
nia InfestanTiBUs, &c." 

(I This notable Charter, whereby this Monarch bestowed upon the Church a tenth of 
the land (not a tenth oftheproduce of the land) is printed in William ol Malmesbury^s Lipk 
OF Aldhelm : Perfeci, ut decimam partem terrarum pcr regnum meum sanctis Ecclesiis 

darem &c Placuitautem Ahlstano Shireburnensis Ecclesis Kpiscopo, et Suithino 

Wintoniensis Ecclesiae episcopo, ut omni Sabbato tota congregatio quinquaginta psalmoK, 
et unus quisque Presbyter duasMissas omnihebdomada cantet pro Rege Ethelwulfo et 
Ducibus in hoc consentientibus &c." 



A. D. 853-858] CHRONICOM. 41 

liberamt ab omnibusfunctionibus et absolutam inquietudi- 
nibus. Compositoque regno Romam adiit, et tributum, 
quod usque hodie Anglia solvit, beato Petro obtulit coram 
Leone papa 4to, qui et antea Alfredum filium suum ad se 
missum honorifice susceperat et inregem inunxerat. j: Ibi igi- 
tur anno integro moratus, scholam Anglorum, quam ab OfTa 
Rege Merciorum, ut dicitur, primitus institutam, primo anno 
ignis conflagraverat, egregie reparavit. Inde domum per 
Gailiam repatrians, Judith filiam Caroli Calvi regis Fran- 
corum duxit in matrimonium. Qua accepta quum ad 
propria rediisset, aliter quam putabat^ animos quorumdam 
ofTendit ; siquidem Etheibaldus filius ejus et episcopus Shir- 
esbumensis Ethelstanus et Erulerfus Sumersetensis comes 
pro uxore alienigena a regno eum expellere nitebantur. Sed 
maturiori mediante consiUo, regnum inter patrem et filium 
divisum est, sic, ut patri deterior pars^ scilicet orientalis, 
daretur, filio vero melior cederet, scilioet pars occidentalis. 
Ipse vero uxorem multum honoravit, et contra morem 
West-Saxonum juxta se in thronum locavit. Qui mos apud 
ipsos inolevit; propter malitiam Eadburgse^ filiae OSsd 
regis Merciorum uxoris Bertricii; quae quum esset vene- 
fica, compertum est ejus veneficium in quodam adolescente 
regi dulcissimo, quem illa veneno sustulit; statimque 
Bertricius decubuit et discessit ex potu^ quem ipse suae re- 



t Akko 855. " Eodem anno magnificus rex Ethelwolfus decimam regni sui partem 
Deo et beats Mariae et omnibus sanctis contulit, liberam ab onmibus serritiis sseeularibui, 
exaetionibus et tributis. " Flobbs Hist. 

" He was first of Inglond that gaf God his tithe, 
Of isshue of bestes, of londes or of lithe (tenements).'* 

Lakgtoft^s Chbok. p. 19. 
Of St Swithun, by whose advice, no doubt, Ethelwolf s benefactions were directed, we 
have thefoUowing notice in the Flobes Histobiabvm : 

" Akko Gbatije 862, Sanctus Swithinus, Ventanse ciyitatis episcopus, migrarit ad Do- 
minum. Hic yir sanctus, dum adhuc yiveret, multarum erat possessor virtutum, i»raeci- 
pue tamen clementiaet humilitate pollebat." 

t The anointing of Prince AlAred as king, during the lives of his three older brothers, 
has caused much perplexity to historlans. 
* Also called sometimes Ethelburga. " Biygthiciu, thus well and knyghtly ruling his 

6 



42 HENRICI D£ SIL6RAVS [A.D. 858-866. 

ginse conscientia prsegustaverat. EilEiisus ergo rumor de 
regina in vulgus, veneficam a r^no excedere coegit At 
illa ad Carolum Magnum profecta, forte illum cum uno filio 
stantem invenit. Quam Imperator, ludibundus et jocople- 
nus, eam, quem mallet, vel se vel filium, eligere prsecepit. 
Tunc Eadburga juvenem eligente, Carolus nonnihil motus 
respondit, ^^Si roe elegisses, filium meum in maritum 
habitura esses ; sed quia filium meum elegbti, nec me nec 
illum habebis.^ Hujus malitia perculsi Saxones decretum 
quod dixi, protulerunt ; sed id Ethelwulfus infirmavit. Hic 
itaque ante mortem testamentum fecit, quo, post divisi- 
onem regni inter Etfaelbaldum et Ethelbertum filios, filise 
quoque dotem confirmavit. Iste Ethelwulfus de donis ter- 
ne suse^ scilicet de decima hida, viduas videlicet et pauperes 

vestium ac cibarii pr»cepit ; 

ac chartam eisdem de eadem re composuit^ et super altare 
capitali in Wintonia obtuUt, anno Domini octingentesimo 
quadragesimo quarto, indictione quarta^ Nonb Novembr. 
Omni etiam anno trecentas auri marcas jussit Romam mitti ; 
quarum centum beato Petro^centum beato Paulo ad lumi- 
naria, centum etiam apostolico ad donaria expenderentiu*. 
Ab hoc Anglorum Rege chronica refert genealogiam 
usque ad Adam. Hujus etiam anno regni octavo decimo 
obiit Lotharius, a quo Lotharingia§ nomen habet, filius Lo- 
dovici pii, filii Caroli Magni^ regni sui tricesimo terdo. 

De Ethelbaldo et Ethelberto. « 

Anno Dominicse Incamationis octingentesimo septimo, 
duo filii Ethelwulfi, regnum partientes^ Ethelbaldus in 

lande, his wyfe, namyd Ethelburga, not with hym contentyd, as she ought to be, soughte 
dyvers wayes and meanes how she myght brynge hir lorde out of lyfe, so that finally she 
poysonyd hym with many other of his household meyny (attendants)." 

Fabtaii'8 Chrov. p. 146. 
{ Lorraine. 



A. D. 858-866] CHRONICON. 43 

West-Saxonia, Ethelbertus in Cantia, regnaverunt At 
Ethelbaldus perfidus patris thorum polluit; et Judith 
novercam, post obitum patris, in conjugium sumpsit: 
sed post quinquennium defunctus, apud Shirebume sepul- 
tus est. Toti regno frater ipsius imperavit Hujus 
tempore piratse, appulsi Hamptoniam, Wintoniam direpti- 
oni dederunt.f Sed mox a ducibus regiis fugati, circumgira- 
to pelago, Tanatos insulam, quse in Cantia est, elegerunt 
ad hiemandum, datis scilicet obsidibus Cantuaritis; sed 
postea fracto foedere totam regionem vastabant ; quaprop- 
ter fidefragos expulerunt. At Ethelbertus dulciter et 
strenue regnum moderatus, naturse debitum solvit, et post 
regni quinquennium Sbireburniae sepultus est. 



De Ethelbedo bege. 

Anno Domini octingentesimo sexagesimo septimo, Eth- 
elredus filius Ethelwulfi patemum regnum obtinuit eo- 
dem numero quo fratres. Qui infra unum annum 
novies conflixit cum Danis; a quoram parte inter- 
fecti sunt comites novem, rex unus^ ac plebs innumerabilis. 
Siquidem temporibus ejusdem regis martyrizatus est 
sanctus Edmundus ; atque Orientalium Anglorum pagi cum 
urbibus et vicis a prsedonibus possessi, anno videlicet Dom- 
ini octingentesimo LXXII. Northanimbri quoqne civili- 
bus dissentionibus fluctuantes, adveniente hoste^ correxe- 



i These fireqaent and terrible TiBitations of the Danes Matthew of Westminster de - 
plores with as much pathos and eloquence as justice and piety, Imputing them as 
a retribution upon the people for their sins, and upon.the nobles especially for their 
corrupt manners, and degeneracy firom the pioua muniflcence of their anceBtors. '* Nunc 
igitur, quum ad plagam maximam et horribilem pervenimua, quae, peocatis exigentibus, 
per DanoB \ngligeni8 nationibua illata est, Ubet ^usdem cladia causam ad cautelam fiitu- 
rorum brevlter legentibus intimare. In ecdeaia quidem Anglonim primitiTa religio cla- 
rissime resplenduit, ita ut reges et regin», principea ac duces, comites et barones, eccle- 
siarumque rectores, ccelestis regni desiderio succensi, monachatum, spontaneum exi- 
lium, vitam solitariam, ut praemonstrayimus, certatim appetentes, relictis omnibus, 
Dominum sequerentur. Frocessu vero temporis, adeo in eia omnii virtui emarcuit, ut 



44 HENRICI D£ 8ILGRAVE [A. 0.866-871. 

runt discordiam : postea cum iisdem hostibus coDflictum 
habituri^ in obviam prodeunt; sed facile pulsi^ intra ur- 
bem Eboracum se includunt ; qua mox a victoribus suc- 
censa et tota devastata, Northanimbri Danorum dominium 
multo post tempore ingemuere subjugati. At vero £ex 
Ethelredus, multis laboribus confractus, obiit, et in Wim- 
bume II est sepultus. 

De Alfredo rege. 

Anno Domini ocfingentesimo septuagesimo secundoy 
Aliredus regnum accepit, qui unctionem a Fapa Leone prius 
acceperat:^ ^^ coronam, quam viginti annis et semis laboriose, 
sed fortissime, rexit. Qui, continuis IX annis cum hosti- 
bus decertans^ ad hoc tandem impie coactus est^ ut vix tribus 
plagis in fide cedentibus, id est, Hanjptesyre, Wyltesyre, et 
Summersetsyre, in insulam quandam vix accessibilem, no- 



nulla gens proditione vel fraude eis consimilis videretur. Nec erat eis invisum aliquid 
nisi pietaa et justitia, nec honor nisi bella plus quam civilia, et sanguinis innocentium 
effusio. Misitergo eis Deus Omnipotens gentes Paganas crudelissimas, velut apum 
examina, quse ne sexui quidem muliebri aut parvulorum parcerent aetati, Danos scilicet, 
et Norwigenses, Gothos, et Swathedos, Wandalos et Fresos, qui ab exordio regis Ethel- 
wolfi usque ad Normannorum adventum, per annos ferme CCXXX terram hanc peccatri- 
cem, a mari usque ad mare, et ab homine usque ad pecus, deleverunt. Siquidem Angliam 
crebro et undique invadentes, non eam subjugare ac possidere sedprsedariac perdere sata- 
gebant. Qui si aliquando vincerentur, nihil proficiebant Angii, quum alibi classis major 
et exercitus eximproviso et subito adveniret." 

It has been Justly remarked that the Romans conquered and civilized the natives of 
Britain; theSaxonsconqueredand incorporated withthem; the Normans conquered and 
dispossessed the conquered : but the Danes conquered, only to plunder and desolate and 
destroy : " Romani siquidem Britanniam sibi brevi subjugaverunt, et lege dominantium 
splendide rexerunt : Saxones autem, pro viribus paulaiim terram bello capessentes, cap- 
tam obtinebant, obtentam aediflcabant, adificatam legibus regebant ; nec non et Normanni 
cito et breviter terram subdentes sibi, victis vitam et libertatem legesque antiquas regni 
jure ooncesserunt. Dani vero terram undique creberrime et undique diutissime insilien- 
tes et assilientes, eam non obtinere, sed prsdari et perdere studebant, et omnia destruere, 
non dominari cupiebant." Rogek de Hovedev, Annal. p. 412. 

li Wimboume in Dorsetshire, famous for a beautlful old minster. 

X " Alured was iayre of shappe, and more loued of fader and moder than his other bre- 
theren, and dwellyd in his fader'8 courte to the yere of his age twelue, and was not yet 
lettred ; yet after that the chylde lerned ryght wele, and helde saxon poesye in mynde. 
He passed other men in crafte of huntyng, and was a subtyll maister of buildynge, and of 
other werkes, He gadred psalroes and orysons togyder in a lytel book, and called the 
book M AM VEL, that is an hand-booke, he hadde that book wlth him alway. He was but a 



A. D. 871-878] CHRONICON. 45 

mine Ethelingiam, § refugerit. Ubi tunc contigit ut 
solus domi inclusus^ sociis ad piscandum dispersis, dormiret ; 
et ecce Lindisfamensis Cuthbertus episcopus verbis his allo- 
quitur dormientem ; ** £go sum Cuthbertus, si audisti ; 
misit me Dominus, ut prospera tibi nunciem. Quia enim 
Anglia dudum peccatorum poenas enormiter luit, modo 
tandem Deus, indigenarum Sanctorum meritis misertus, , 
super cam misericorditer respicit Tu quoque^ qui tam mis- 
erabiliter a regno excluderis, gloriose post parvum tempus 
reponeris. Et hoc signum babebis ezimium : venient hodie 
piscatores tui, magnam piscium copiam afferentes ; quod 
erit eo mirabilius, quod his diebus fluvius congelatus nihil 
tale sperare promittit Super hoc, etiam gelido rore stillans 
aer omnem piscantium artem eludit'^ Simili modo idem 
Sanctus apparuit matri susd, et ejusdem nuncii Isetitia 
comfortavit. At quum ambo idem se somniasse fre- 
quenti verborum recursu iterarent^ piscatores ingressi 
sunt cum tanta piscium copia, ut magni exercitus inglu- 
viem exsaturare posse videretur. Nec multo post, exire 
ausus ab insula, periculo se dedit, et regis Danorum sub 
specie mimi subiens tentoria, ut jocularise artis professor, in 
secretiora triclinii admissus^ nil fuit arcanum quod oculis 
non exciperet vel auribus ; et sic ad insulam prsefatam re- 
diit. Congregatisque comitibus et animatis, exponit inimi- 
coram otium ; prsemissisque exploratoribus^ eosdem incre- 
dibili strage caedit : et sic residui cum rege suo dederunt 
obsides^ quod Christianitatem susciperent : quod et factum 



symple Gramaryon, for that tyme was not one techer of gramer, In al his kyngdom. There- 
for by counseyl of Neotus the abbott, whom he vysyted ryght ofte, he waa the fyrste that 
ordeyned comyn scoles at Oxenford of dyuers artes and scyences, and procured fredome 
and pryveleges in many artioles to that cyt^; he suffi-ed no man totake degre orordre, 
to what maner dygnyte of holy chirche, but he were wel iettred." Old translatioh 

QF THE POLTCHROK b. 5, C. 1. 

S Athelney, a rising spot of ground, formerly an island in Somersetshire, washed 
by the waters of the riyer Thone. 



^ 



46 HENRICI D£ 8ILGRAVE [A.D. 878-901. 

cst; nam eorum rex Gudram (quem Gurmundum dicimus) 
cum XXX proceribus et cum omni pene populo baptizatus 
est. Deditque ei idem rex Alfredos provincias, Northan- 
iubrorum scilicet et Orientalium Anglorum. Sed^ quia 
non mutabit ^thiops pellen: suam, datas sibi terras quum 
tyrannice tractasset nndecim annis, duodecimo anno mor- 
tuus est, posteris perfidise successionem relinquens, donec 
Ethelstanus Aliredi nepos de Edwaido filio eos subjugavit, 
regnum unum Anglise faciens, sicut haec dies invenit. Cse- 
teri ex Danis qui Christiani esse nolebant, cum Hengisto 
mare transierunt ; ubi qu» mala fecerunt indigensenorunt. 
Iste Alfredus genuit Edwardum^ et Ethelardum^ Elflegam 
Merciorum dominam, Elgivam quoque Sanctimonialem, et 
Egfridam virginem. Iste Alfredus Hundredos et Tetingas * 
instituit; ut si quis alicujus delicti intitularetur^ ad Hun- 

dredum exhiberet, qui eum vadiarent et qui hujus- 

modi vadem non reperiret, severitatem legum horreret. 
Hoc consilio tantam pacem terrae profudit, ut in quadriviis 
armillas aureas suspendi juberet; nec erat qui eas arripe- 
ret.t Et cum in scripturis versaretur, composuit libros, trans- 
mutans eos in patriam linguam ; libros scilicet, qui appel- 
lantur Orosius, Pastorale Gregoru, Gesta Anglorum 
SECUNDUM Bedam, Boecium de Consolatione, et Hbrum 
proprium quem patria lingua Enchiridion vel Manuale 
appellavit. Fsalterium transferre aggressus, vix prima parte 
explicata vivendi finem fecit. Hic et mirabiliter vitam 
duxit : viginti quatuor horas diei et noctis divisit in tres 
partes, ita scilicet, ut octo horis vacaret lectioni et orationi 
et scripturse; octo horis aliis, intendebat ad regni nego- 
tia ; octo etiam in corporis cura transegit. Erat siquidem in 
capella sua candela, et serviens, cui haec committebatur 

• Tithings. 

t Thia Monarch, a shining light in a dark age, the pride and boast of the Saxon 
name, the mirror of true glory, yrati as eminent in private for his piety and learning 



A. D. 898-901.] CH&ONICOK. 4? 

providentia, ut percotnbustionem oandelee regero de singu- 
lis admotieret officiis. | Itaqu^ Alfredu$ piissimi regis 
Adhulfi^ fllius, viginti novem aunis sexqoe mensibus regni 
sui peractisy migravit ad Dominum) videlicet Calendis 
Novemb.^ et Wintoni» est 8epu]tu8.|| 

De EnwAmK) Reqb. 

Anno Domini noningentesimo primo snccessit Edwardtig» 
filius Alfredi in regnum, et tenuit annis viginti tribus, in 
literarum soientia patre inferior, sed in regni potestate glo- 



aa Ulastrious for hU wisdom and poltcy, whether we consider him as a legislator, a heio, 
or a Idng. Upon the final expulsion or suhjugation of the Danes, who had so long dl«- 
torbed, raragad, and infested the Ungdom, the throne, no longer liable to be shaken by 
intestine eommotions, began to be settled upon a permanent basis, the people to enjoy the 
bleMings of peace and the benefita of a regular and talutary pollty, and the arta, Rellgion, 
and literature to liltup theirheads and flourish. By his laws (of which those of Kinga 
Ina and Offa formed the ground-work) posterity, cTen to our own tlmes, have been bene- 
tltcd i and these were rigorously, and impartially enforced. 
" And to the judges and men of law well leamed, 

The lyfte part of his wealth he did dlspende, 
To holde the lawe in peace truely gouerned, 

Disposed thus he was the realme famende. 

Th|s ww a Kyng ftil greatly to commeode." 

HARDTK0, p. 204. 

t Soch a legnlar distilbiition of timo and methodical arrangcment of bnsinees is the 
best and surest means of success in the affairs of life. Many who from obscurity 
have become eminent, and trora small beginnings hxve acquired wealth, haye gener- 
aHy been remarkaUe Ibr a proper economy of thdr time. Two conspicnous exam* 
ples of such a practice will sulfice to stimuiate others to a similar procedure ; Sir 
Edward Coke's maxtan and mle was : 

" Six hours to sleep ; to Iaw'8 grave study six ; 
Four to the world ; the rest on nature fix.*' 

But tho late Slr William Jones, (whose biography by Lord Tynemonth is not ex- 
oelled by any similar work in our languagej was a wiser economist of the precious, 
Imt fleeting hours of life : 

*' Seven bours to sleep, to Law'8 grave study seven ; 
Ten to the world allot, and all to Heaven." 

But our Chronicler, being a sealons Romanlst and thorefore desirous to keep the Sft- 
cred Volume closed to the eyes of the vulgar, studiously omits to mention this Monarch's 
greatest and holiest work, the partlal translation of The Bible into Saxon ; nor do we 
reraember to have seen this important faot in any of the printed Chronicles of the Mon- 
kish ages. " But " says Sir Richard Baker " the chiefest of his works for the service of God 
and good of his subjects, was the translation of The Bible into the Saxon tongue, which waa 
then the mother-tongue (tf this land." 

f More oommonly called Ethelwulf. 

I Via, at Hyde Abbey, just without the walls of that City, where was fonnd a few 
years ago a stone Tablet, simply inscribed Alfrzdus nsx. " Rex Aluredus sepul- 
tus est in Novo Monasterio apud Wintoniam/' whioh he had founded, and where 



48 IIENRICI DE SILGRAYE [A.D. 901-924. 

riosior. Istc siquidem Edwardus per loca opportuna vete- 
ribns urbibus reparatis, replevit eas manu militari, quae in- 
colas protegeret, hostes repelleret Adeo tempore suo vir- 
tutes provincialium in proeliis coaluerant, ut^ si audirent 
inimicos adventantes, rege et ducibusinconsultis, certamen 
inirent, et vincerent. 

Ethelwulfus quidam primis diebus hujus regis multa mo- 
litusy ejus dominium dedignabatur, asserens se non inferio- 
rem genere vel virtute. Sed a proceribus, qui fide obstricti 
fnerant, in exilium trusus, piratas adduxerat ; cum quibus 
interfectus^ didicit stultum esse contra potentiores recal- 
citrare. 

Genuit autem Edwardus ex Egwinna § illustri foemina 
primogenitum Ethelstanum, et quandam filiam, quam idem 
Ethelstanus nuptam tradidit Sichtricio regi Northanimbro- 
rum. Genuit et ex Elfleda Ethelwardum et Edwinum, et 
filias Elfledam, Edgivam, Ethelhildam, Edildam, Editham, 
et Elegivam. Prima et tertia coelibatum Deo voverunt. 
Jacent Wintonise juxta matrem suam. Edgiva nupsit 
Carolo regi filio Ludovici Balbi, filii Caroli Calvi. Edil- 
dam dedit Ethelstanus Hugoni Francorum regi^ ut infra 
proximo Capitulo. Editham et Elgivam misit idem Ethel- 
stanus Henrico Imperatori Alemannise. Quarum una nup- 
sit Ottoni iilio suo ; altera vero cuidam Duci juxta Alpes. 
Genuit et ex altera uxore,*^ Egiva nomine, Edwinum et 
Edredum, qui ambo post Ethelstannm regnaverunt; et 
duas filias, Edburgam Deo sacratam^ quse Wintoniae qui- 

also his 8on and successor Edward was Interred : " Dedit et Novo Monasterio, quod pa- 
ter 8UU8 Alfiredus erexit in Wintonia, praedia multa, in quo quiescit humatus." 

Whakton'8 Ano. Sac&a, vol. I. p. 289. 
{ Sir Richard Baker, in h*9 Chronicle8, asserts that " Edward had, by his three wives, 
six sons and nine daughters, of whom his eldest son Athelstan succeeded him in the king- 
dora, whom his grandfather King Alfred had with his own hands knighted in an extraor- 
dinary manner, putting upon him a purple robe, and girding him with a girdle wrought 
withpearl." Pag. 9. 

• Via: histhirdwife. 



A D. 901924.] CHRONICON. 49 

escit, et Edgivam speciositatis eximise puellam, quam 
Ethelstanus conjunxit Lodowico Aquitanorum principi. 
Filias suas ita instituerat, ut primo literis vacarent, postea 
colum et acum exercerent ; filios etiam, ut plena eruditio 
literarum in eos efHueret ; ut ad rem publicam non jam 
rudes procederent. 

His [temporibus] RoUo t primus dux Normannise duca- 
tum obtinuit ex dono Caroli qui Edgivam filiam Edwardi 
duxerat. Qui quum ab adstantibus moneretur, utregis pe- 
dem pro dono oscularetur, dedignatus genibus ejus advolvi, 
pede apprehenso regem resupinatum prostravit. Sequutus 
est risus Normannorum, Francis factum reprehendentibus. 
Excusat RoUo impudentiam, allegans patrise suae morem. 
Post hoc Rothomagum adiit, ibique diem clausit. 

Post annos Domini noningenta quatuor absolutus est rex 
Edwardus, et recocciliatus Papae Formoso per Plegendum 
archiepiscopum Cantuariensem,| qui uno die septem ordina- 
vit episcopos apud Cantuariam, ad ecclesias West-Saxonum, 
quse per septem annos destitutse fuerant episcopis. At Ed- 
wardus viam universse camis ingressus est ; § quiescit apud 
Wintoniam ubi ante quadriennio fratrem suum Ethelwar- 
dum sepelierat. 



t A. D. 876. " This year Rollo penetrated Nonnandy, and he reigned flfty winters." 
Sax. Chiioh. " Rollo ciun buIb Normanniam penetravit 15 Kal. Decembris." 

F1.0R. anno 876. 

t Phleohvnduh : Plegmundus fuit magister Aluredi regia bene literatus ; qui jussu 
Aipae Formosi destitutas Ecclesias Episcoporum per Angliam instituit EpiBcopoa, et in 
urbe Dorobemii septem Episcopos uno die consecravit, et sedit annis XXIV." 

* StEPH. BlRCHINCKrOlf'8 Vit» Arch.CAHTUAA. 

Phlegmundtts omnium sui temporia vir doctissimus, in Mercia oriundus» adolescens ad- 
huc monasticam vitam amplexus, complures annos eremita vixit in insula Cestria, 
quae ab illo Phlegmundtham dicta putatur." 

OODWIM DE PIUE8UL. p. 48. 

§ A. D. 925. " £t obiit iste rex nobilis Edwardus apud Farindon per XII milliaria ad 
occidentalempartem Oxoniae, et sepultus est Wintoniae in Novo Monasterio Juxta patrem 
suum Aluredum." 

J. Ross. HisT. p. 97, 



M HENRICI DB 8IL0BAVE [A.D.93i-»i9. 

De Ethelstano EEGE. 

Anno Domini nongentesimo vicesimo quarto Etbelsta- 
nus, fllius Edwardi, regnare coepit, et tenuit regnum annis 
sexdecim^ coronatus apud Kingestoniam. || Frater siquidcm 
ejusdem Edwardus, paucis diebus post patrem vita dece- 
dens» sepultus est cum eodem Wintoniae. Cui Deus tan- 
tam gratiam conferre dignatus est, ut mereretur ab eo di- 
ligi et aib bominibus venerari* Hie fere omnia monasteria 
Anglise s^iificiis aut ornamentis aut libris aut praediis 
honoravit Lewelinum regem Wallensium et Constantinum 
regem Scotorum cedere regnis compulit ; quos tamen non 
multo post in antiquum statum sub se regnaturos constituit, 
dicens gloriosius esse regem facere quam regem esse. 
Cum Sichtricio r^e Northanimbrorum foedus percussit^ 
data ei in matrimonium^ ut prsedictum esti una ex sorori- 
bus suis* Quo post annum mortuo, provinciam illam sibi 
Bubegit, expulfio quodam Adulfo qui rebellaverat. Fost 
hoc, bellum habuit cum Analavo filio Sichtricii, qui spe in- 
vadendi regni cum dicto Constantino rebellante iterum ter- 
minos transierat, Ethelstano ez consulto cedente, utglorio- 
sius insultantem vinceret. At Analavus, juvenis audacis- 
simus, quumtantum periculum imminere cemeret, depositis 
insignibus regiis^ assumpta in manu cithara, ad tentorium 
regis nostri progreditur ; ubi quum pro foribus psalleret inier 
convivas estadmissus. Quum ingressus, inter psallendiun^ 
omnia oculis scrutaretur, post edendi satietatem abire jus- 
8US9 pretium cantus accepit; quod asportare nolens sub se 
in terra defodlt. Notavlt hoc quidam, qui olim Analavo 
militaverat, et Ethelstano nunciavit Hoc quum audisset, 

II Viz ; ab Athelmo, Dorobernensi Epjscbpo. Flor. — *' Qui Abbas quandoque fuerat 
GUMtoniensis, et Welldnsis Ecclesis primUs constitutus Episcopus, Cantuariam vocatus 
Plegmundo successit. Sedit annos novem, moritur 924, ac inter aatecessores tumuIatuB 
est. Idem. 



A. D.924^]. CHBONIGON. 51 

tentoria sua ad aliiUn' locam amoyeii jussit^ ibique roanebat 
donec partes relictss vedirent. At Analavus nocte episco- 
pum queudam, qui vespere ad exercitum veberat, et taber- 
naculum ibi tetenderat^ cum tota femilia occidit Tunc 
ultra progrediens^ regem paratum ad preelium offendit ; qui 
8U06 stattm ad bellum excitans, quum rez manum ad gla- 
dium porrigeret^ gladius ipsius e vagina elapsus, vix compa- 
ruit. Quooirca quum omnia plena formidine essent, incla- 
mato Sancto Aldelmo et Deo, manum mittens ad vaginam, 
ensem invenit, et hoc dono Dei fretus, fugavit exercitum. 
Cecidit ibi Constantinus rex Scotonim» aliique quinque 
reges^ comites XI [^ omnesque barbaroruro progenies. Fugit 
tunc Analavus in Hiberniam» et frater ejus Godefiridus in 
Scotiam. 

North-Wallensium siquidem Britonum regulos apud 
Hereford coegit occurrere» et eos recalcitrantes ia dediti- 
onem fecit transire. Et quod nullus ante ipsum prsesump* 
seratj iu effectum formavit, capiens ez eis^ nomine vectiga- 
lis^ annuatim XX libras auri, trecentas argenti, boves viginti 
quinque millia, canes etiam quotquot vellet et volucres. 

Coniubienses, qui occidentales Britones dicuntur^ ab 
Exonia, ubi cum Anglis sequo jure habitabant^ expulit ; 
constltuitque terminos duos ci^ca Cambrium fluvium) * sic 
Northwallenses citra amnem Wafem habitare coegit. 
Exontam urbem lapldibus et csemento cinlit ; plurima si- 
quidem ejus insignia^ t&m in urbe illa quain iu fiQitima 
regione, videntur. Ex quo factum est ut felices se «estima- 
rent reges alienigeii^, si affiuitiite^vei maneribus ejus faabe- 
rent amicitiam. Hiu*(^us rex Noricorum misit ei navem 



t In tbe Saxon ChTonicift is ft lUgbly poeUcal deflcxiptjon of this «econd victory over 
the Scottish King, " quippe quod stytum Cadmonianuai, elejgantiasimum plane, et In quo 
ducnai rM gestae eb «^as BuMimitotem deeantari antiquitus solebont, ^quatenus saltem 
refinat." 

GiBBOK, VibB H. Hmrr. p. 96i. 

* Tahbrivm, TcllTAMURiif , thc river Tamar? 



52 HENRICI DE 8ILGRAVB [A.D.924-941. 

rostra aiirca et velum purpureain habentem, cireumgiratam 
clypeis deauratis.§ Adulfus filius Baldewini comitis Flan- 
drise veniens Abendoniam pro postulanda Edilda ejus sorore 
Hugoni regi Franciae^ Ethelstano mira munera obtulit, 
aromata scilicet et lapides smaragdos^ equos cursores cum 
phaleris ; vas etiam quoddam ex onychino pulcherrimum, in 
quo fluctuare segetes, germinare vites, moveri homines vide* 
rentur ; ensem quoque Constantini Magni cum clavo Domi- 
ni * in capulo ; lanceam Caroli, vexillum sanctum Mau- 
ricii ; f diadema aureum lapidibus pretiosis omatum ; 
particulam Sanctse Crucis crystallo inclusam^ et portiuncu- 
lam spinese Coronse Domini eodem modo inclusam. His 
donis magnificentissimis rex gavisus, non minoribus pene 
respondit beneficiis; qui et anhelantis animum nuptiis 
sororis refecit.|| 

Tandem vitae termino expleto, Ethelstanus apud GIou- 
cestriam diem clausit anno regni sui sexto decimo. Corpus 
taman ipsius ad Malmesberiam delatum est et sub altari 
tumulatum. 



De Edmundo bege. 

Anno Domini nongentesimoquadragesimo, Edmundus^ 
fi:^ter Ethelstani^ adolescens octodecim circiter annorum^ 
tenuit regnum sex annis et dimidio. Hujus tempore 
Northanimbri pactum, quod cum Ethelstano pepigerant. 



§ " Likewise the klng of Norway sent him a goodly ship, with a gilt stem, purple sails, 
and the deck garnished all with gold." 

Bakkr'8 CH&oiir. p. 10. 

* CuH CLATo DoHiiTi, i. e. cum clavo quondam in Croce Domini infixo, * in the hilt 
of which waa one of the nails which fastened Christ to the Cross,' says Baker. 

t Who became Emperor of the Romans A. D. 583. 

y Rex Athelstanus fundavit coenobia de Midilton et de Muchelnensei, secundum 
Willielmum de Pontificibus. Et praecipuus benefactor erat ecclesiae Sancti Pauli London- 
iensis et ecclesiae Beverlacensis et abbatiae de MalmeBburia, ubi sepelitur. Ross. Hist. 97. 



A. D. 941-946.3 CHRONICON. 53 

comiperunt, et Analavum Sichtricii filium ab Hibemia 
revocatum regem statuerunt. At vero Edmundus^ exercitum 
colligens copiosum^ contra eos direxit. Quibus mox ceden- 
tibus, omnes civitates citra Humbrum fluvium suse redegit 
potentiae. At Analavus^ animum regis tentans, cum Grim- 
baldo filio Gormundi deditionem obtulit» Christianitate 
obside. Quod quum diu non observaret, anno sequenti 
proximo pulsus est exilio. Provincia vero, quae vocatur 
Cumberland, regi Malcolino Scotorum sub fidelitate tradita 
est Veruntamen felices successus miserandus decoloravit 
exitus ; siquidem veniens rex Cantise in festo Sancti Au- 
gustini, quum sederet in mensa, videt quendam latruncu- 
lum, quem ante sex annos propter latrocinia eliminaverat, 
inter convivas sedentem. Quem rex solus comperiens, 
prosiluit a mensay et praedonem per capillos arripiens, ad 
terram allisit. Hle latenter sicam de vagina eduxit, et 
regem in pectus percutiens, interfecit, sed a concurrentibus 
satellitibus latro mox est membratim dissectus. Providebat 
hoc Sanctus Dunstanus gesticulationibus dsemonis ante se 
saltantis. Quocirca ad curiam properans, in medio itinere 
gestse rei nuntium accepit, corpusque regium suscipiens, 
Glastoniae sepelivit. Hujus tempore Willelmus filius Rol- 
lonis interfcctus est 

De Edredo Rege. 
Anno Domini nongentesimo quadragesimo sexto Edre- 
dus, tertius ex filiis Edwardi, regnum suscepit Rexit 
annis novem et dimidio. Hic Northanimbros et Scotos, 
fidelitatem ei non servantes, cum quodam Rege Hericio 
super se statuto> pene delevit, totamque provinciam ferro 
fameque vastavit Archiepiscopum Eboracensem Wolsta- 
num,'^ quia compatriotas tueri dicebatur, diu in vinculis 

* " Duo ftienint isto ssoulo Wolstani Arehiepiscopi Eboracenses : alter obiit anno 996, 
j uxts Florentium et Cbronicon Mailronense ; alter Adulpho succeMit anno 1002, 



54 HENRICI D£ SILORAVE [A. D. 9M-964. 

tenait; sed postea ob Clericatus reverentiam evmcalis re- 
laxavit. Ipse interea sanctis omnibus acclinis^ Deo et Sanc- 
to Dunstano vitam suam devovit. Cujus monitis tortiones 
corporis crebras patienter sustinuit. Tandem discessit 
magno luctu hominum prosequutus^ sed gaudio angelorum : 
siquidem Dunstanus, aegi*otantis nuncio audlto^ dum illuc 
festinaret, vocem desuper audivit: Modo tex JSdredus ob' 
dormivit in Domino ! Bequlescit Wintonise.f 

De Edwio rege. 
Anno Domini nongentesimo quinquagesimo quinto> £d- 
wius, filius Edmundi fratris Ethelstani^ regnum suscepity et 
quatuor annis tenuit. Hic, die coronationis suae, cuidam 
Nobili abstulit uxorem consanguinitatis linea sibi proxi- 
mam^ eo quod in ipsius pulchritudine deciperetur. Et 
dum rebus regno necessariis inter proceres ageretur, subito 
e medio prosiliens rex in triclinium, in complexum mulieris 
est devolutus. Solus Dnnstanus, non veritus lascivientem 
juvenem, ex cubiculo abstraxit, et per Odonem % arcfaiepis- 
copum candenti ferro mnlierem deturpari coegit; unde 
perpetuus factus est ei inimicusy eamque in Flandriam exu- 
lare compulit. Rex itaque miserrimus, satellitibus sub- 
nixus, in tota Anglia monastici ordinis homines^ primo fa- 
cultatibus nudatos, exilio deportavit et calamitatibus affecit. 
Pcenas luit in hac vita^.maxima parte regni mutilatus. Qua 



JuxtaFlorentiumet Westmonasteriensem." Wha&ton^s Aho. Sao. 7. 1. p. 138. Of the 
former of these Primates we are informed by Oodwin, p. 659, that he was a traitor to his 
king aad country, false to hi« oath, and an abettor of the enemiea of the Chrittian name, 
* nec sacramenti regi de more praestiti, nec patris memorem, vel religionis quam profitere- 
tur ; rebus studuisse Danorum, Christlani nominis hostium erudelisslmorum, qui An- 
gliam his temporibus diutumo atrociMimoque bello affilgei>ant." 

t In the old Minster at Winchester. Of this priest-ridden monarch Sir Rich. Baker 
says, " that he conunitted a&his treasures aiid Jeweli aleo to the cnstody of Dunstan. The 
stately abliey of Mich at Abingdon near Ozford, buHt by King Ina, but destroyed by the 
Danes, was re-edified by him. 

X Odo, Wintonlensis episcopus, Boceesait WiHelmo; qui fUit de stirpe Dsniticie gentis 



A. B. 959.] CRRONICOir. 55 

injuria percussus TiTendi finen) fecit. Collocata tamen ipsius 
«niipa in requie per Dunstani interventum ; jacetque Win- 
toniae tumulatus.f 



De Edgaro rege. 

Anno Domini nongentesirao quinquagesimo nono, £d- 
garus filius Edmundi^ juvenis annorum sexdecim^ regnum 
^piscensy codcm nuniero ferme tenuit. Deniquje ipso 
n^scepte^ dicunt Duustanum audisse vocem angelicam di- 
ceatem : ^' Pax A-Pglise» quamdiu puer iste regnaverity et 
Dunst^aus Qostier vixeritl^' Respondit veritas remm 
ccplesti oraculo* Adeo illis viventibijs ordo eicclesiasticus 
^ffloraiit^ pt ^nullas fer/e annus prseterierit, quo non monafl- 
teriis ^Uquid contulerit, vel mpnasteria fundaverit.|j 

Regem siquidem Scotorum Kjnnadium> Regem quoquft 
Cumbrorupi^ Malcolmum^ opanesque Reges Wallensiuija 
ad curiam suam venire coegit^ atque eos sacramiento sibi 
obligavit. NuIIus prsedo^ vel latro ipsius tempore durare 
potuit, quin secundum excessum suum statim puniretur. 
Cuidam et regi Wallise mandavit, ut annuatim sibi trecep- 
tos lupps de certo trjibuto transmitteret ; quod et fecit pe^ 
triennium, nec de caetero potuit illis in partibus lupus in.- 
veniri ; et sic de tributo illo quietus remansit* 

Hujus siqnidem tempore perfectum est a fundamentis 
Monasterium Eliense, Burghense^ Thorniense> ab Elt}i(Bl- 

oriundtts ; qui Edwardum, fratrem AtheUtani, et eo moitno Eldredum apud Kyngestoq^^ 

corona^it ;' perpendens tot Banetos monacbos in Archieplscopatu prseceMitae, ma^ 

transito apud Floriacum monachalia suscepit ; et in Angliam redienSf Archiepiicopat o^- 
dinatuaest." Stxvh. Biachikotom, Vitjb. 

ir In the Church of the new Abbey of Hyde at Winchester. Baxxh. 

I Hia pious aad maniJGMt acts were, that he buUt seven and forty Monasterie*, and 
meant to have mad^ them up fifty ; but was preTented by death. '* But now his mix^re 
of Tieemarred all ; (lays Baker) especially being a vice opposlte to all those Tlrtues, vhieh 
waa laeeiviousnesa." After which, he particularizeB snndry of this Prince's Ulicit and 
nnholy amours. 

8 



56 HENRICI D£ 8IL6RAYE [A.D. 9«0-965. 

waldo Wintonienei episcopo§. At Rameseiam* idem rex 
in loco palustri construxit. Ciericis t prseterea de Wigor- 
nia expulsis, per prsedictum Ethelwaldum, monachos insti- 
tuit. Expulerat antea Ethelwaldus a Wintonia clericos^ 
quando, mandata eis optione, elegerunt potius aloco eodem 
penitus amoveri, et molliter potius quam regulariter 
vivere.J 

Famaigitur regis audita, familiaritatem ejus optantes ve- 
nerunt ad ipsum alienigenae reges et principes, et sedentibus 
illis in quodam convivio, fertur Kinnadium regem Scotorum 
dixisse, *' Mirum est tali homuncioni tot provincias sub- 
esse.^^ Itaque id a quodam^ Edgaro postmodum nunciatur. 
Accitus est tandem a rege, et solus cum solo in secretum 
locum adductus. Cui rex unum de duobus ensibus, quos 
secum tulerat, obtulit dicen?, " Nunc licebit vires tuas 
experiri^ quum soli sumus, ut appareat quis nostrum alteri 
subesse debeat : turpe est enim regi in convivio esse ver- 
bosum, nec ad arma paratum.'' Confusus ille obmutuit, et 
procidens ad pedes ejus veniam postulavit. 

Ethelwoldus quidam comes eidem regi erat a secretis. 
Huic Rex injunxit ut filiam Ordgari ducis Devonise, 
nomine Elfridam, speculatum iret, ut eidem nunciaret si 
veritas pulchritudini ejus concordaret. || At ille viam celerans 
et veram opinionemde ea comperiens, maluiteam sibijungi 
quam regi, dicens eam communis formse et facie vulgari. 



§ Qfli erat Confessor Regis Domini et secietoTum conscins. Hist. Elikxsis. Cum- 
qae insulam Eliensem seu prece seu pretio ab Rege comparasset, ex ccenobio Eliensi cle- 
ricos octo una cum conjugibus vi ejecit, u t Monachos ibi coUocaret. Tum apud Thomeiam 
et Petreburgum Monasteria per Danos solo eequata restauravit. GoDiriN, p. 210. ** Nes- 
cires (inquit Malmesburlensis) in eo yiro quid magis laudares, sanctitatis studium, an 
doctrinarum exercittum, in praedicatione instantiam, in sedifidis industriam." 

* Qusere Ramsey in Hampshire. 

t i. e. The secular clergy, who observed no rule, in contradistinction to the Regulars or 
Monks. 

t They prefened ease and comfort to the austerities of a monastio life. 

I This expression is scarcely intelligible ; bttter, ' si Teritas^ciJufl pnlchitudinifl flunse 
conccrdaret ; ' or rather, * si veritati pulchritudinis ^us fama concordaret.' 



A. D. 965-970.] CHRONICON. 57 

At rex, frontem serenam ostendens, duci dixit eidem se 
velle yidere eam. Quam quum vidisset, in ejus amorem 
incidit^ et odio dissimulato, comitem in silvam venandi 
gratia accivit^ jaculoque transfodit. Ubi qaum filius occisi 
supervenisseti a rege interrogatur, qualiter ei talis venatio 
placeret. Respondit^ ^^ Bene^ domine ; quod tibi placet 
mihi displicere non debet." Quo dicto nihil carius habuit 
in vita sua rex quam juvenem illum. Iterum rex^ audiens 
cujusdam virginis Deo dicatae pulchritudinem^ eam violenter 
a monasterio abstraxit^ abstractamque violavit; sed cor- 
reptus a beato Dunstano^ septennem poenitentiam per- 
egit. Veniens iterum Rex Edgarus Andeveriami 
cujusdam ducis filiam pulchram nimis sibi adduci prsecepit. 
At mater puellse filiam suam sic coneubinari nolens^ an- 
cillam suam satis decoram loco filise regi supposuit Facto 
mane, mulier surrexit et regis pedibus provoluta, pro 
mercede connubii a Rege imploravit ingenuitatem. At rex 
a dominatoribus suis^ vellent nollent, mox reddidit eam 
ingenuam; eamque sibi connubiali foedere conjunxit, 
donec Elfridam filiam Ordgari ducis accepit uxorem. De 
qua genuit Edmundum^ qui ante patrem decessit^ et Ethel- 
redum qui post eum regnavit. 

Rex siquidem quadam die veniens in saltum ad venandum 
cum sociis^ ad insequendas feras dispersis^ solus remansit, 
ac somno gravatus incubuit sub quadam arbore^ sub qua 
rivus aquse fluens currebat. Ubi canis femella prsegnans 
ad pedes ejus decubuit^ cujus catulos ipse in matris ventre 
latrantes audivit • Unde perterritus conspexit summi- 
tate arboris cadentia duo poma in flumen. Quorum collu- 
sione vox articulata insonuit^ dicens, Wel is te. Nec multo 
post vidit in aqua urceolum vacuum, et urceum aqua 
plenum. Qui urceolo ssepius impingens ut aquam vacuo 
infunderet, nihil profecit, sed seoiper vacuus recessit, et 

t * A dominatorilyua ejus,' tlie owners ol the young female Blave. 



9$ HENRICI DE SILGIIAVE [A. D. 97(H)75. 

hertitti Qndfti ▼ictor In tirc^ecim plennai Impetiim fecit. BesL 
Itfik^e damum regressus^ quam videret eum mater snft cogi- 
tdtiotie turb&tum^ convenit eum ut faciem ejus serenan-et. 
Qttse poscero die exposuit ei visionem ita ; '^Latratus catulo- 
mm dblatratio est nebulonum post tua tempora. Duo poma 
lM>I)klent]a duos filios tuos significant; fautores secundi 
fextltiguent primum. Ttinc diversae partis incentores 
llioent pueris utrisque^ Wel is te! quia mortuns regna- 
bit in coelo, vivUs In terra; namque urceus major qui 
mitioteiti implere non poterat, hoc designat qnod gentes 
Aquilonares, qui numerosiores sunt quam Angli^ An^ 
gliam post mortem tuam impetrabunt. Sed tamen hunc 
iftngulum roundi nunquam implere poterunt, qtioniatii 
Angli nostri potius^ quum maxime victi videbuntur^ eos 
etpellent^ eruntque sub sno et Dei arbitrio usque ad prsefi- 
nitum tempus a Christo. 

Edgarus igitur, sanctam vitam ducens^ sanctissimo fine 
vitam cunclusit; et quod iu conspectu Domini mors 
ejns pretiosa faerit^ post mortem ejus Deo operante miro 
modo patuit. Quum enim Edwardus^ abbas Glastonise, 
corpus suum transferre proponeret, inventum est integrum 
et incorruptum, quum in terra per quadraginta septem annos 
quievisset ; sed quum illud revereiiter, ut deceret, levare 
debuisset^ incaute levavit. Et quia petra nimis arcta 
erat, in qua corpus recondere proponebat, fecit membra sec- 
ari, ut sic in petram corpus posset collocari. Hoc facto, exivit 
de membris ejus sanguis adeo recens, ac si homo vivus 
vulneratus fuisset.lf Abbas vero continup sensu alienatus^ 
cadensque coUo rupto mortem incurrit Corpore, ut decuit, 

% Peter Langtoft infonns us that twenty four years after this monarch'8 death (i. e. about 
A. D. 1000) one £^ward, who was abbot of Glastonbury made a tomb for his re- 
mains, which being too small, the shanks of the corpse were broken by the Abbafs direc- 
tions, and that blood and water issued from the shanks, and the Abbat for this outrage- 
ous deed was struck with blindness 1 1 1 

" Of Edgar the kingthus found I writen, 

Peis tells the same thyng, ab his boke may witen : 



A.D. 975-978,] CHRONICON. 59 

feretro eoUocato> miraculoruiti^insignift operattis edt] Deiis 
qm niirabilis est in Sanetia stiis. 

De sancto Edwardo martyre. 

• 

Anno Domini nongentesimo septnagesimo quinto^ £d waf * 
dus, filius Edgari de Elfleda filia Ordmeri dnois, sueeesrit, 
regnans tribus annis et dimidio. Illum namque Dundtatit» 
et caeteri episcopi consentanei in regem erexerbnt ; cdlitFa 
voluntatem quorundam optimatum et novercte Elfleds^ 
quae Ethelredatn filium suum vix septennem provehi ^Nh 
nabatur ; siquidem mulier^ novercali odio vipereum deiuifi 
ruminans, cogitabat qualiter innocentem tolleret e medio. 
Quod tandem sic consummavit. Contigit tum quadam 
die venatione lassus, ut sitiret^ et dum podt libata oseali 
porrectum ab ipsa poculum avide hauriretj a satellite riea 
confossus interiit, licet novercam et firatrem ex e% congrua 
dum vixit pietate coleret, solumque nomen regis baberet, 
illis csBtera permitteret. Et tunc equidem eorptu ejns 
apud Werham X jussum est sepeliri. 8ed ostensa iln 
de coelo lumina ; cito eum Deus miraculorum insigniVit 
gloria, quum ibi omnis invalitudo in aegrotis profsf» sanitati 
redditur; et sparsus rumor per totam Angliata liintyfis 
merifa prsedicabat. Quocirca interfectrix excitata iter ilhie 
arripere conabaiur ; sed quum evehi equo, qoo semper 
insidere solita fuerat, casso labore attentaret^ mutatoque 

Sen four and tvente yere that he in eartli wm laid, 

An abbat of Olastebiri, Edward his name is said, 

He did make a toumbo El%af ih to lay, 

But it was over little, in all maner wave. 

They brdke in two his scftaillies, to miAe the toumbe niete, 

The blode wae bothe wan^e and fresh, that of the sohankta lltej 

The'Abbat was alle blynd that dyd hia bones breke." 

t Ot War^am. "And he wae buricd af Wareham wlthoat any rojal luniov. Ko 
trbrfle deed than thia waa erer doneby the Bngliah natkm, ainoe ih&f fliMaoa^ tkotei 
of Britain.' Saxok Oh eok. But thia tngical deod, pexpetnted by tho t^me^ «f «b ifedM> 
dnal, is Burely not ohaigeable on the whole nation. The Saxon Ouonicle pnmonwniai 
jost and pathetic panegyrlc upon thie amiable prinee : ** Men mutdeMd liim ; bot Qod 
magnifled him. He wae in Ufi» an earthly king ; he Is now after death a heavenly Saint. 
Him would not his earthly xelatives avenge ; but his hetTenly Father has avenged him 



eO HENRICI DE SILGRAVE [A. D. 97». 

jamcnto idem casus sequebatur. Intellexit igitur^ licet 
tarde, quid hoc porteuderet^ Quapropter quod per se non 
potuit^ per alium fieri conscnsit, namque Alferius qui in 
multis malis incentivus erat^ sed tunc poenitens multo gemitu 
animum angens^ corpore de ignobili loco levato, Septoniam 
transtulit, et honeste ibidem condidit. Nec tamen iram Dei 
effugit; sed post annum consumptus a vermibus, quos 
pediculos dicimus, expiravit; sed Elfleda de regali solio 
inclinata, dire poenituit ; multis annis apud Werwellam in 
cilicio convoluta, et quaeque dura corpori adtibens, sic vitam 
dcduxit. 

De Ethelredo rege. 

Anno Domini nongentesimo septuagesimo nono, Ethelre- 
dus, filius Edgari et Elfledse, regnum adeptus, obsedit 
potius quam rexit triginta et septem annis. Ejus vitse' 
cursus, ssevus in principio, miser in medio, turpis in exitu 
asseritur. Ignaviam|| ipsius prsedixerat Dunstanus, foedo 
exemplo admonitus ; nam quum parvulus in fonte baptismi 
mergeretur, ventris profluvio sacramenta violavit. Quare 
ille turbatus, ^'Per Deum^' inquit,"et matrem ejus ignavus 
homo erit iste.^' Hic etiam quum esset decennis, audiens do 
morte fratris sui Edwardi coepit flere magno fletu. Unde 
mater ei furens et ad manum flagellum non habens, ita 
eum candelis arreptis verberavit, ut pene spiritum exhalaret. 
Quare ipse candelas abhorrens, in tota vita sua non est 
passus eas accendi coram se. 

Procurante matre postmodo coronatus est a beato Duns- 
tano, qui ei talia prsedixitj^" Quia per mortem fratris tui 
aspirasti ad regnum, propterea audi verbum ; hoc dicit 
Dominus Deus : Non delebitur peccatum ignominiosse 

amply. The earthly homicides would wipe out his memory from the earth ; but the Aven- 
ger aboye has spr^ad his memory abroad in heaven and in earth. Those vho would not 
before bow to his living body, now bow on their knees to his dead bones." 
I His worthlesineBs. 



A. D. 980-997.] CHRONICON. 6l 

matris tuse et virorum qui interfuerunt cGnsilio illius n€quam> 
nisi multo sanguine miserorum provincialium, et venient 
super gentem Anglorum jnala, qualia non est passa ex quo 
Anglia fiiit/' 

Nec multo post^ id est anno ejiis tertio^ partes Hamptouisd 
et Wiltoniae manus piratica depopulavit. Surrexit etiam 
discordia inter regem et episcopum Roffensem§ ; incertum 
qua de causa. Quapropter contra civitatem exercitum 
direxit. At Dunstanus eidem mandavit^ ut furorem miti- 
garet, et sanctum Andream, in cujus tutela episcopatus est, 
non irritaret. Sed quum verborum nuditate nihil proficeret, 
misit ei centum libras, ut pretio emptus solveret obsidionem. 
Quo ille accepto, prsecinctos adprseliumad propria remisit. 
Miratus Dunstanus hominis cupiditatem, hoc per nuncios 
ei mandavit, " Quoniam prsetulisti argentum Deo, pecuniam 

apostolo ^velociter venient super te mala 

quae loquutus est Dominus ; sed hoc me vivente non fient." 
Igitur post beati viri obitum^t — quindecimo regni 
anno fuit : — Dani undique omnes portus Angliae aggre- 
diuntur ; ut nesciretur ubi eis opportunius occurri deberet. 
Decretum est ut repellerentur argento vel auro, qui non po- 
terant armis vel ferro. Ita decem millia librarum soluta simt, 
et Dani ab excursibus paulisper cessaverunt. Post hoc Dano- 
rum multa infestatione coactus est jam rex ad tributum quin- 
decim [mille] librarum. Qui et regem eorum Anelafunr, 
datis obsidibus, ad se venire fecit et baptizatum de forgenj 
suscepit, ac tandem sacramento constrinxit, ut nunquam 

§ ThU was Bishop Allfbtan. Anno 984. obiit Allfstakus, episcopus RofTensis. De 
contentione inter ipsum et Etheldredum regem, consule Flokilsgxux in anno 983. 

Wrabtov, Vol. I, p. 882. 

'* ^nno 983. Burrexit inter Regem Athelredum et Episcopum Roffensem contentio, 
sed qua de cauaa habetur incertum. Quocirca Rez oontra Roffensium dvitatem obsidio- 
nem componens, eam debellare disposuit, neo decedere roluit priusquam ab epiaeopo cen- 
tum libraa accepit." Westvonab. p. 194. 

* In the MS. is a slmilar gap. 

t Archishop Dunstan died in 988. 

t Can this be an error for ' Le foicia ' by compul&ion ? 



«S HENRICI DE SILGRAVE [A.D. 1011-111«. 

reverteretur in Angliam. Sed non sic malum quievit ; nam 
demper Dani puilulantea nusquam caveri poterant; aed 
Ocifcidentali^ provineia, quse vocatur Deveneschiray destrue^a, 
et Exonia incensa ; Cantia depraedata ; urbs Cantu^ia 
ettm sede metroplitana conflQgrata ; in qua sanctus Elphe- 
gus eapitur, et redimi non passus, lapidatur, ac tandem 
freeure interficitur.^ Cujus sanguine aridum lignum rigatum 
Teviruit, et sub unius noctis spatio frondere coepit. Quq 
viflo Dani mire poeQituerunt, et sacrum corpus Londeniam 
evelii patiuntur. 

Resedlerat Turkiilus Danus, qui fuerat incentor i!^t lapida- 
retnr Sanctus Eiphegus ; habebatque Orientales Anglos 
8U8B voluntati parentes. Turkillus interea regem patrise 
8U8B Suanum nunciis accersivit, ut in Angliam veniret, 
annuncians patriam optimam et Regem Anglorum vino et 
Veneri vacantem. Suanus vero primus in sanguinem eo 
venit libentius, ut Guniidis sororis suse necem vindicaret, 
quam cum viro suo Palingo Edricus comes decollari fecerat. 
TuoG ergo Suanus per Orientales Anglos proficiscens ia 
Korthanimbros, eos sine pugna suae ditioni subdidit^ mox- 
que veniens ad Ausrtrales rcgiones, Oxenefordenses et 
Wintonienses subegit. Soli vero Londinenses regem 
legitimum intra moenia tutantes^ portas clauserunt jj. Tan- 
dem Suanus^ dimissa Londonia^ Bathoniam petiit ; ibi enim 
EglemeriuS; oecidcDtalis provincise comesi cum suis omnibup, 
€|jus in manibus se commisit. Nec adhuc flecterentur 
Jiondonienses^ nisi eos Ethelredus rex sua destitueret prse- 
sentia ; nam obsidionem timens illos reliquit^ et in Nor- 
manniam navigavit Sua^u3 interea invasam Angliam 
T^iDisf et jc^ibu^ urgebat. Sed tandem divin^ gratja 

I Elpliegiis in carceiem detraditur apvd Greenwich, abi per VII menses Tartis era> 
ciatus tormentia, tandem Airentium manibuB lapidatur. 

H A. D. 994. " Thie year cam Anlaff and Sweyne to London, with fonr aad ninety 
,hips. And they closely besieged the dty, and would fein haTe aet it on flre ; but they 
«OjBtalned more harm and evil than they ever snpposed that any dtusens eould inflict upon 
them." Sax. Chbov. 



A. D. II 16.] CHRONICON. 65 

propitiante, ad purificationem Sanctae Marise vitam finivit^ 
vindicante ut dicitur beato Edmundo rege et martyre 
patriae suse depopulationem. Quo defuncto^ Dani Cnu- 
tonem elegerunt. Angli vero evocatum a Normannia 
Ethelredum regera statuunt. Nec multo post Ethelredus 
diem clauslt extremum, scilicet die Sancti Gregorii papae^ 
et sepultus est Londoniis in ecclesia Sancti Pauli^ quum 
regnasset laboriose triginta et septem annis. 

De edmundo ikensyde. 

Anno ergo Domini millesimo sexto decimo^ successit 
Edmundus filius Ethelrcdi, qui dictus est Ferreum latus. 
Hic^ congregato exercitu^ Danos fugavit. Diebus Rogatio- 
num, eisdem congressus, Anglis primo fugientibus, auctore 
Eikico comite, qui in parte adversariorum stans et gladium 
in manu tenens, quem cruentaverat in pugna, quodam 
rustico occiso; ** Fugite" inquit," fugite, miseri : ecce rex 
vester hoc ense occisus est." Fugissentque continuo 
Anglii nisi rex cognita re in medium procederet, et 
ablata galea, commilitonibus ostenderet caput suum. Tunc 
hastam in Edricum retorquens^ — sed Edricus, eo proviso, 
in partem alteram divertens^ — rex militem prope stantem 
petivit, adeo ut alium transfigeret. Quo facfo, West-Saxo- 
nes dominum suum cognoverunt. 

Tandem^ post multos conflictus^ petiit Edmundus pugnam 

cum Cnutone singularem. Quod ille renuit^ non ausus 

cum tanto et tam valido milite solus pugnare. Tunc ex 

consensu partium regnum diviserunt, Edmundo West- 

Saxoniam, Cnutoni Merciam. Nec multo post^ in festo 

Sancti AndresB extinctus Edmundus^ Glastoniae apud avum 

suum Edgarum sepultus est. Fama Edricum comitem 

inficit, quod favore alterius regis^ Edmundi cubicularios et 

ministros prsemiis illectos ipsius Edmundi mortem procu- 

raverat. Frater quoque ejus ex matre cogitur exulare. Filii 

9 



HENRICl DE SILGRAVE [A.D. 1017. 

quoque prsefati Edmundi, Edwlnus et Edwanus, mittuntur 
ad regem Suavorum ut perimerentur ; sed ejus miseratione 
servati, regem Hunnorum peticrunt. Ubi quum benigne ali- 
quo tempore habiti essent, major diem clausit, minor vero 
sororem reginse Agatham in matrimonium duxit. . Fratres 
vero eorum filii Edmundi ex Emma, Elfredus et Edwardus, 
toto Cnutonis tempore in Normannialatuerunt. 

De Cnutone Daco. 

Anno Domini millesimo XVII, Cnuto regnare coepit, et 
viginti annis regnavit, injuste tamen. Primis siquidem 
diebus regnum divisit in quatuor partes, Bcilicet Westsax- 
oniam sibi, Edrico Merciam, Turkillo Orientales Anglos, 
Erchicio Northanimbros. At primo interfectores Edmundi, 
qui spe ingentis prsemii ad tempus delituerant, in medium 
produxit, et eosdem convictos suppliciis interfecit. 

Eodem quoque anno considentibus et confabulantibus 
Cnutone rege cum Edrico comite proditore, in quodam sola- 
rio supra Tamesin fluvium, dum asperius coUoquerentur, 
Edricus improperans regi dixit, " Edmundum primo pro te 
deserui, post etiam ob fidelitatem tuif eum extinxi.*' Quo 
dicto Cnutonis facies immutata est; et continuo perlata 
sententia, jussit eum ligatis pedibus manibusque in Tami- 
siam projici. Succedente tempore Turkillus et Erchicius ab 
Anglia, captatis occasionibus, eliminati^ natale solum petie- 
runt. Quorum*primus, qui beati Elphegi necis incentor 
fuerat, statim ut Danemarchise littus attigit, a ducibus est 
occisus. 

Post hoc, Cnuto duxit Emmam, relictam Edmundi regis 
praefati, in uxorem*, accersitam a Normannia. Monasteria 

t Ergate. 

* By this politic measure of marrying tlie widow of the murdered Edmund Canute 
gained three very desirable ends ; first, by marrying the Queen-mother of the rightful 
heirs to thethrone, he von the love of the English ; secondly, he secured the alliance, to 
him at this Juncture especially necessary, of a powerful neighbour prince, her brother, the 
Duke of Normandy ; and thirdly, by espousing the mother, he secured himself against 
the Bons. 



A. D. 1017-10S6.] CHRONICON. 65 

vero, quae a suis vel patris sui coneursibus fcedata vel diruta 
fit^rant, reparavit. Ecclesiam % quoque beati Edmundi 
regis et martyris construxit ; abbatem et monachos insti- 
tuit, egregieque ditavit. Corpus beati Elphegi propriis 
manibus levatura transtulit venerabiliter a Sancto Paulo 
Londinensi ad ecclesiam Christi Cantuariensem.lf Anno 
igitur regni sui quinto decimo Romam adiit, et moratus 
ibi per aliquot dies, datis per ecclesias eleemosjnis, ia 
Angliam rediit. 

Mox Scotiam rebellantem regemque Malcolmum subegit. 
Regnum et Noricorumtj fugato regcOlavo, suo subegit 
imperlo. Qui et posteriori anno regnum ingressus, a com- 
provincialibus est occisus. Omnes etiam leges ab antiquis 
regibus et maxime a prsedecessore suo Ethelredo latas sub 
interminatione regise majestatis observari praecepit.'^ Ejus 
et anno quintodecimo obiit Robertus rex Franciae, coronato 
prius Henrico primogenito suo, procurante regina et 
annuente Roberto Normannorum duce. Ob quam rem 
idem Henricas admisit filium suum Willelmum in haeredem 
Normannise, proficiscente patre ejus Hierosolymam. 

Cnuto vero post vicesimum annum regni sui obiit Sep- 
toniae, et Wintoniae sepultus quiescit. 

De Haraldo Daco. 
Anno Domini Mo XXXo scxto, Haraldus, qui sestima- 
batur filius Cnutonis ex filia Elfelmi comitis, regnum 
suscepit, et annis quatuor totidemque mensibus tenuit ; elec- 
tus per Danos etLondonenses, Anglis diu resistentibus, qui 
mallent regnare Hardcnutum, vel unum de filiis Ethelredi 
quatuor, qui in Normannia morabantur. Confirmatus 

l Of Bury Saint £dmund'8 in SufTolk. 

ir " In Ecclesia PauUna Londini sepuUus Elphegus, mandato Canuti Regis ad suam 
Ecclesiam translatus ibi conditur sepulchro." GoDwxy. 

t or Norinorum, the Norwegians. 

* To the laws of his predecessors he superadded many despotic enactments of his own ; 
among which, ' that a widow marrylng within a twelvemonth after her husband'^ decease, 
should lose her jointure.' * 



«6 HENRICI DE SILGRAVE [A. D. 104()> 

tamen in regno novercam suam compulit exulare. Quss 
nihil sibi tutum arbitrans, in Normanoia, post mortem 
fratris et nepotum suorum, per triennium sub umbra deguit 
Baldewini comitls FLndiij^. Qui, defuncto rege Franco- 
rum Henrico, qui Philippum parvuli.m re^.Iqueviit filium, 
regnum Franciiie aliquantis annis nobiliter rexit. Adulto- 
que Philippo fideliter restituit ; nam ejus amitam uxorem 
habebat. Idem Haraldus, mense Aprili defunctus, West- 
monasterio tumulatus quiescit. 

De Hardecnuto rege. 

Angli8 igitur et Danis in unum convenientibus, accitus * 
Hardecnutus venit in Angliam mense Augusto, et annis 
duobus prseter decem dies regnavitj: Nam filii Ethelredi 
fere omnibus despectui erant, magis propter patemse socordisB 
memoriam, quam Danorum potentiam. Hic siquidem con- 
silio quorundam, Haraldi cadavere defosso, caput obtruncari 
jussit; et miserando mortalibus exemplo in Tamesin projici 
fecit. Sed id a quodam piscatore exceptum in sagina in 
coemeterio Danorum tumulatur Londonise. 

Tributum etiam inexorabile et importabile Anglis imposuit,§ 
quod dum per Angliam importune exigeretur, duo infesti, hoc 
munus exequentes, a Wigorniae civibus extincti sunt. Verun- 
tamen inter mortem Haraldi et exspectationem Hardecnuti, 
venit EUredus, primogenitus Ethelredi de Emma^ in Angliam, 
qui et a compatriotis et prsecipue a Godwino comite Cantise 
traditus, apud Gilingeham excaecatus est, et missus Ely, 
interfectus ; sola decima omnium, qui cum eo venerant, vitae 



* Hardicanute was then in Benmark. 

t " Hardecnutus, dum apud Lamhithe in convivio cum magna laetitia bibens staret, 
repente inter bibendum miserabill casu in terram corruit, et sic mutus permanens expiravit, 
et Wintoniam delatus, juxta patrem suum Cnutum est tumulatus." Rad. de Dickto. 

§ This vas the tax ofship-money.called Dane- gelt, wherewith to keepup his Danish 
army, which was offensive even at that time, and gradually became more and more so, till it 
ended, at last, in the overthrow of monarchy. 



A. D. 1042.1 CHRONICON. 67 

reservata. Hujus rei causa, Livingus,t episcopus Cridiensis, 
quia illum auctorem facti fama asserebat, ab episcopatu jussu 
regis extruditur. Sed post annum rege pecunia serenato 
restituitur. Godwinus etiam ad purgationem super ejusdem 
nece compellitur, qui pro gratia regis || plenius recuperanda 
dedit ei navem auro rostratam, habentem octoginta milites 
habentes in singulis brachiis armillas duas, singulas quindecim 
unciarum auri, habentes in capite cassides deauratas; in 
sinistra securim Danicam, in dextra hastile ferreum, et omni- 
bus armis instructos. 

Hardecnutus etiam misit Gunildam sororem suam pulcher- 
rimam Uenrico Imperatori desponsandam cum maximo 
honore et apparatu. Sed et ipsa ad sponsum proveniens, 
multo tempore foedus conjugale fovit. Qusepostremo adulterii 
accusata, puerum suum { quem aluerat et ex Anglia duxerat, 
contra criminis delatorem^ hominem molis gigantese, ad se 
defendendum dirigit. Itaque conserto duello, per miraculum 
Dei Gunilda per tyroncm suum adepta de adversario suo 
triumphum, viro suo dedit repudium sempitemum. 

De 8ANCTO EdWARDO REGE. 

Anno Domini M. quadragesimo secundo, Edwardus, post-* 
modo genitus Ethelredi, regnum suscepit Angliae, mansitque 
in eo viginti quatuor annis, vir levis, tamen vir simplex et 
Deo devotus et idem ab eo dilectus : ita fovit eum Deus^ ut non 
posset timere qui nesciret irasci. Cujus tempore omnia domi 
forisque quieta, omnia tranquilla. Erat igitur apud domesti* 



2 Her page or esquire. 

t Afterwards bishop of Worcester." Plurimum etiam apud Edwardum regem Livingus 
Wigomiensis episcopus poterat ; quem ante bieanium gravissimi criminis accusatum episco- 
patu per Hardicanutum Alfricus amoveri fecerat." Flor. Wio. 

II " Godwinus pro morte firatris sui Alfredi et amicitia regis obtinenda, dedit ei navem 
auream, eum plostro aureo fabricatam et armamentis aureis instructam, armis decoris et 
octoginta miUibus sareis decoratam. Horum autem railitum quilibet in brachiis suis duas 



W HENRia DE SILORAVE [A. D. 1042-1066. 

cos ei reverentia veheiftens, apud extraneos metus ingens. 
Et licet simplex videtur, habebat tamen comites,^ qui eum 
humilem exaltarent, Siwardum scilicet Northanimbrorum, qui 
jussu ejus Machetam Scotorura regem vita et regno spoliavit, 
ibidemque Malcolmum, fiiium regis Cumbrorum, regem 
instituit, Leofricum quoque Herefordensem, qui eum contra 
Godwinum et fautores ejus fovit et sustinuit. Habuit et 
Haraldum comitem West-Saxonum, filium Godwini, qui 
Ris et GriflSnum, fratres Wallenses, morti dedit. 

Apud Wintoniam die Paschae coronatus est ab Edsino 
Cantuariensi episcopo; et cito post duxit Editham filiam 
Godwini comitis Cantise, quam sic tractabat, ut nec toro 
amoveret nec eam virili more cognosceret. Qui Godwinus, 
post multa flagitia quae fecerat, quum ad prandium regis 
mentio fieret de nece Alfridi fratris regis, volens se idem God- 
winus inde se excusare, oravit sic, Non patiatur Deus quod 
offam istam transglutiamy si fuerim conscius alicujus rei qu<B 
spectaret ad ejus periculum vel tuum incommodum t Et statim 
eadem ofia suffocatus interiit. Quo facto, rex ait, Extrahite 
canem hunc. 

Post hoc volens rex votum solvere quod beato Petro voverat, 
limina sua adire non est passus a magnatibus suis, qui et regi 
et regno et sibi ipsis timebant. Unde missis nunciis, abso- 
lutus est a voto. In cujus redemptione ecclesiam beati Petri 
Westmonasterii, jam pauperem efFectam, resedificavit, et 
tcrris ac reditibus caeterisque pluribus donariis|| ditavit. 



habebat armillas aureas, XV^I uncias appendentes, loricam auream tiilicem, cassldem in 
capite auream, gladium aureis scapulis, renibus accinctum, securim Danicam ex auro 
fabricatam, in sinistro humero pendentem, in manu sinistra clypeum, cum umbonibus aureis 
et clavis, in dextr^ lanceam auream, quae lingua AnglorumHategarmuncupatur." Flor£8 

BIST. 

% The counts or earls were, at first ministers, not of dignity, but of offlce, like the modem 
lord lieutenants of counties. 

II This charter, granted to the Church of Westminster, was the first, that was confirmed 
under the bread seal ; Edward being the first English king who used that large and stately 
impression for charters aud patents. 



A. D. 1042 IO66.3 CHRONICON. 69 

Qaumque jam diu vixisset, et de successore fieret soUicitus, 
tandem de Willelmo duce Normannise sedit ei sententia et 
stabile propositum, quod ei succederet in Anglia. 

Edwardus iste tam in vita quam in morte multis effulsit 
miraculis ; nondum enim natus a proceribus in regem eligitur, 
omissis primogenitis fratribus et adultis. Furi sua asportanti 
consuluit ad salutem. Inter missarum solemnia apud 
Westmonasterium vidit regem Danum in Angliam aspirantem, 
in mari submersum. Diabolum acervo pecunise male con- 
gregatae vidit in specie simiae insidere. Gillemichel 
Hibemicum contractum jam septimo a Roma redeuntem, 
ex beati Fetri mandato^ dorso suo impositum ad ecclesiam 
Westmonasteriensem detulit, et illico sanitati redditus est. 
Ibidem ad secretum missse cum comite Leofrico Jesum 
Christum super altare conspexit. Die Paschse in medio 
prandio mutationem laterum septem dormientium in monte 
Cselio se vidisse, per nuncios fideles illuc missos postea 
probavit Annulum, quem beato Johanni Evangelistse, in. 
dedicatione ecclesise ejusdem, in habituperegrini eleemosynam 
petenti dederat, ipse beatus Evangelista per duos peregri- 
nos remisit ; qui diebus nostris apud Westmonasterium a popu- 
lo devoto osculatur. 

Hic post XXIII annos regni sui, Westmonasteriensi prius 
dedicata ecclesia, obiit, et ibidem sepultus est. Cujus corpus 
post XXXVI annos integrum et incorruptum inventum est, 
et venerabiliter translatum, et in feretro repositum in eodem 
monasterio; ubi multa miraculorum insignia contigerunt. 

Infra octavum dcpositionis suse diem contractus quidam, 
Normannus nomine, quem ipse rex vivens alere solebat, 
nervis in poplite contractis, pedibus etiam ad celanda naturse 
contractis, ad ejus tumulum veniens convaluit. Ibidem sex 
caeci et unus monoculus dux eorum visum integrum receperunt. 
Idem sanctus apparens Alexi abbati Rameseyse mandavit 
Haraldo pugnaturo contra fratrem suum Tostinum et suos 



'0 HENRICI DE SILGRAVE [A. D. 1042-1066. 

complices, quod secure eos invaderet, dicens se futurum ejus 
ducem et protectorem, nec justitiae gentis suse post se deesse. 
Hunc caecus quidam haud ignobilis ad signa pulsanda Westmon. 
deputatus hora meridiana, videt in somnis Sanctum* de sepul- 
chro egredi ; ac eum respiciendo arguere somnolentise, ut 
fratribus fidem somni faceret ; et expergefactus, aperiens 
oculos, visum se gavisus est receplsse. Hoc et multa alia 
miracula propitius Deus pro eo operari dignatus est ad laudem 
et gloriam nominis sui. 

De HaRALDO REGE FILIO GODWINI. 

IxTEREA ante mortem sancti Edwardi regis, Haraldus filius 
Godwini comitis Cantise, seneschallus ejusdem, vir in Anglia 
potentissimus, vel a rege missus in Normanniam^ vel proprio 
pulsatus instinctu, vel invitus et venti violentia ductus est. 
Quod itaque verius in h jc videtur, exponam. Venit Haraldus 
in praedium sui juris apud Folkstone, ubi utanimum oblecta- 
ret suum, piscatoris conscendit^navigium ; et quum in altum 
procederet,subito adversa tempestate coorta,ipse cum sodalibus 
suis in Pontinum portum applicuit ; et cognitus a quodam pis* 
catore, qui eum prodidit comiti Guidoni de Pontesio^ a quo et 
captus est ; et tandem Willelmo procurante redemptus est, 
et ab eodem duce Willelmo honorifice per longum tempus 
exhibitus. Post hsec autem fecit dux Haraldum super 
sacrosanctis jurare, quod, si superstes foret, quando rex Ed- 
wardus in fata discederet, integram ei custodiret et redderet 
Angliam, et clam filiam ducis duceret uxorem. Quod 
quum jurasset, ostendit ei dux illud scumarium, quod dicitur 
Oculits bomsy et caeteras infinitas relliquias quse fuerant in 
magno vase cooperto pallio, dum ipse faceret juramentum,. 



* What virtues this king may have possessed (except his munificence to the Church)) 



tA. D. 1066.1 CHROKICON. 71 

uno Bolo filaoerio deforis ostenso. Quibus visb, HaraLdus 
obstnpuit» et non multo post venit in Angtianiy et invenit 
legem in extremis agentem. Tunc duoens coram r^ plures 
de cognatis suis et amicis, rpgavit ut rqpium AngUae ei 
concederet. Quo contradicente, et de JWillelmo prsetendente 
quod ipsum hseredem suum fecerat; !Qaraldo vero et suis 
instanter petentibus, quasi connivendo vertens se ad parietem» 
dixit, ^^Faciant sibi Angti aut ducem aut regem super ipsos: 
sit," 

Quo mortuo» ut supra diximu% et ad coelestia translato^ 
idem Haraldus» qui dudum ad regnum aspiraveratf, contra 
juramentum quod prius fecerat Wilielmo duci Normannise de 
servanda eidem fidetiter Angtia, post mortem Edwardisefecit 
coronari apud Westmonasterium ; regnavitque per novem 
menses» cui vitam regnumque WiUelmus Bastardus, dux 
Normannise, subripuit. 

Db WiLLELMO DUCE NOBMAKVIJB AnGLIAM ACQUIBEKm 

KoBEBTUs siquidem, filius Bicardi secundi, postquam 
ducatum gloriose annis septem Normanniae tenuit, Hieroso- 
lymam peigere profectus est. Habebat tunc filiumseptenQem 
ex concubina procreatum, quam loco uxoris habuit ac anice 
dilexit. Qni puer ex ea editus Willelmus a nomine abavi 
est dictns. Ipsa vero, post concqitionem ipsiusy dormiens 
post pusillum ingemuit et planctum fecic ; et requisita quare, 
dixit se somniasse, quod arbor quidam, de*ventre suo proce* 
densj totam Normanniam et Angliam obnmbravit Natua 



that intltlcd him to the appeUAtloii of saivt or covrssiom, doei not appear. He wae mt* 
tainly very chaste, haTing no inclination to be otherwiae ; he wm Jntt in Ue goveminent ; yel 
legardless of posterity ; for he left the sncoesiionto the Ciown ao doobtftil and dlapntablo 
tliat the Btmggle for it was the eause of mueh mJiichief and bloodAod, and erentoaUy 11 
was for a third tlme trantferred to a forelgner. 

t The rlghtful helr was EdgarAtheling ; but he being young and having no meane 
of establishing his claim, Harold stepped Intohis throne; aud to make him some amends 

10 



72 HENRICI DE SILGRAVE [A. D. 106(5. 

vero pucr, per oblivionem obstetricis in stramine porreetus, 
ambas manus junco, quo pavimentum tegebatur, imple\nt. 
Quod quidem in prognosticum sestimabatur, quod in multam 
potestatem cresceret et probitatem : siquidem etiam obstetrix 
ipsius acclamavit puerum r^em futurum. Qui quum ali- 
quandiu apud Faleseyam nutriretur, transiens WiHelmus ... 
.»• per eandem villam vocatus cst a quodam burgensi, ut filium 
domini sui visitaret. At ipse ingressus in domum ubi erat 
puer, turpibus ei verbis insultavit, utpote qui totum ducis 
genus odio habebat, tam ipse quam genus suum, quod ini- 
quum erat et pesgimum. 

Interea volens dux Robertus ire Hierosolymam, non est 
passus a suis transfretare prse timore Burgundiensium et 
Britonum, qnorum utrique jus clamabant haberc in Nor- 
mannia, donec ipse dux filium suum eis dedisset in dominum, 
et ipsi eum libentissimead ducis instantiam admitterent. Tunc 
filium suum Willelmum regi Francise prsesentavit, qui 
suscepit ejus homagium et scysiavit eum de NQrmannia. 
Dux vero totam terram suam domino Britanniae, Alano 
cognato suo, commisit custodiendam ; qui: cito post veneno 
interiit. 

Post hoc, WiIIelmus% patnielis ducis Willelmi Bastardi, 
genitus de Pavia, comes de Caylo, frater Malgerii archiepis- 
copi uterinus, miles optinius et strenuus, duci Willelmo 
invidebat, et indignabatur quod ipse dux esset, quum non 
esset legitimus, confidens de rege Francorum. Cui Willelmus 
dux pro honore 'generis sui et pace firmanda, et fiducia 
habenda in ipso, dederat comitatum de Caylo. Ipse vero, 
spreta fide ducis, munito castro suo, coepit ducem infestare 



for his deprivation, created him Earl of Oxford ; vhich was, says Baker, 'to use hira like » 
child, take away a jewel and pleasa him with an npple.' 
f Commonly called WiJIiam de Arques : he wa« brother of Edward. 



A. D. 106ff.J CHRONICON. 73 

et Normanniam vastare. Dux vero statim castrum condidit 
prope castram ipsius^ et positis ibi bonis militibus, arctavit 
ita Willelmum, quod nihil cibariorum potuit habere. Quo 
atiditOy Tex Francite, disposito exercitu, fecit victualia parari 
et mitti versus Archas. Quod audientes Normanni per 
exploratores et insidias, caute Francos supervenerunt, et 

Hugonem Bardulf ceperunt, et comitem Abbevillae interfe- 
cerunt, et cfieteros in fugam propulerunt. Rex autem,Tio(J 
audiens, victnalia misit apud Arches, et in Franciam reversus 
est. Statimque nunciatuto est sine mora duci de victualibud 
qu«B rex conduxerat usque Archas ; et semiaudito nuncio, 
de Valoynes properavit illuc ; nullo fere suorum expectante ; 
et audito conflictu suorum et jactura Francorum, valde 
Isetabatur. Tandem ita fknie arctavit Willelmum^ quod 
castrum reliquit, et ad regem abiit. 

Tunc Alfredus gigans videns omnia infirmari, et sseculum 
parvi pendens, dedit terram suam fratribus suis, et quasdam 
terras dedit abbatise de Cer^seya; habitumque religionis 
ibidem sumpsit. 

Post hsec autem duxit Willelmus, dux Normanniae, Matil- 
deih filiam Baldewini comitis Flandriae, neptem Roberti regis 
Franciae, filiam scilicet filiae sua3 quam genuerat de Constantia 
regina ; de qua genuit tres filios et duas filias, videlicet 
Robertum Curthose, Willelmum rcgem Rufum, ct Henricum 
I^rimum; Ceciliam quoque abbatissam Cadomi> et EIam|| 
uxorem Stephani ducis Carthaginis. 

Tandem rex Franciae Robertus ad hoc per suos inductus est, 
ut Normanniam sibi subjugaret. Accitis igitur circum- 
quaque gentibus et in duas partes dispositis exercitibus, uni 
parti praefuit rex, alteri praefecit Odonem fratrem suum^ 



H This princess is usually called Adela, and vas married to Stephen Coont of Blois ; 
whom our Chronicler here designates as ' Dacis Carthaglnis ' ; — for what reason we cannot 
diVUie. Besldes ; the Conqu«ror is recorded to havc had five daug^hters, Constince, Adela^ 
Cecilia, Margaret and Eleanor. 



74 HENRICI DE SrLGRAVE [A. D. XOee. 

Dum lex» aHande in Nonnanniam ingressos, vastationi vacaret^ 
Willelmo duce prope ipsum insidias intentante, pervenit 
usque ad Mortumn mare, ubi bis pemoetavit. Die tertia 
illucescente, venientes ex parte docis Walterus Giffard, 
et Eobertus comes Augi, et Hugo de Gumey cum uno exer- 
citu dudsy villam insultantes incendemnt, et omnes Erancos 
autinterfecerant aut ceperunt, et captos per Normanniam in- 
caroemverant. Quod quxun nunciatum esset duci^ fecit 
jDocte sequenti de suis quendam ad exercitum regis accedere 
et arborem quandam ascendere et clamare : ^^ Surgite, Frarm^ 
Ue et sepeSie mariuas viroe, qui apud martuum mare interfecti 
sunt" Quo audito, prius per ipsum, postea per suos nuncios 
rex in Frandam reversus est confiisus. Qui tandem petiit 
incarceratOB liberari, et impetravit sub promisso perpetuae 
pacis. 



De procxnctu nucis ad Akgliam. 

Anno igitur Dominicse Incamationis M%CLXVI audiens 
Willelmus dux Normanni» rumores de Haraldi coronatione, 
ira succensus, in Angliam trans&etare disposuit, ut injuriam 
in Haraldum sibi illatam vindicaret Et vocatis magnatibus 
suis, oonsilium et auxilium eomm petiit. Quibusdam annu- 
entibusy quibusdam contradicentibus et impotentiam suam et 
pauperiem allegantibus, tamen quoquo modo inducti sunt. 
Ut autem securius transfretaretur^ rogavit vicinos suos, utpote 
regem Francise, qui per dissuasionem suomm ei auxilium 
den^vit, ne de indomito et rebelli magis ei rebellis fieret. 
Bogavit etiam comitem Flandrise, qui rogatus quaesivit a duce, 
quam partem vellet ei dare in Anglia, si illi auxilium pararet. 
Cui dux respondit, quod cum baronibus suis inde habere 
velletcoUoquium. Quo habito consilio^ quod nihil ei promit- 



A Hf. \m.} CHRONICOK. ?5 

teretur» misit ei schedulam inscriptam signatamque sigillo suo^ 
in eujus cauda fecit inscribi, Tanium tibidabo de AnffUa, quanr 
tum dicit hoc breve. 

Misit itaque legatos ad dominum papam, instruens ipsum 
de tenore negotii sui et jure suo. Qui licentiam dedit ei 
et assensum prsebuit, ita quod dux, quum Angliam acquisisset, 
de Sancto Petro eam libere teneret. Misit etiam duci vexil- 
lum et annulum pretiosum ; unde ipse et sui multum gavisi 
sunt. Dux vero, coUectis gentibus et navibus quot]habere 
potuit, fecit venire apud Sanctum Valerium per aquam quas 
Suma dicitur; ubi fertur habuisse fere septingentas naves 
magnas, verum tam de majoribus quam de minoribus fertur 
habuisse tria millia.'^ Et cito post navigantes, applicuerunt 
apud Hastinges ; ubi statim castrum erexerunt ligneum, quod 
in transmarinis partibus fabricaverant Quum autem dux 
prosilir^t de navi, cecidit supra terram^ et surgens tulit de 
terra ambas manus plenas, dicens, hoc esse signum, quod 
totam terram obtenturus esset. Et ne possent forte desperato 
quidam ad naves confugere ; fecit eas omnes confhngi. Yidens 
igitur miles quidam de patria, quod patriam jam deprsedari 
coeperant, cum festinatione transiit Humbrum, nuncians 
Hahddo, qui in partibus illis interfecerat Tostinum fratrem 
8uum, pr» discordia quse fuerat inter illos pro hsereditate God- 
wini patris eorum, quam Haraldus noluit concedere Tostino. 
Qua de causa Tostinus conduxit de Daciaf et Norwegia 
magnum exercitum contra Haraldum ; qui omnes in fugam 
propulsi vel interfecti sunt cum ipso Tostino. 

Audiens tandem de adventu Willelmi rumores^ festinavit 
ei Haraldus occurrere. £t veniens Londonium, congregari 
fecit magnum exercitum. Misit autem dux ad ipsum mona- 
chum quendam de Fiscannia, mandans ei quod^ consideratis 



• *• Tho pieparatlon of the Duke was very gieati haTing 380 sailof ships, or, aa aome 
write, 890, and aa one Norman, ahove 1000,and as Gemeticencis, above 3000." BikftEa'8 chsox . 
t or Dania, Denmark. 



76 HENRICI DE SILGRAVE [A.D. 1066-. 

jure ducis et sna injuria, redderet ei Angliam. Cui Rex 
cotftumeliose respondit et proterve ; duei etiam diem Sabbati 
proximum bello committendo praefixit. MonachuS, quae 
axidierat, duci nuwciavit. Tunc misit Rex nuneium duci, 
laaandans qtiod libenter ei daret naves ad redetindum in 
Normanniam et pecuniam infinitam. Cui duxrespondit, 
se non veliisse in Angliam cum tanto exercitu pro capiendis 
donariis, sed pro i^gno obtinendo. Nuncio etiam jussit 
dari equum et pannos. Quo veniente coram Rege cum 
novis vestibus, narravit ducis responsum, et lionores quos 
dux fecerat ei. Tunc poenituit Regi quod monacho contu- 
meliose respondit. 

Interea convcnientibus Londini ex omni parte gentibus, 
pemiasit Gurth frater regis, quod rex Londini remaneret, et 
ipBum dam ex^rcitu mitteret contra dueem. Cui rex, ut 
«rat sn^erbliSj contradicens, profectus est usque locum ubi 
ttttttc e6t Abbatia de Bello.J Sedviso exercitu ducis, quem 
i^fife Rex cum eodem Gurth soli examinantes et privatim 
explorantes perspexerunt, tunc demum placuit regi consi- 
linm fratris, et voluit redire Lotidinum. Sed Gurth ei 
turpiter insultans et pusillanimit^tis arguens et convicians, 
non est passus ipsum abire. Tunc misit Rex duos Anglos 
ad explorandum^ quibus captis a Normannis, dux, sciens 
608 exploratores, fecit eos deduci per totum ^^xercitum 
Buum, et omnia eis ostendit, et quijtos remisit ad regem. 
Qtxorum unus putans milites ducis esse sacerdotes, eo quod 
tonsi essent, dixit Begi, quod dux plures haberet sacerdotes 
tquam milites. Cujas veritatem rex sciens, dixit qiiod illi 
rasi et totisi, optimi milites essent.^ 



X Battle Abbey. 

V These Spies reported that all " Duke Willyam'8 soldyours were preestia, for they had 
theyr lyppes ftttd chekes iharen ; and the Englysshemen, at those days, used the heer bf 
th^t^ ooer lyppes Bhadde and nat shauen. But Harold ttnto that answered &nd sayd 
«The^ he nopreestesi but they aie stalworthe and sturdy Knyghtes." Fabyak, p. 235. 



A. D. 1066.] CHRONICON. 77 

Postea dux, mlsso monacho pf udenti et discreto, petiit a 
rege, ut unum de tribus eligeret ; aut ut sibi Angliam redtfe- 
ret et serorem suani duceret, aut papae judicium subiret* 
Quorum nuUum ei placuit. 

Post hoc, dux cum viginti miHtibus processit, ut cum 
rege loqueretur, sequentibus illis centum militibus oculos 
habcntibus super illos viginti, milfe vero illis centum simili 
modo sequentibus, ex abundanti cautela. Gurth vero non 
sustinens eos colloqui, mandavit duci quod per nuncios 
significaret regi voluntatem suam. Qui tunc obtulit regi 
totam partem Anglise quse est trans Humbrum et Gurth 
haereditatem patris Godwini; denuncians Anglis quod 
omnes complices, fautores, et adjutores Haraldi esient 
excommunicati. Gurth tum omnes animabat, ostendens 
mala et exhaeredationes quse sequerentur, si victi forent 
Angli ; ita quod illi, qui pacem antea captaverant, modo 
belTandi animo aestuarent. 

Dux tandem ad suosreversus est; et omnes sui cum 
devotione jejunabant, vigilabant, oriibant, et ita diem illam 
et noctem ducebant. Angli e contrario, cibis,"'potibus, et 
jocis tota nocte vacabant. Facta autem die, diix, post 
divinum ofBcium, coepit gratcs reddere suis, qui cum ipso 
venerant, et animavit eos eontra Anglos, detrahens* Anglos 
et recitans ad eorum confusionem et ad suorum animationem 
sedition^s quas fecerant, tum de Dacis quos uno die per 

totam Angliam peremerant, tum et de diecimatione et 
redecimatione Normannorum ; tnm dc morte Alfredi fratris 
Edwardi regis, quem Godwinus, postquam cum illo come- 
derat et biberat, primus etiam salutatum osculatus fuerat, 
cepit et Ugatum, tradidit hostibus suis. ^oc dkto, quumdux 
loricam suam induisset, comperit eamesse transversam, sed 






* digparaging, or decrjring. 



'f'.. 



78 HENRICI D£ SrLGRAV^ [A. D. 106«. 

versam revesdens dixit, ^^Vertatur fortitudo nostra in 

Disposito siquidem exercitu sao in tres partes, quarum un- 
am ipse ducebat; aliam Rogerus de Montgomeri, et WiUi- 
elmus filius OsbertiH, seneschallus ducis, tertiam Alaynus 
Fergant et Naymericus; paravitque dux impetum facerc in 
Anglos. Yidens Haraldus primam aciem ducis, coepit se ip- 
sum animare^ dicens fratri suo Gurtb, ^^ De tanta gente non 
est nobis timendum/' Sed videns secundam aciem sequen- 
tem» pavere coepit et ^nimositatem amittere. Yidens de- 
nique tertiam^ cui dux prseerat, quod major cseteris erat^ 
nimio timore concutitur. Sed confisus de multitudine gen- 
tis suse, licet minorem haberet militiam^ multos babens ros- 
ticos et plebeios, fecerat jam erigi standardum suum^ et in 
eo suspendi yexilluQi pretiosum, quod quidem dux post 
bellum misit domino Papae, in signum victoriae suse. 

Statuit itaque Rex omnes suos in locis certis, probibens 
eis ne a locis suis recedercnt, «ed immobiles starent, utpote 
qui non insultare aut ag^edi venerant, terram suam tantum- 
modo ab aliis defenderent Docuit eos etiam ut corpora sua 
scutis et targiis et ostiisdomorum^c quibuscumque possent 

obstaculisy ab hostium incursione defenderent. Quod 

• 

ita factum est; unde non facile poterant Normanni eos in- 
vadere. Invadentes tamen ut poterant nunc proficiunt, 
nunc repelluntur. Fecerant autem Angli foveam quandam 
prsegrandem caute et iQgeniose» quam ipsi ex obliquo cu- 
rantes, maximam multitudinem Normannorum in eam prse- 
cipitaverant ; et plures etiam ex iis insequentes et tracti ab 
aliiSy in eadem perierant. Tanc vldentes Normanni opus 
esse arcubus et sagitds, comperientes et quod sagittantes 



( or, according to other accoants, My Dukedom will now be tumed into a King- 
dom : tliis inversion of his armour being taken by the Duke as a good omen, whicb many 
«f weak minds would have construed into a bad. 

1T Fitzosbert, or Fitzosborne. 



\s D. 1066-1087.] CHRONICOK. 7» 

«X directo nihil proficerent, eo quod Angli facies suas scutis 
et aliis defensionibus protegerent, provideriint sagittas in 
altum dirigere, ut cadentes in capita Anglonim ipsos peri- 
merent Qiiod qiiiira fieret, contigit sagittam in unum ocu- 
lum Haraldi vehementer infigi et oculum excaecari. Deinde 
Normanni per cautelam sese retrahentes quasiinfugamversi, 
anlmnm auxeriint Anglis. Unde ipsi, relictis munitionibus, 
coeperunt gaudentes insequi,et conviciando eos insultare, do- 
nec Normanni videntes competentiam, coeperunt in eos ver- 
tere facies, et eis resistere et acriter impugnare. Angli tamen 
diu et fortiter resistebant ; ita ut dubium fuerit quibus esset 
victoria proventura. Tandem, post multos conflictus, in- 
terfectus est Haraldus prope Standardum suum. Et Angli, 
videntes ducem Standardum prostravisse et vexillum suum 
ibidem erexisse, fugerunt Londoniam, qui potuerunt. Ubi, 
convenientes episcopi et barones, contulerunt de rege et 
regno, et demum Willelmum elegerunt. 

Qui quum esset unctus et coronatus, quaesivit ab eis, 
quibus vellent uti legibus. At illi dixerunt, legibus Ed- 
wardi regis, et eis concessit ut ipsius legibus uterentur. 
Multo sudore et labore paclficavit omnia ; et in Normanniam 
transfretavit, prius tamen consuramata Abbatia de Bello, 
quam ipse a fundamentis construxit. 

Ubi, rogatus a rege Franciae quod ei servitium faceret de 

Anglia, respondit, quod ei servilium f^ceret sicut ipse fece- 

rat auxilium, eoque nullura ei faceret. Ssepius autem impe- 

tus faciebant ad invicem Franci et Normanni ; nunc illi nunc 

isti prsevaleSant. Tandem, post multas mutuas infesta- 

tiones hinc inde factas, segrotabat rcx Willelmus Rotomagi. 

Quo audito, rex Francise comminando significavit ei iro- 

nice, quod diu jam decubuerat in puerperio, et tempus 

esset purificandi. Ad hsec dux ita respondit, quod in bre- 

vi adventurus esset in Franciam cum oblationibus mille 

candelarum lignearum, quse pro flamma haberent in sum- 

11 



SO HENRICI DE SILGRAVE [A.D. lOSr. 

• 

niitate ferra lucida et clara. Quod ila factum est. In bre- 
vi enim cum mille militibus ingressus cst in Franciam^ et 
civitates, villas, et monasteria, sedificia et nemora vastans 
incendio, reversus Rothomagum, iterum ccepit «grotare. 
Unde fecit se deferri usque ad Sanctum Gervasium; ubi 
convocatis magnatibus, disposuit liberis suis. Dedit itaque 
Roberto primogenito suo, sicut dudum proposuerat, duca- 
tum Normannise et Cenomanniae. Angliam vero Willelmo 
filio suo, qui dicebatur Rufus, contulit; fluctuabat enim in 
h.. sitatione conscientia sua circa jus suum in adeptione Ang- 
liae; dilucide namque non videbat, prsesertim quum tot Anj- 
los injuste se credebat peremisse. Henrico vero possessiones 
maternascum V millibiis librarum argenti dedit ; firmiter in- 
jungens fratribus suis ut illum prae omnibus aliis ditarent 
et sublimarent. Tunc facta confessione et percepta Eucha- 
ristia^ incipiens morti appropinquare^ fecit omnes incarce- 
ratos liberari. 

Obiit ergo Willelmus clrca sexagesimum quartum a3ta- 
tis suse annum, quum regnasset in Anglia annos viginti, 
A. D. millesimo octogesimo septimo ; et apud Cadomum est 
sepultus*. 



De WlLLELMO RUPO. 



Anno igitur Dominicse Incarnationis millesiino octogesi- 
mo octavo transfretavit Willelmus, filius ejus, dictus Rufus^ 



* The moral portraituie of this Sovereign is qoaintly, but very justly, drawn» by Robert 
Fabyan, so often quoted; (he was Alderman of London and flourished in the fifteenth 
Century) " Whan Wyllyam was dead, men spake of hym as they doo of other Prynce8,and 
sayd that he was wyse and guylefuU, ryche and covytous, and loued well to be magnified 
and praysed, a fare speker and great dissimuler, a man of skilftill stature, but some dele 
fat in the belly, steme of face, and strong in arroys, and therMith bolde, and had 
great pleasure in huntynge and in makynge of great feestes." 



AD. 1087-1100.] CHRONICON. »1 

m Augliam^ et ab archiepisCopo Lanfranco § coronatus est, 
et annis tredecim regnavit. Cui ccepit Robertus frater suus 
invidere, dux scilicet Normanniae, qui Curt-huse vocabatur, 
eo quod minor eo esset coronatus in regem. Rogavit igitur 
Henricura fratrera suum, ut thesaurum, quem habebat de 
dono patris sui, ei commodaret, et terram, quse Constantini 
vocatur, eidem impignoraret. Quo facto, dux cum magno 
exercitu transfretavit in Angliam. Rex vero, suorum usus 
consilio, pacem fecit cum duce, reddens singulis annis quin- 
que mille libras argenti de Anglia. Et reversus est dux in 
Normanniara ; terramque, quam fratri siio invadiaverat, ei 
abstulit, nec thesaurum ei reddere dignabatur. Exosus 
itaque factus est Henricus utrique fratri, — Roberto,^quia 
pecuniam reposcebat vel terram invadiatam ; — Willelmo, 
quia ad ejus inquietationem dictam pecuniam commoda- 
verat ; et ideo secessit in Britanniam, ubi per instigationem 
Comitis Hugonis occupavit montem in mari, qui dicitur 
Mons Sancti Michaelis *; ubi a duobus fratribus suis obses- 

f The prineipal alder and abettor of William the Conqueror in his legal ineasures 
was Lanfranc, whom the king invited from the abbey of Bec in Norma/idy to become 
archbishop of Canterbury. "This Lanfranc.^^says the Polychronicon [B.vii. c. 1] "was 
of the natlon of Ytaly, and was moost conn^mg of holy writ, and of syn^ler lettrure, and 
moost redy in gouernyng of thynges. In our Lady-day, the Assumption, the King made 
him archebisshop of Canterbury." 

Henry of Huntingdon in his brief Epistle to Walter, de episcopxs sui temporis, thug 
eulogizes this prelate and his two immediate successors : " Splenduit igitur temporibus 
nostris Lanfrancus archlepiscopus, vir philosophus, vir perspicuus. Cui successit An_ 
Belmus, philosophus et sanctissimuB. Vidimus post eos Radulphum, dignum tanta celsi- 
tudinehabitum.'* 

** In Lanfrancus tyme was made a counseyll at London in Saynt Paule's chirche ; — that 
doing had be long tyme lefte of in Englonde. Fyrste there was ordeyned how Bisshops 
shold sytte in counseyll and In Synode , the second, that the bisshop's see shold passe 
outc of smal townes into gretter townes, and so the sce of Selsey passed to Chyches- 
ter, of Kyrton to Excestre, of Welles to Bathe, of Shlrburne to Salesbury, of Dorchestre 
to Lyncolne, of Lychfeld to Chestre, in bishop Peters tyme : but his successour Robert 
passed from Chestre to Couentre." [c. 3.] 

At the era of the conquest, as at many subsequent periods, we find our Saxon ancestors 

to have been singular and extravagant in dress and sensual in diet : " Tunc erant Angli 

veste superiori ad medium genu expediti, crines tonsi, barbisin superiori labio nunquara 

rasi, exceptis solum presbyteris, armillis etiam aureis brachiis onerati, puturis stigmatibus 

cute insigniti : in cibis urgenles crapulam, in potibus irritantes vomitum." 

J. Ross, p. 106. 
* Moat St Michael. 



$2 HENRICI DE SILGRAVE [A. D. I08M100. 

8US, (liu viriliter se defendit ; sed tandem passus penuriam 
potuSy mandavit duci ut potum mitteret. Qui^ viri stre- 
nuitate ac generositate victus, optimum ei vini dolium misit, 
insuper et genti suse licentiam dedit, ut per totum diem 
integre aquam haurirent ubicunque vellent> et in montem 
secum deferrent. Unde tamen rex iratus recedere volebat, 
eo quod dux hostibus suis necessaria ministraret^ sed tam 
diu detentns est» donec pax inter ducem et Henricum re- 
formaretur, ita quod Henrico redderetur Constantinum^ 
donec ei pecunia prsedicta solveretur. Sequenti vero tem- 
pore audiens dux Robertus magnam motionem in Terram 
Sanctam, mutuo cepit a Willelmo fratre suo infinitam pecu- 
niatn et invadiavit ei Normanniam et Cenomanniam. 
Et transfretans mterfuit captioni Antiochise et Jerosoljmse, 
ubi tantam ezercuit militiam, quod non erat aliquls sesti- 
mandus ad ipsum. Prostravit Standardum Corberanni^ et 
vexillum ipsius^ quod pretiosissimum erat, detulit ad eccle- 
siam Cadomi, quam mater ejus fundaverat.j: 

Interhsec, Elias furtive irrupit in Cenomaniam et munivit 
eam. Ceperat autem dudum dux Willelmus Bastardus Ceno- 
manniam^ et pro pace firmanda filiam Heberti, qui fuerat 
dominus Cenomanniae, dederat Roberto filio suo, quse juve- 
nis discessit ; nec tamen restituta fuit Cenomannia hseredi- 
bus Heberti. Jam vero quidam Hugo, nepos ejusdam 
Heberti et proximus haeres, accitus per Cenomannos fuit, 
ut hsereditati suse restitueretur. Qui non affectans in parti- 
bus illis jus suum, vendidit domino Eliae, qui Cenoman- 
niam occupaverat ; et in patriam suam secessit. Cenomanni 
siquidem Elise adhseserunt, et civitatem ei reddentes, turrim, 
in qua erant Normanni, insultare cceperunt. Illi vero 



t " This Robert was wise in counsayls, strong in battyll, and also right liberall, and in 
his retum from Jenisalem maryed the daughter of William de Auersana, lord of Apu- 
lia, with whom he receyved great sommes of money for her dower, the which by 
i&e»n ofhiBlyberalityehespentshortly after." Fabyan, p. 254> 



A. D. 1087-1100.] CHRONICON. 83 

obsessi, a rege Willelmo qui in Anglia erat, auxilium pos- 
tulaverunt. Quibus auditis rumoribus, rex cum magna et 
miranda festinatione illis subvenit, et fugato Elia, domos et 
possessiones Cenomannorum dedit Normannis, qui obsessi 
erant in turri ; et quoddam castrum ipsius Elise obsedit ; 
ubi per dolum et fraudem unius militis proprii, qui exerci- 
tum suum dolose perterruit, regem inde recedere fecit. 
Unde Cenomanni multum consolati, Normannis fortius 
restiterunt, et vires resumpserunt. Normanni tamen Eliam 
acriter impugDantes, ipsum tandem ceperunt^ etcoramrege 
perduxerunt. Qui quum Rotomagi missus esset in carce- 
rem, custodibus suis ita loquutus est: ^^ Bene et boneste 
me custodiatis^ sicut decet virum nobilem custodiri; futu- 
rum est enim, licet modo sim captus^ ut regi reconcilier. 
Hoc etiam vobis dico, quod nisi citius captus essem^ mini- 
mum quidem vel nihil in partibus istis regi dimisissem.^' 

Qusd vero postquam regi renunciata sunt, fecit eum 
statim a carcere liberari, et liberum recessum habere^ dans ei 
potestatem eundi quo vellet^ dicens ei ut alias melius sibi 
provideret ; securus pro certo quod> si iterum caperetur^ 
perpetuo carceri traderetur. 

Denique isto rege regnante, plura tristia acciderunt> quse 
sigillatim secundum chronicorum veritatem enarrabimus : 
secandoanno regni ejus terrse motus ingens totam Angliam 
ezterruit, tertia Idus Augusti. Quarto anno tumultus fulgu- 
rum, motus turbinum immanis, multa per Angliam evertens 
domicilia et prsecipue in Londonia ubi plusquam sexcentas 
domos effregit, et hoc XVIo Kal. Novembris. Quinto an- 
no eadem violentia fulminis apud Salisburiam tectum turris 
ecclesisB omnino dejecif . Sexto anno tantum pluviarum di- 
luvium fuit, quantum nullus ante meminerat ; et mox acce- 
dente hyeme fluvii ita sunt congelati, ut essent pervii equi- 
tantibus et plaustra ducentibus. Septimo anno propter 
tributa, quse rex iu Normannia edixerat, agricultura defecic 



84 HENRICI DE SILORAVE [A. D. 1100-1135. 

et farnes invaluit. Qaa invalescente^ mortalitas hominum 
subsecuta est, adeo crebra ut vivi non sufficerent ad 
sepeliendum mortuos. Decimo anno apparuit Cometes in 
Kalendis Augusti quindecim diebus ; et ille fuit annus^ quo 
beatus Anselmus Cant. archiep. regem fugiens, Romam 
adiit. Undecimo anno rex Noricorum Magtius cum Haral- 
do» filio IJaraldi regis quondam Angliae^ Orcadas insulas 
cepit; jamque Angliam ingressum, comites eum armis e 
regno expulerunt. Duodecimo anno fluctus marinus per 
Tamesim fluvium ascendit et villas multas cum hominibus 
submersit. Tertio decimo anno Diabolus visibiliter apparuit 
hominibus in saltibus et deviis. Praeter ea, in pago de 
Barkscjre continuis quindecim diebus fons sanguine mana- 
vit II • Eodem siquiden anno in Nova I oresta a quodam mili- 
tum suorum putante cervum percutere, per infbrtunium 
sagitta percussus interiit rex, et apud Wintoniam infra 
ambitum cujusdam turris sepultus est.^ 

De Henrico Primo. 

Anno ergo Dominicse incamationis Mo centesimo Hen- 
ricus Primus, ftlius Willelmi Bastardi, ccepit regnare; et 
trigmta quinque annis regnavit; invitus tamen primo et 



II. Of these various phenomena we flnd no mention among the more grave Historians, 
except of the laat, which is noticed both by Fabyan, Brompton, and Sir Richard Baker. 
The last affirms that <at Pinchamstead in Barkshire, near unto Abingdon, a spring caste 
up liquor for the apace ol flfteen dayes, in substance and colour like unto blood/ 

ir This King^s death is almost universally supposed to have been accidental ; but the 
promptitude with which his Brother Henry who took care to be on the spot seized the Royal 
treasure at Wiochester, and ascended the throne, and the great odium against William, 
especially among the clergy, leadto the presumption that this act of chance-medley, impu- 
ted to Tyrrell, was rather the result of a deep long-premeditated conspiracy. 

Twonoblemonumentsofthereignof William Rufus still remain, almost uninjured 
by time, the White Tower of London, and Westminster Hall. 

"Circummuravit etiam turrim Londoniarum, et de novo fecit magnam Aulam apud 
Westmonasterium, quam completam quum vidisset, • Si in duplo largior fuisset, tunc 
aliquid fuisset, sed modo nihil est,' dixit." J. Ross, p. lio. 

London is more ancient (says Speed) than any true record beareth, fabuled from Brute 



A. D. llCO-1125.] CIIRONICOJJ. 83 

renitens,* volens expectare adventum Roberti ducis fratris 
8ui de Tcrra Sancta^ ut ipse quasi priaiogenitus coronam 
acciperet. Sed magnates terrae quia de reditu ejus nihil 
babebant certitudinis, timentes sibi et toti regno, noluerunt 
ipsum expectare. Unde tandem consensit eis> et coronam 
regni acccpit. Post hoc, duxit uxorem. Matildem Bliam 
Malcolmi regis Scotisc, de qua gcnuit Willelmum et Ma« 
tildam, quam postea duxit Imperator Alemanniae. Wil- 
lelmus etiam duxit uxorem filiam Fulconis comitis Ande- 
gavise; qui postea, redeunte patre 8uo de Normannia, 
confracta navi sua^ cum multa juventute nobilium, qui eum 
prsB maxima strenuitate comitabantur, submersus est. 
Quod demum notum fuit per quendam Bernardum Cami- 
ficem de Rothomagolj, qui solus de illo naufragio illaesus 
evasit. Rex, audita morte filii sui, multum contristatus 
cst ; sed^ accepta consolatione, dissimulans ne hostes suos 
laetificaret, nurum suam 61iam comitis Andegaviae ad pa* 
trem suum et fratrem^ qui Galfridus Plantageneste dictus 
est, transmisit, ut eam alicubi maritaret. Quae, spernens 
omnium nuptias, filio regis Altissimi Christo nubere voluit. 
Unde eleganter eligens, filium solum regis seterni duxit prae^ 
ferendum ; habitumque religionis suscepit apud fontem 
Everardi, ubi postea fuit Abbatissa. 

Interea, dux Robertus, rediens de Terra Sancta, circiter 
anno Domini MC et primo, in partibus transmarinis uxor- 
em duxit pulcherrimam^ nomine Sexburgam, et de ea 



T&oTMoyAKT, f^om LuD LuDSTovs ; but by moie credible writen, Tacltus, Ptolemy» and 
Antonine» Lomdivum ; by Ammianus MarceUinus, for her excessive prosperity, Auous- 
TA,the greatest title that can be given to any; by Britaines Lowdauit, by strangers Lowd&a, 
and by us London. This citie doth shew as the cedars among other trees, being the seat 
of the British kings, the chamber of the English, the model of the land, and the mart of the 
.world." 

* If this feeling of reluctanee was sincere, why did not Henry resign the crown, when 
his brother RoBxnT retumed f 

II A butcher of Rouen. 



8C IIENRICl DE SILGRAVE [A. D, 1100 1135. 

genuit Willelmum, qui cito lethaliter vulneratus, obiit ad 
castrum quoddam quod obsederat. Robertus vero, audito 
quod Heuricus regnaret in Anglia, indignatus est, et para- 
to navigio, applicuit apud Porcestriam. Quod rex audiens, 
venit in occursum ejus usque Wiltoniam. Utque alter al- 
terius occursum timebant, et prsestolando moram facerent 
congrediendi,intervenerunt magnates terr» utrinsque partis, 
pacem componentes ; ita quod rex tria millia marcarum 
Roberto annuatim redderet quoad viveret. Quod ita factum 
est. Rex autem odio habens nobiles de Belesme et Willel- 
mum comitem de Morteyne, eo quod per ipsorum consilium 
transfretaverat dux in Angliam, ut dicebatur, ad dictum 
tributum extorquendum a rege, rex abstulit utrique illorum 
omnes terras quas in Anglia habebant. Quod quum ipsi 
suggessissent duci, et in odium ducis id fuisse actura, ipse 
statim transfretavit, et apud Suthamptoniam applicuit cum 
duodecim militibus tantum. Quod rex audiens, proposuit 
illum capere ; sed habito consilio, distulit ejus captionem, 
donec per quendam militem benevolum suum de captione 
sua prsemunitus est. Et quum pro vento contrario vel non 
favente abire non potuit, et excogitata contra saevitiam 
prudentia, per reginam transire disposuit, ut ejus auxUium 
postularet ad coUoquium cum rege salvo habendum. Ad 
quam quum divertisset, reddidit reginse, et quietum clama- 
vit, tributum quod de Anglia debuerat annuatim percepisse ; 
et tunc demum adiit regem istius jam remissionis non ig- 
narum, sed per illam jam pacificatum. Quum autem de 
negotio spoliatorum suorum menlionem faceret, non est in 
aliquo exauditus ; sed frustra quum laborasset, et tributum 
(ut jam dictum est) quietum clamasset, dolens confususque 
reversus est in Normanniam. Et prae dolore et confusione 
volens io regem vindicari, coepit, in quantum potuit, gra- 
vare illos de Constantino et illos de Danfront, qui fuerunt 
aliquando homines ipsiusregis, et quos rex ipse etiam adhuc 



A. D. 1100-1135,1 CHRONICON. 87 

sibi vindicaverat, intelHgens (ut dicebat) quod quum tribu- 
tum trium millium marcarum quietum clamatum reddidis- 
set, dux praedictas terras, Constantinum videlicet et Dan- 
front...*, quia ipse rex in alia quadam pacis ftrmatione, quse 
superius memorata est, easdem terras duci tradiderat. Post 
hoc nunciavit dux regi, mandans ei quod de csetero dictas 
terras teneret, nec sustineret ulterius quod rex in aliquo 
inde se intromitteret ; jus enim se dicebat in illis terrishab- 
ere, eo quod pater suus ipsi tanquam primogenito suo illas 
reliquerat simul cum ducatu Normanni». Petebat igitur 
ut pacifice permitteretur possidere ea, quse dono patris sui 
habucrat, et per hsereditariam successionem. Sed nec 
pacem nec treugas potuit impetrare ; unde per totam terram 
suam fecit clamare quud nullus tenentium.de eo iret in 
Angliam ; nec aliquis eorum qui de rege tenebat in Anglia, 
haberet accessum in Normanniam ; et ita mota est inter eos 
maxima discordia. 

Rex igitur, audiens hoc, ma^imum cpllegit exercitum, 
transfretavitque in Normanniam, et a gentibus suis receptus 
est cum gaudio. Multi etiam Normannbrum ad eum 
confluebant, relinquentes ducem. Dux tamen, prout 
melius poterat, se et sua defcndebat. Unus quidam de 
Magnatibus ducis, Rogerus de Alneto^ qui Cadomumet 
Bajeaus custodiebat, regi et suis fortiter resistebat, et 
multa [eis] damna inferebat. Hic etiam Robertum filium 
Hamonis, qui a duce jam reccsserat, et dominus erat pro- 
vinciae Turonensis, depraedantem et vastaiitem Bassinum|| 
fugere coegit in ecclesiam quandam ; ad quam apposito 
igne exire coegit, et captum incarceravit Rex vero, mul- # 
tum motus quod pamm in acquirendo proficeret, allexit ad se 
Heliam comitem Cenomanniae, qui in manu forti et aninfio^ 
libenti regi veniens in auxilium, cum eo profectus est apud 



♦ " Redderet " seeme to be wanting hera. \ Bayeux . 

12 



88 HBNRia DB SILORATE [A.D. 1100-1 185. 

Bajeaus ; et igne apposito villam cum ecclesiis et sedificiis 
incenderunt; occupavit rex totam patrlam usque Cadomum. 
Sed et ipsam tandem civitatem obtinuit per consilium 
cujusdam Roberti de Sancto Romiae et per seditionem 
civium Cadomensium. Multa igitur damna, vastationes, 
deprsedationes^et incendia sibi invicem rex et dux inferentes^ 
jam sex annos compleverunt 

Post hoc autem, obsedit rex castrum de Tenerchebray 
super comitem de Mortagne. Qui, allecto duce Roberto 
cum utriusque amicis, nitebatur obsidionem tollere. Sed 
congressi cum exercitu regis, uterque capti sunt, dux 
et comes, et multi suorum in fugam conversi. Et edicto 
publica pax per totam Normanniam clamata et firmata est, 
sub poena destructionis et membrorum detruncationis.f 
Dux autem et comes ducti sunt in Angliam^ et apud Kaer- 
dif incarcerati, anno scilicet Domini MC sexto ; ubi dux 
post vicesimum annum obiit, et apud Glocestriam sepultus 
est. Comes vero usque ad obitum regis vixit. Qui tandem, 
consummatis triginta quinque annis, mensibus octo, diebus 
septem, postquam gubernacula regni suscepit, diem clausit 
ultimum, et apud Readinges monasterium^ quod a funda- 
mentis construxerat, sepultus requiescit. 

Hic Henricus rex, anno coronationis suae tricesimo^ apud 
Doveriam expulsis a veteri ecclesia canonicis secularibus, 
contulit prsebendas eorundem, cum thelonio portus maris, 
Willelmo de CorboiI§ tunc archiepiscopo Cantuariae. Qui 



f It is worthy of remArk, that the English conqtiered Normandy forty years exactly, on 
the same day of the year, after the Normans had conquered England. Snch are the reyolu- 
tioni of fortune, and so unstable are all subiunary things ; and the high-bom, highly 
gifted Robert, the Joy and pride of European chivahry, became the scom and dupe 
ofFortune. 

S Willelmus Corboyl, vir exmiiae religionis, canonicua etprior S. Oiithe de Chit, pal- 
lium a Calixto papaaccepit. Qui legatus, post concilium generale apud Westmonasterium 
ab illo celebratum, omnium episcoporam et abbatum Angliae, pro utilitate ecclesias 
AnglioanaeCantuarleniemeccletiamdedicavit, post horribilem combustionem, praeswti- 



A. 6.1135-1154.] CHRONICON. 89 

Dovam extra villam ecclesiam construens, canonicos instituit 
ibidem regulares. Quibus per Theobaldum successorem 
suum eliminatis» monacbi introducti sunt, et a Curia Rom- 
ana confirmati ; ita quod dictus archiepiscopus et succes- 
sores sui ordinent et disponant in temporalibus et spirituali'- 
bus in ecclesia praedicta, secundum tenorem privilegiorum 
suorum. His ita gestis, rex^ ut praelibatum est^ in pace 
quievit ; et quoniam . filium non habebat, fecit Angliam 
adjurare Matildi imperatrici filise suse tanquam hseredi. 

De Stephano rege. 

Anno igitiu: incamationis Dominicse MC trtqesimo 
quinto» Stephanus comes Bolonise, audita morte avunculi 
sui Henrici regis Angliae, venit in Angliam, et a Willielmo 
Cantuariensi archiepiscopo consecratus est in regem. Quum 
Hugo Bigod, qui fuerat regis Henrici seneschallus, dicto 
archiepiscopo sacramento af&rmavit, quod dominus suus 
segrotans et in extremis agens, pro quibusdam controversiis 
ortis iater ipsum et filiam suam Matildem imperatricem, 
ipsam exhaeredavit^ et dictum Stephanum, Adae sororis suae 
filium^ haeredem suum constituit. 

Ipsa tamen obtinuit qusedam castella in Normannia, 
post mortem patris sui. Porro rex Stephanus duxerat 
Matildem^, filiam Eustachii comiiis Boloniae^ cum honore 
Bolonise : de qua genuit duos filios, videlicet Eustachlum 
et Willelmum^ et unam filiam nomine Mariam. Eustachius 
igitur, pater Matildis reginae, filius fuit Magni Eustachii^ 
cognomento Eskernus, qui de uxore sua Ida^ quas filia fuit 
illius militis, quem Cinctius pcr mare ad littus castri de 



bus non Mlum Anglii, led et eztorarum proTinciaram episcople et abbatibni et rege 
Henrico et legina, et primoribns regni. Dayid, rez Scotorum, afltiit, et nobilium 
multitudo. £t actaest hecconaecratio A. D. 1139. Stbpr. B»chimoton'8 Vitx. 

Y She was a Woman (sajrs Baker) made for the proportion of both fortunes ; in adver- 
sity not dejeeted, in prosperity not elated ; while her husband waa at liberty, a woman ; 
during his durance, aa it were a man, acting his part for lilm when he was restrained from 
acting it himself ; not looUng that foftune should faU into her la^, but i^d|istrious to pro- 
coreit. 



90 HENRICI D£ SILGRAVE [A.D. V135-1154. 

Bolonia perduxit, geminos fratres Godfredum et Baldwi- 
num genuit, qui singuli post reges fuerunt Jerosolymae; 
et etiam tertium qui fuit pater Matildis praedictse. 

Rex igitur Stephanus, postquam consecratus ^st, con- 
gregavit concilium tam episcoporum omnium quam mag- 
natum apud Westmonasterium in festivitate Paschae, et 
cepit homagium et fidelitates, et [coepit] thesauros regis 
[defuncti] expendere copiose. Porro Galfridus, comes 
Andegavise, qui imperatricem Matildem duxerat, ingressus 
Normanniam, dedlt Stephano regi treugas per tres annos, 
capiens ab eo singulis annis tria millia marcarum. Postea 
autem, quia episcopi Saresberiae et Lincolnise noluerunt ei 
reddere castra sua, cepit eos, et Lincolniam obsedit. Quod 
comperiens comes Gloverniae, Robertus frater imperatricis, 
collegit exercitum, et cum rege preelium commisit Sed 
tandem comite triumphante, captus rex et ad imperatricem 
ductus, apud Bristowe incarcerari jussus est, cum quibus- 
dam nobilibus regni sui. Quod comperiens Matilda, uxor 
ipsius regis, auxilio Willelmi Yprensis et civium Londinen- 
sium, Imperatricem a Londino expulerunt. Sed etiam non 
multo post captus est Robertus comes Gloverniae, et pro eo 
redditus est^rex. Sed etiam ipse liboratus obsedit impera- 
•tricem in Exonia, et Galfredum de Mandeville cepit et 
incarceravit, usque dum ei redderet turrim Londonise. 

Porro iis diebus Galfredus comes Andegaviae receptus 
est Rotomagi, et obsedit turrim, et cepit, et extunc dux Nor- 
manniae appellatus est. Post hoc, circa annos quatuor 
Henricus filiussuus ex Imperatrice duxit EIianoram,|| quse 
fuerat regina Francise, separata a rege propter consanguini- 
tatem, qui postea cito venit in Angliam. Sed et Malmes- 
beriam et Stamford obsedit. Anno igitur sequenti concor- 



n Henry, in tbe right ofhis wife, held the Duchy of Guyenne and the Earldom of 
Peictou, 80 that, after his ascension of the throne of England, he swayed more extensivc 
dominions than any prinee of that age. 



Cif 



A..D. 1154.] CHROXICOW. 91 

datus est cum rege Stephano, qui proximo anno sequenti 
obiit, quum regnasset novendecim annis, sepultusque est 
apud Faversham juxta Matildem reginam suam et filium 
ipsorum Eustachium in abbatia quam a fundamentis con- 
struxerat, ut hodie cernitur.lf 

De Henrico rege II. 

Anno igitur Domini MCLIV, Henricus filius Imperatri- 
cis de Galfrido, comite Andegavisei, suscepit regnum An- 
glorum, et tenuit annis XX et quinque, mensibus sex. 
Hic, ut praedictum est, uxorera duxit Elianoram, de qua 
genuit Willelmum, qui cito obiit, et Henricum, qui diceba- 
tur junior rex, quia vivente patre coronatus est, sed ante 
patrem obiit. Postea geuuit Ricardum, Galfridum quoque 
Comitem Britanniae, patrem scilicet Arturi et Elianorae. 
Genuit etiam Elianoram, quam duxit Aldefonsus rex Cas- 
tellae, et Johannam quam duxit Willelmus rex Siciliae; 
itcm Johannem regem. 

Porro anno ipsius Henrici quinto duxit idem rex ex- 
ercitum apud Tolosam, ubi probissime se exhibuit Thomas 
ejusdem cancellarius ; et post hsec reversus est in Angliam, 
quum archiepiscopus Cantuariae, venerabilis memorise 
TheobaIdus,t diem clausisset supremam. Ad instantiam 
regis electus est Thomas,:^ sed nec multo post consecratus 
est : porro post consecrationem ejus,anno videlicet tertio, orta 
est discordia inter regem et archiepiscopum super consue- 
tudinibus regni, pro quibus etiam exilium passus est per 

Y In Stephen'8 reign, says the author of the Polychronicon," deyd Johannes de Tempo- 
ribus, that had Ijrved three honderd yere thre score and one and be squyer with the grete 
Charle8( Charlemagne)." 

$ "Hic Theobaldus pontificatus sui anno XXII, A. D. MCLXI, obiit, et vacavit 
ecclesia anno I, mense I, ct die8 XIV." Bihchington. 

t Thomas a Becket ; whose clerical character is thus 8uccinctly drawn by the last 
named author : ' In Anglia petentissimus, et in omnium oculis gloriosus, sapientia 
praeditus, nobilitate regis amicus, et in regno secundui .' Oodfrey of Coldingham styles 
^his archbishop " a valuable champion of the Chuich — pretiosuf athleta Domini archi- 
episcopus Cantuarlensis Thomas, &c." 



4 



0t HENRICI DB 8ILGBATE [A. D. 1154.1180. 

sex annos continuos. Septimo autem anno ab exilio rever- 
sus, die natalis Domini sermonem habens ad populum, ex- 
communicavit Nigellum de Fauconbrigge propterviolentam 
incubationem ecclesisB de Hergbes, et Robertum del Brok^ 
quia equum archiepiscopi victualia deferentem decurtavit. 
Quinta vero die sequenti martyrizatus est. 

Porro ejusdem regis anno decimo septimo» Ricardus 
comes de Strugoilj: patemse haereditatis ab eodem rege ali- 
enus effectus est ; pluribusque sibi aggregatis in Hibemiam 
applicuit Qui valide Hibemienses expugnans, in brevi 
civitatem Dubliniensem et plurima oppida maritima obti- 
nuit^ ac tandem filiam cujusdam reguli ejusdem provin- 
cise cum tota terra sua obtinuit. Postea vero regem 
invitavit ut Hiberniam adiret» et eidem acquievit rex. Quo 
quum pervenisset totam terram suam quam acquisierat^ 
eidem regi tradidit, ut vel sic animum ejus iratum mitigaret. 

In cujus adventu universa insula commota est. Reguli 
siquidem illiu5 patrise fere omnes, de suis viribus diffidentes, 
prsefatum regem adiemnt pacem postulautes ; tributumque 
singulis annis se daturos promittentes. Quorum supplica- 
tioni rex annuens, accepto ab omnibus homagio et obsidibus 
in pace eos ad propriora redire permisit ; et sic demum 
reversus est in Angliam. 

Post heec, orta est dissensio inter Henricum regem pa- 
trem et Henricum regem ejusdem regis filium ; et medio 
tempore applicuit Robertus, comes Leycestrise, cum multi- 
tudine Flandrensium in Angliam, et a comite Hugone 
Bigod recepti sunt. Qui universam regionem orientalem 
depopulantes, tandem terram sancti Edmundi regis et 
Martyris cum abbatia depreedavit Quo pervenientes, 
meritis Sanctissimi Edmundi regis a militibus Henrici 
senioris occisi sunt ; sed et comes cum comitissa sua capti 



X Usually sumamed Strongbow, earl of Chepstow. However Robert Fitzstephen wai 
the flxst EngliBhman that landed in Ireland aa a tffnqueror in May 1170. 



A.D.US9.] CHRONICOK. . 03 

suntet incarcerati. Sed tandem dimissus, et iterum Flan* 
drenses ab eodem accersiti in Angliam, universam patriam 
diverso stipatus milite, depopulabant Comes tamen David, 
frater regis Scotiae^castellum de Huntindone militibus contra 
regem munivit ; necnon et rex Scotiae Willelmus, qui simul 
conspiraverat cum eis, in Northumbriam cum Henrico seni- 
ore irigressus, totam terram devastavit. Sed tandem rex 
Henricus, prsesciens quod in Sanctum Thomam deliquisset, 
nudis pedibus Sanctura petiit, et dum ibi persisteret in 
oratione, captus est Wiilelmus rex Scotise a milltibus prsefati 
regis Henrici, omnesque adversarii ejus territi, pacem sup- 
pliciter postulantes, impetraverunt ; prius tamen prsesiito 
sacramento, et datis obsidibus, et traditis pluribus castellis. 
Hoc actum est anno trecesimo primo ; anno igitur Henrlci 
junioris regis XXX, et coronationis XII. Obiit idem rex 
in Thorneya, et sepultus est Rothomagi. Eo etiam tem- 
pore Willelmus Comes Gloverniae, segre ferens dividere 
hsereditatem suam inter filias, quum filium non haberet, 
Johannem filium regis hseredem suum constituit. Henri- 
cus vero rex, quum regnasset annis triginta quinque, mensi- 
bu8 sex, diem clausit ultimum apud Chinon, et sepultus est 
apud Fontem Everardi.1 

De rege Ricaedo. 
Anno igitur Domini MC octogesimo nono, successit 
Henrico filio imperatricis Ricardus filius suus. Qui quo- 
niam arma moverat aliquando contra patrem suum, absolu- 



ir Giraldue Cambrensis bas pourtrayed this king^s character with aa much just.^ce as 
severily. < He waa pereless in chivalry, in 'warre, and in lechery, He wedded Eleanor 
trife of Lewis, kynge of France, contrary to the commaundement of his father ; for he 

hadde showed to hym that he had lyen by her, Rychard his sone -would often tell that 

wonder, and used to say, No meryyle that they greved the people that -were common of 
such kynde ; for of the Devyll they eame, and to the Devyll they shall go.' Translated in 
Fabyan, p 281. 

Old London Bridge was built in this king^s reign. — " His etiam diebus pons lapideus su- 
pra Tamisiam inceptus est a reg« Heniicoapud Londonium, anno Domini 1173." 

J. Ross, HiST. p. 142. 



94 HENRICI DE SILGRAVE [A. D. 1190. 

tus est ab archiepiscopis Rothomagi et Cantuarise. Apud 
Sagium et apud Rothomagum ducatus Normannise susce- 
pit honorem. Porro, non multo post transfretans in An- 
gliam, coronatus|| est et consecratus in Regem Auglise apud 
Londoniam, tertio videlicet Nonas Septembris. Ubi etiam 
multi Judaeorum interfecti sunt, et plures spoliati. Quod 
quia in nocte factum est, non ad notitiam regis pervenit 
qui essent actores. Ultio dissimulata est. Multi vero per 
Angliam Jerosolymis properantes, prius decreverunt insur- 
gere in Judseos quam in Paganos. Apud Eboracum et 
apud Norwicum et apud Stamford et apud Sanctum Ed- 
mundum, prseter alia loca, in quibuscunque inveniebantur, 
interfecti sunt. 

Non multo post, Elianora regina, quse diu fuerat in arcta 
custodia, jubente rege Ricardo filio suo, statutum est edicto 
regali, ut quicquid vellet, faceret, et tunc ad nutum' ejus 
disponerentur omnia.§ Impleta est igitur prophetia Mer- 
lini: Aquila rupii f(Bderis tertia nidijicatione gavdehit. 
Aquila dicta, quia duabus alis duo tegens regna ; ruptif(B' 
derisy quia a rege Francis&propter consanguinitatem separata, 
a rege etiam Angliae toro diu remota, circa sexdecim annos 
utrobique foedus ruptum est; tertia nidijicatione^ quia post 
Willelmum qui puer obiit, et Henricum, qui vivente patre 
regnavit, sed ante patrem obiit, Ricardus, qui tertiam nidi- 
ficationem notat, maternum nomen extollebat in singulis. 

Anno igitur sequenti, videlicet Incarnationis Domini- 
cae MC nonagesimo, profectus est Jerosolymam cum ex- 
ercitu magno, scilicet cum centum quinquaginta sex navibus 



y In the Cotton MS., Claud. C. iv, f. 236, is a full account of Richard'8 coronation. For 
inlormation concerning the solemnities observed on these occasions see Dr Silver'8 Pam- 
phlet on the Coronation-Service. 

§ " This year (1190) the kynge enlarged Elyanour his moder, vhich longe before at the 
commaundement of his fader her husbonde, was as a prisoner kepte in streyte kepyng ; 
after which enlargyng the londe was guydyd by her counceyll/' Fabtav, p. 299. 



A. D. 1068-1199.] GHRONICON. ^' 

magnis^ buscis^ quinquaginta quatuor, galeis triginta et 
novem. Sed et Pbilippus rex Franciae iter illud aggres* 
8US est Porro rex Ricardus, divertens in Hispaniam, filiam 
regis de Navaria nomine Beringeriam duxit uxorem. In- 
deque navigio vectus ad Apuliam^ reginam illius terrse, so* 
rorem videlicet suam Joannam maritali thoro viduatam 
repperit, quam secum tollens, ad Cyprum insulam devenit« 
Cui cum manu armata princeps illius insulse occurrens bello, 
ipsum est aggressusf ; sed a rege Ricardo superatas est 
et occisus; sicque tota insula est ab illo possessa, et per 
multos annos tributaria facta est. 

Post hoc rex Ricardus, ad Terram Sanctam perveniens, 
urbem Ptolomaidam^ cam rege Francorum Philippo arcta 
obsidione vallavit, et post paucos dies cepit Quo facto^ cunc- 
tis de optata victoria gaudentibiLs, sed non ssque spoliis civi<- 
tatis militaribus viris jure prselii distributisy subito inter 
regem Anglorum et ducem Austrariorum orta contentio : 
ducem, relicto exercitu, in terram suam cum omnibus suis 
redire compulit. Sed et cito post Philippus rex Francise a 
terra Hierosolymitana in Galliam revertitur. 

Porro rex Ricardus, in Terra Sancta post discessum 
regis Francise permanens, cepit castellum Darum ; sed et 
apud Joppen grave commisit prselium cum exercitu Salan- 
dini, prius capta Joppe a Saracenis; sed et in Calendis 
Augusti a prsefato rege et a suis viriliter ab eisdem paganis 
excussa^^ exercitum Salandini omnino contrivit, et in fugam 
ire compulit. Sicque aliquandiu in pugna Dei cootra ini- 
micos Crucis Christi pugnans, ct eos usque quam viriliter 



* Navigilgeniu grandioris, a similitadine pyxidis, qus ab Anglis Busse dieitur, appel^ 
latum. Dd Cange. Ricardus rex Anglorum halwns in comkatuiuo 13 magnas naves, 
quas BuccAs yocant. Radui.f. db Dicsto. 

t An interesting account of the war in Cyprus. at well as of the whole expedition td tha 
Holy Land, may be read in Vlnesauf s Narrative. 

} Otherwise called Acre. 

% There is, apparently, «ome error or corruption in the text here» 

13 



96 HENRICI DE SILORAVE [A.D. 11S9-1190. 

devincens^ cunctis erat tcrrori ; ipsique Salandino simulata 
calliditate xnagis horrori quam amori. Unde illum mune- 
ribus firQquentans||, tandem auro et lapidibus pretiosis cor- 
raptum, a Terra Sancta proturbavit ; tamen ireugis nsque 
ad tres annos inter eosdem datis et concessis ; ita duntaxat 
ut per tempus illud tota maritima, scilicet Tyrus et Acfaon, 
castrum Humberti, Cayphas, Caesarea Philippi, Joppe, et 
castrum Meduanum cederent in partem ChristiaDOFum ; ci- 
vitas vero Askalon de communi consensu tam Christianorun^ 
quapn PagaaoTum diruta non 8edificaretur,§ 

Et post hoc, cum suis a peregrinatione cifca festum 
Sancti Martini applicuit in Romaniam in potestatem impe- 
ratoris Constantinopolitani, et relictis magnia navibus cum 



4 ' Plying Um wifh liirlbes : ' «n iaprotNible calomiiy Wi» ; fbi Ricfiwid preferred glarj 
to eyery other consideration, and whafever his faulti, avarice ii flie last crime wherewith he 
is chargeable. Our Chronieler ought rather to hare said that the lion-hearted klng, having 
been deserted by his confederates, was lefk single-handed to bear the whole toil, burden, 
and expense of the war with an aimy daily diminishisg, andag^instan enemywhos* 
Ktources were almost inexhaustible. 

I The Bufferbigs of the Crusaders in the Ho|y Land, were excessive, and famlne and 
cold proved more foimidable entmies than the sword, and the haifoc ^a» iferediUe: 
*' Tke bishop of Peronie com to kyng Richard, 
8ir, ouer-meraailouse our duellyng here is hard ; 
8tr, here-befom of men have we told 
Fourti thousand lom (lost) for hungre and coM. 
The hunger was so grete, and the cold so stark, 
Thata quarter whete was at twenty mark : 
For ten mark men sold a litille butchyn (ox's chine) 
Little lessmeH told a banke (saddle)of amotoun. 
Bfen gaf fiveten schyllyngcs for a goos or a he»n. 
For the grete lordynges bcuht (condescended) to seke men. 
An ay bi it selue for fiue schillynges was bouht 
A pere fer pennyes twelre, or thei had it nouht.. 
The comon of the oste bouht them hors-flesch, 
Or mule's or assis roste, or haf bien mete-less. 
Many giete mishappes, many hard travaile, 
Haf comen us hasd clappes, whan thai gan us assaile." 

Pbt£r Langtoft'8 Chron., Hearae, vol. I, p. 175. 
Whilst Richard was in the Holy Land, the body of King Arthur was found in Olas- 
tonbury Abbey where it had lidn nearly 700 year. — Anno 1 191, Apud Glastoniam inventa 
sunt ossa regis Arthuri famosissimi ; qui locus olim insula Avallonis Britannice, id est 
lnsulapomoram,dicebatur/' Florss Hxst, 



JL D. 1199.] GHRONICON. 97 

diiabus galeis applicuit in SclavoQiam^ et transiens Venetiam 
et Aquileiam, ingressus est Allemaniam, et ibi a duce Aus- 
trariorum captus est; et Henrico imperatori ad custodien- 
dum traditur : sed tandem liberatur a custodia ejusdem pro 
centum mille libris sterlingomm, partim pacatis et partim 
promissis. Fro cujus liberatione thesauri omnes ecclesi» 
AnglicansB dati sunt Qui quum reTerBus esset in Angliam, 
et univcrsa, qu» pro redemptione ipsius data essent de 
ecclesiis, integre restituisset, et regnum suum in summa 
pace confirmasset, transfiretavit in NormannianL Ubi duln 
circA castrum quoddam arctam faceret obsidionemj dum 
minus caute pergeret^ a quodam suorum balista percussUB, 
interiit, octavo Idus scilicet Aprilis, postquam regnasset 
per annos novem^ mensibus VII, diebus decem et novem, 
et sepultus est ad Fontem Everardi ad pedes patris sui.'^ 
Ciyus (ut dicitur) epitapbium boc est, 

Hic, Bicarde, jcu:es ; sed si mors cederet amm^ 
Victa timare tm^ cederet ipsa tuist 

De Johanne beqe. 

Anno igitur Domini millesimo centesimo nonage^imo 
nono successit eidem Ricardo Johannes frater ejus, et reg- 
navit septendecim annis et mensibus quinque. Porro die 
Ascensionis coronatus est apud Westmonasterium per ma- 
nus Huberti Cantuariae arcbiepiscbpi ; et postea trans&etans 
in Normanniam, amisit duas urbes, Cenomannicam et An- 
degavensem ; et sic rediens in Angliam^ multam extorsit et 



* As 8 token of hii humiliation and ramorse for his cruel and undutiful behaviour 
towarde his father, «hich " at his death he remembered with bewailing, and desired to be 
buried as near him as might be." Bakbh. 

Anno Gratiae 1 199. Moriturus igitur corpus suum apud Fontem Ebraudi, secus pedes 
patris sui, cujus proditorem «e confitebatur, sepeliri Jubens, ecclesiffi Rothomagensi cor 
suum inexpugnabile, propter suam dilectionem quam adversus Normannos gerebat, 
legavit. Apud castnun vero pradictum viscera sua in eccleiia recondi Jubens, stercora 
8ua Pictaviensibui, propter suse proditionis notam, reliquit. Flokxs Hist. 



98 HENRICl DE SILGRAVE. [A.D. 1207. 

infinitam pecuniam, scilicet de quolibet jugo III solidos, 
in auxiliuni sibi, et sic demum rediit in Normanniam. 

Pace facta inter ipsnm et regem Francise, maritavit nep- 
tem suam filiam regis Hispaniee Ludowico primogenito re- 
gis Francise, et sic tandem recuperavit quod prius amiserat 
a rege Franciae. Post hoc, duxit % rex Johannes Isabellam 
filiam comitis Engolismi, de qua genuit duos filios, Henri- 
cum et Ricardum, et tres filias^ Joannam reginam Scotiae, 
et Isabellam uxorem Frederici, et Elianoram comitissam 
Leycestrise. Itaque rex, uxore ducta, iterum transfretavit in 
Normanniam^ et nepotem suum Arturum apud Mirabel 
obsedit, et eum tandem cepit, et cum co ducentos milites^ 
cal. Augusti, anno Domini MCC secundo. Et cito post 
interfecto Arturo, rediit in Angliam. 

Quo facinore perpetrato, Philippus rex subjugavit sibi 
Normanniam. Nec multo post Johannes rex, congregato 
magno exercitu et magno navigio apud Portesmowe, non 
est permissus ab archiepiscopo Cantuarlae Huberto transfre- 
tare ; sed misit quendam filium suum Galfredum usque 
Rupellam, ubi ipse obiit et multi cum eo. Tunc temporis 
et Hubertus archiepiscopus obiit ; et Godfredus, Wintoni- 
ensis episcopus, cui successit Petrus de Rupibus, Archidi- 
aconus Pictaviae. 

Post hoc, transfretans rex in Pictaviam, et capto castel- 
lo, quod Mons Albani dicitur, cum magno maris periculo 
rediit in Angliara ante natale Domini. £t congregatis 
omnibus Magnatibus apud Oxoniam, de communi assensu 
eorum cepit decimam omnium mobilium per Angliam. 
Anno vero sequenti, scilicet anno Domini MCCVII, 
regni sui VIII, oritur discordia inter regem et monachos 
ecclesise Christi Cantuariensis, propter electionem Ste- 



X John having been divorced from his flrst vife, the daughter of the earl of Glott> 
cester. 



A. D. 1207-1216.] CHRONICON. 99 

phani % Cantuariensis^archiepiscopi, electi contra volunta- 
tem ipsius regis. Propter quod jussi sunt exulare. Ste- 
pbanus vero nihilominus consecratus est a domino papa 
apud Viterbium XV Kalend. Julii. Rege igitur nolente 
consentire in archiepiscopum^ interdicta est Anglia et Wal- 
lia IX cal. Aprilis^ feria secunda ante ramum Palmarum. 
Et post hsec^ confiscantur res ecclesiasticse, et episcopi rel&* 
gantur. Monachi vero Cisterciensb ordinis, violantes 
interdictum, cum magna confusione coacti sunt illud ob- 
servare. Credebatur autem signum et portentum hujus 
interdicti fuisse cometa, quae apparuit pcr spatium unius 
borae, XV calend. Februar. ; et terrse motus sequens, III 
calend. ejusdem. 

Porro anno sequenti duxit rex exercitum super regem 
Scotise^ et captis ab eo obsidibus, reversus est. Sed et eo 
tempore Otto» regis nepos^ electus in Imperatorem, conse- 
cratus est a Papa Innocentio Nonis Octobris. Inter quos 
non multo post implacabilis discordia orta est. 

Post hoc^ transfretavit rex in Hiberniam^ VIII Idus 
Junii ; et subacta magna parte Hibemiae, et Hugone de 
Lacey expugnato^ et uxore Willelmi de Breaose et filio 
ejus Willielmo captis, et multis obsidibus datis^ applicuit 
in Angliam, IV caiend. Octobris. Tunc fecit omnes 
Judseos capi totius Anglise» et cepit ab eis maximam redemp- 
tionem^ prius tamen a majoribus eruto uno oculo, sed tamen 
a quibusdam pro altero annuam pensionem accepit Unde 
(ut fertur) Isaac Judseus Norwicensis^ singulis diebus quoad 
vixit, dedit regi Johanni, et Henrico filio suo post ipsum 
regnantiy unam marcam Sterlingorum. Sed tamen de sin- 
gulis ordinibus et gradibus hominum in terra Anglicana 
cepit tallagia de laicis, clericis, religiosis^ et de monachis ; 
quod antca fuerat inauditum. 

K Stephen Langton, ' Romanae ecclesiae Cardinalis, qui per monachos ecclesiaB Can- 
tnarienBis in archlepiscopum est electus et consecratus a Papa.' BiacHXVGTOH. 



100 HENRICI D£ SIL6RAVE [A. D. 1212. 

Deinde, anno regni sui XIY, et Interdieti YI, auditis 
magnis cotnminatorus a domino Papa de regno Angli» 
amittendo prdpter contumaciam^ resignavit sceptrum et co- 
ronam in manus Domini Pandulphi Legati, postea Norwi- 
ce&sis episcopi ; et indictum est illi trium annorum exilium 
nisi dominus Papa indulgeret Et prseter hoc^ factuni est^ 
ut ipse rex subiret annuum tributum solvere, scilicet 
septingentas marcas de Anglia et trecentas de Hibemia. £t 
sic impleta est prophetia Petri de Pontefracto, qui dixit re- 
gem non regnaturum ultra quartum decimum annum post 
primam coronationem ; quoniam ex quo coepit esse tributa- 
rius Romse^ videbatur quod desiit esse rex. Unde ut tolleret 
memoriam illius vaticinii de terra, fecit Petruni et filium 
suum equis distractos in cruce saspendi^ V calend. Junii. 

Et post hoc, transfretans in Pictaviam cum cxercitu siio^ 
cepit Bobertum de Brus comitem, nepotem regis Francise. 
Et post interdictum reversi sunt episcopi ab exilio, scilicet, 
Cantuariensis^ Londoniensis^ Eliensis^ LincoIniensls^Wigor- 
ni^sis j et Bobertus filius Walteri et Eustachius de Vescy, 
qui aliquandiu exulaverant. Etrelaxatum est interdictutn 
VI Nonas Junii. 

Bege postea reverso de Pictavia, oritur inter ipsum et 
magnates Angliae discordia ; illis petentibus quod confir- 
maret libertates secundum formam chartse Henrici Prinii. 
Ulo contradicente, tandem convenientes ad concilium 
epud Bondemede prope Stanes, concessit eis petitionem 
ipsorum, et fecit eis chartam qualem petierunt. Jurave- 
runt autem in ejus animam de iisdem libertatibus conser- 
vandis, viginti quatuor de majoribus baronum Anglise. 
Quod quia ipse processu temporis noluit observare, insur- 
rexerunt in ipsum, accito Ludovico primogenito Philippi 
regis Franclee. Qui applicuit in Angliam mense Maio, an- 
no Domini MCC sexto decirao ; et cum omni auxilio quod 
habere poterant, ingressi sunt Londoniam, regem infestan- 






A. D, im.] CHRONICOK. Idl 

tes cum auxilio dicti Ludovici et parium suorum^ comitum 
et baronum, paucis regi Johanni adhaerentiirus. Accitis 
tamen alienigenis^ fortiter^ quoad vixit, eisdem restitit. Lu- 
dovicus vcro plura castra oblinuit, Cant. scilicet^ Rofens., 
London., Winton., Farneham, Odiham, Norwich, Ore- 
fored, Colescestre, et plura alia castra et munitiones. 
Castrum Dovoriae aliquandiu obsedit, sed nihil ibi profi' 
ciens, recessit. 

Anno igitur eodem post celebrationem generalis Con- 
cilii Papse Innocentii, quod proximo prsecedenti anno cele- 
bravit, missus est Gwallo legatus in Angliam ; cujus ope et 
consilio pars regis multum meliorata est et roborata. 
Sed quum res ei non cessissent ad vota, tsedio (ut dicitur) 
affectus sive accidia circumventus,* mense Octobri, tribus 
vel quatuor diebus infirmatus obiit, XV calend. Novem. 
apud Newark, et Wigomiae sepultus est, relinquens &mo-> 
sum sui nominis titulum, scilicet abbatiam de Bello loco f 
Ordinis Cisterciensis, quam a fundamentis construxit et 
egregie ditavit. 

Anno igitur eodem rediit Ludovicus in Franciam, con- 
fusus decedens ab Anglia. Barones tamen Francise, inva- 
dentes Angliam, eodem anno apud Sandwich die Sancti 
Bartholomsei interfecti sunt; cpm quibas interfectus est 
Stacius monachus tanquam dux et illorum princeps. 

De rege Henrtco IIL 
Anno Incamationis Dominicse MCC sexto decimo 



* Some bookes sayen-— he poysoned was to dea4» 
Of plammes so sittying at hismeate, 
In th' abbey of Cistews st Swyniaheade, 
With whiche a Monke there hym did lehettf, 
( Winyng of God grete thanke to gette]^ 
At Newerk died, at Wurcester sepultured, 
In chronicles as is playnly »criptiir«d< H4»»tve'a Chiu)»^ 

t Beaulieu in Hampshire. 



109 HENRICl DE SILGRAYE. [A. D. 1216-1272. 

successit Johanni regi Henricus filius ejus primogenitus» 
habens aetatis^annos novem, et coronatus est apud Glouces* 
triam a legato Gwallone manum apponente unctioni, et 
Petro Wintoniensi^j: die Apostolorum Sancti Simonis et 
Judse. 

Porro anno coronationis ejus tertio translatum est corpus 
gloriosi Martyris Thomse Cantuariensis archiepiscopi a 
Stephano ejusdem sedis archiepiscopo^ qui postea apud 
Oxoniam celebravit concilium^ubi quidam diaconus^ Jud^us 
effectus^ degradatus est,et alaicis in ignem projectus interiit 

Henricus igitur^ coronationis suse anno tertio iterum coro*» 
natur apud Westmonasterium§ a Stephano Cantuariensi 
archiepiscopo, habens annos tredecim, scilicet nonis Julii. 
Quarto vero anno obsedit Henricus rex castrum de Bed* 
ford, et cepit/m quo captus est Faukes de Breante^|| et plures 
alii barones Angliae^ quos omnes jussit suspendi. Regnavit 
autem in universo quinquaginta annis sex^ tribus septimanis 
et tribus diebus.§ Obiit igitur in senectute bona, et appoei- 
tus cst ad patres suos, die beati Edmundi regis et martyris, 
anno gratiae MCCLXX secundo, in transmarinis agente 
domino Edwardo primogenito suo. 

} This Peter of Winchester i» thus noticed in the annals of that church ; <Anno 1206, . 
Petrus, Wintoniensis episcopus, Roma reversus, apud Wintoniam solenni processione 
receptus est, et inthronizatus Dominica in Ramis Palmarum, VII Idus Aprilis.' 

f The Lady-chapel of Westminster was built in this king's reign— " Anno gratise 1220, 
Sabbato autem sancto, vigilia scilicet Pentecostes, inceptum est novum opus capellse 
beats Virginis apud Westmonasterium, rege Henrico Tertio existente ad hoc persuasore, 
fundatore, et primi lapidis in fundamento operis positore. Flokes Hist. 

11 or Foulke de Brente, who held the earldoms of Nottingham, Bedford, Oxford and 
Buckingham. 

§ A. D. 1273, die S. Edmundi Archiepiscopi et Confessoris, dormivit rex Henricus cutn 
patribus suis, et viam universse camis ingressus est. Vir quidem gloriosus in saeculo, sed 
non minorisgloriae in Christo, exstitit enim vir religiosus etpius, et licet simplex in admi- 
nistratione temporalium, tamen magns devotionis in Deum ; in pijs largitionibus tam 
profusus, ut praeter copiosam distributionem pauperum, eleemosynam ipsius sentirent 
mults ecclesise Sanctorum, et praecipue Westmonasteriensis Londonise. In qua qui- 
dem basilica, quam ipse nobili schemate a ftindamento decenter erexit, humaniter recon- 
ditus honorificejacet, anno scilicet regni sui LVII. W. Hbmikgfoiid, av» nv£M» 



A. D. 1216-1272.] * CHRONlCOJT. JOl 

Dictus vero Henricus invita sua gessit multa, de quibus 
pauca de pluribus breviter exponemus. Anno igitur coro» 
nationis suse vicesimo, cum Elianora Comitis Provinciss 
filia contraxit^ quam apud Cantuariam desponsavit^ coope^ 
rante et agente beato Edmundo Gantuariensi archiepiscopo* 
De qua genuit Edwardum et Edmundum et filias quam 
plurimas. Quarum unam dedit regi Scotise, aliam comiti 
Britannise. 

Sancto igitur Edmundo Cantuariensi archiepiscopo ad 
ccelestia translato, ad insfantiam reginae rege procurante et 
agente, electus est Bonifacius ad archiepiscopatum Cantuari* 
ensem^ et Lugduni a sumno pontifice tunc ibidem commo^ 
rante consecratus est ; avimculus enim reginse fuerat. Ar- 
chiepiscopusigitur et regina, consentiente rege et permitteU'» 
te, multos de patria sua convocari fecerunt^ quibus reditus, 
terras et ecclesiastica beneficia contulerunt. Unde factum 
est ut comitibus, baronibus^ et indigenis a concilio regis 
expulsifif, rex eisdem totaliter adhseserit. Super quo facto 
indignati sunt comites et barones Angliee supra quod dici 
potest ; congregatoque apud Oxoniam magno Parliamento 
de regni negotiis emendandis^ juratum est a rege primoj 
comitibus^ baronibus, et omnibus terrae magnatibus, quod 
omnia, secundum statuta ibidem ordinata» totaliter emenda- 
rentur. Et quia Ajlmerus Wintoniensis electus, Willel- 
mus de Valence^ et Guido de Lisinon, fratres regis^ istis 
provisionibus non consenserunt^ a terra Anglise cum omni- 
bus suis in exilium acti sunt, Francigense autem exparte regi* 
nseadhuc in terra morantessimile periculumsibiforraidabant 
Unde eorum su^estione rex seductus, et super juramento 
suo pcenitentia ductus, ad curiam Romanam nuncios direxit, 
et a aummo pontifice a juramento absolutus est. Quod 
audientes comites et barones jurati sunt dicentes, ^^ Quod 

frangenti fidem fides observanda non est. " Convenientes 

14 



IM lUmRXCI 9« SILGRAYE \A. O. UKrjatt 

igkor Barotie» ux unttfln^ fmefeceranl stbLcomites GkTexnise 
et Siiiionem Lejeestriie^aflfiefenteft eoBaUaler et tmaniiniteg 
pra Bbertate tewa ae malk mori, qsiam contra Denm et 
jnetitiam p^nrii crimeai aliquo modo incunejee» Omiea 
igttiH ad ana* eoneurrentefl^ caatin et viUas: tottns AngUaa 
manu YaJMa oeeupaYercmt. Caatrmft Dovarisa et omaes 
qninque portu» in manns snaa cepexunt Unde tHnentea 
sibi Francigenae^ omnes ab Anglia se transtulernnt» Bex 
a»cem firateirque eym Btcaffdus^^ dictus: rex Alemamdse, 
exercitum coUigenteft non TBtinimnra», apiid Lems banmibfls 
occnrrunt, el liteca» sibl inYioem de diffidatioiie mittentes^ 
anno regni dicti regi» Angliae qnadrageabno octaYo» faetc» 
belli congressn» exereitna regis Yictns est« Mimm quidem 
contigit, quum in dupk> plurea essent in exercitn regi» 
quam baronum» mukia ilndeak interfectia de plebe, sed 
pancis nobilibu& 

Capitur ergo rez et frater ejuaet EdwardnapiniogenitBa 
regi% et muiti nobiles carceri depntantnr, rege tam» hotno» 
rifioe castodita Comite %itnr GloYerone et Henrico de 
Monte&rt pro redemptione incarceratomm inter se discor* 
dantibus, in magna ira ab inYicem discessemnt* Unde 
fectum est qnod comea QloYemi» secrete mnnciavit Ed» 
wardoy apud HerefiNrd custodiie immcipato^ quod si evadeie 
posset aliquo ingenio» secnre, quantociuSy ad ipsum Ycni. 
ret Edwardus ergo, excogitato die noctoque evadradi 
ingeniq^ tandem ad hoc perYenit Erat enim in eodeot 
caatro tres deztrarii nobilea et magn» Yirtntis equi» qnoa 
Yiz aliqnis ibidem ausus est experirL Petente tandem 
Edwardo ut eos aliqnantulum experiri posset, eoncessam 

est ei. Qui nnum ascendens reduxit ita lassum» quod Yix 

-^ - — ■ ------ -- — - . — . — - - — — . 

* Richard earl of Comwall, chosen in preference to his great competitor» Alphonto 
k!ng of Spain, fhe celebrated mathematician ; but his leaming was of little avail, against 
the riehet of the Esrl, who waa able to apend 100 niarlu a daj for ten yiears, besidea kla 
reYenues in England. Baxx&» p 85. 



A. B. TS1M172.] CHROKtCON. lOS 

p^btis tK)t^ MaisMte ; itieqtte ife aiteto lioc idem peife- 
dti ti*fiiim A-fa t«*llidretti, ipethiSttMtib^ cuBtOiiibas, 
]^Qlifti#too ^sc^in^. Btiietis {jlatie xptoA nuilos eiim titib- 
Hft^H^te^ttuTil^ BtfterilQisb Itatitodtttfdit) et db ad comltem 
Glovemise pervenit. 

Magno igitur exercitu undecunque congregato, dictus 
Edwardus et comes GlovehiitB apiid ¥hresham Simonem de 
Mi^art <$&@Mt\ifikt^ larotmm ibi lexistentem bostiliter 
ifinammt & ^o laco, fscto befBi coKtgressu, ^tidie 
Msm jktigase& ^de^am olbi&iietttes ^omt]te& wciderunft. tn 
mm h^6 «e^iM sotit 'et mrt^o t^rottati %cion de Monte- 
Iblti:^ fienriiGflks fifos Hejui^, comes Herefordise, et lalii quam 
ftarid ^c^fl^ tt 'Baxt^es, tjoordm tiomine ^o&tis Dei scien- 
«ln l^lit* Et 'qiioliifim ^ pate tett^ left vetitate mter- 
l^ Bfem, ^ ^artytii 't)6rbtia lauteaia, te^tantur mkractdA 
K(m 'j^ ^ Bomn^ operati tBgnatus tfst. 

•&B ita g^stii^, tet a bustoffia fibmtu^, Tegtio sufo xit 
4tec^ f^^tus est. IBiex igitur fietmcus^tnis^s nunciis 
ad curiam lle^iaimiiEai!!, 'a^omino papapefiit «t obtinnit per 
tnennium decimam omnium ooclestaFiim tam exemptarum 
qttmlaioh^semptamm ; tmde xnffinitdon adanavit pectmiam« 

ISnum jpiTfficipuam et memcMrabile 4ia Titasua gessttiq«od 

t Walter of HemiogfQiAi in U» ohronldA, xelates-thai SinMn in-hia taat extreniS^^erlet 
ou^ for mercj from liift relentleis foee : " Interim vero ceoidlt dettwoleii» eet Simon eomee, 
^fiusquam reverteretur SdwArdm#rt ^uum «tareCvpedee pugnws-gladio, etoooiBo dextfea^ 
ho, circnmque fecls8ent.magnate8 sui oum Henrico primogenito '8uo,.pr<vampit In lieee 
Torba, dicens ad hoitee : ' Kum miaericordia aliqua yobiscum est ! ' et respondit uana, 
* Qu» misericordia seductori t ' Et iUe, * Misereatur eq^o Deus animabue nostris, quoniam 
corpora nostra in Toluntate vestra sunt ; et liis dictis martyrizaverunt eum praecisis mem- 
bris et amputato capite. Gorruemntque eom eo, in modico terr» spatio, Henricus, pri- 
mogenitus ejus, dominus Hugo le ^neei, dominus Raderus Bassett, dominus Thomas 
de Hestelee, dominus Willelmus de Mandeville, dominus Johannesde Beauchamp, do- 
minus Ouydo de Balioul, dominus Rogeras de Ronle, et multi alii Nobiles cum plebe co- 
piosa. Gestaque sunt hsec II Konas Augusti, A. D. 1265, duravitque hoc bellum ab hora 
quaai prtana usque fere vesperam ; et reversi sunt cum rege liberato usque Wircestrim, por- 
iantes secum spolia multa, et caput Comitis Simonis mittentes ad uzorem Rogeri de Mor- 
temer apud Wegemore. 



106 HENRTCI DE SILORAVE [A. D. ^72. 

Deum et beatum Edwardum venerabili devotione coluit ; ob 
quorum reverentiam monasterium beati Fetri apud West- 
monasterium "^a fundamentis novum construi fecit, in quo 
venerabile corpus ejus honorifice sepultus est Obiit autem 
setatis suse anno 65. 

De Edwardo eeoe. 
Anno igitur Domini MCC septuagesimo secundo^ statim 
post mortem regis Henrici, domino Edwardo primogenito 
ejus in transmarinis agente, licet absenti, Anglia adjurata 
est, et de nomine suo pax acclamata, et in ejus nomine 
sigillum magnum et regium confectum est* Yeniens 
igitur in Angliam, applicuit apud Dovoriam cum uxore sua 
in crastino festivitatis beati Fetri qui dicitur ad Vinculay 
anno gratise MCC septuiagesimo quartol^ et eodem anno 
XIY calendas Septembris apud Westmonasterium corona- 
tus est) agente et manum apponente Roberto de Kylwarbi || 
Cantuariensi archiepiscopo, rege Scoti» ibi existente et 
homagium faciente^ et universis nobilibus Anglise. 

•" - - I - — ■ I I III I I ■ ■! W ■ I _ 

Y " Ammo Igitur 1275 in ecclesia Westmon. Edwardus in regem, et Ellonora, sororregis 
Hispanise, in reginam, a Roberto Archiepiscopo Cantuar. XIIII Kal. Septemb. pariter 
coronantur. Huic coronationi intererant Alexander rex Scotiae, et J. comes Brittannis , 
cum suis uxoribus, sororibus quidem regis Edwardi, quse per breve spatium temporis post- 
modum obierunt ; sicque, post magnum gaudium coronationis, magnam tristitiam nobi. 

libus reliquerunt." Flor. Hist. 

11 Who was afterwards a Cardinal. Eodem anno (1273) in Archiepiscopatum Cant. prae- 
fsctus est per Dominum Papam frater Robertus de Kilverby, de Ordine PrsBdicatorum ; 
qui in uino sequenti quinto vocatus ad Curiam in Cardinalem Hpstiensemconstitutus est, 
et successit ei in Archiepiscopatum, ex collatione Papae, frater Johannes de Feclcam de or- 
dine Minorum. 



CHRONICON BREVE 



BONONIENSE 



AB A. D. 548 usQUE AD A. D. 823. 



CHRONICON BREYB 



REGUM FRANCIj^ 



BOHONIENSB. 

A.D. 

fi4&. Hilpericus.* 

fiSl^ Hlodarinswt 
60fi. Gregorius obiit. 

6lfi.. Pagobertucu. 

665^ Sigibertus^ 

67fi. Hlodarius. 

679, Teudfiricus. 

647. Clodoveus. 

698^ Hildebertus. 

716. Dagobertus. 

717.. CdrQlua filius Pipinl regis coepit pugmre ux Yin- 
ciaco.:^ 

721. HUpericus* 

786. Teudericus. 

741. Carlus» migor domtis> moritur Parisiaci^ et apad 
sanctum Dionjsiumsepelitur.-^HuJQs fiUi GarlomanDua et 
Pippinus^ sub obtentu majordomatus, totius Fracumregi^uiB 
suscipiunt et inter se dividimt 

* The chronicle commences in tlie MS. at the year 532, nothing however ocours but the 
ttwnben vhiok mmrk 4he jeem* At it it nadess to aet dow* a »ei» mK off nuRheft, t 
have noticed those dates only to which some fact ii annexed. 

t This is an error : Clothaire gucceeded to the throne in 594. There aie seTeral tuch 
enori in this chronicle. } Vincy. 



llO CHRONICOK BREV£ 

742. Carlomannus et Pipinus Odilonem Baioariorum 
ducem rebellai^e conantem prselio superant. 

748. Carlomannus cum Odilone duce Baioariae pacem 
facit. 

745. Carlomannus et Pippinus simnl Saxonum perfi- 
diam^ vastata eorum r^ione, ulciscmitiir. 

746. Carlomannus Alemannos iterum res novas molientesy 
nonnullis eorum interfectis^ compescuit. 

747. Carlomannus^ relicta quam tenebat potestate, Ro« 
mam vadit ; ibique mutato habitu, religio^ victurus, in cas- 
sinum ad sanctum Benedictum recessit. 

748. Gripho frater Carlomanni et Pippini, potestatem 
quamdam afFectans, primo ad Saxones, deinde ad Baioarios, 
se contulit. 

752. Hildericus reXy qui ultimus Merovingiorum Fran- 
cis imperavit^ depositus, et Pippinus regni honore sublima- 
tus est. 

753. Pippinus iterum, Saxonum perfidia provocatus, 
regiones eorum devastat 

Stephanus Fapa Romanus^ auxilium contra Langobardos 
petens, in Franciam venit. 

Gripho firater regis, quum Italiam petere conaretur, a 
comitibus firatris in Burgundia occisus est. 

754. Bonifacius Mogontiacensis episcopus in Frisia 
martjrio coronatur. 

Carlomanus Pippini firater Lugduni diem obilt. 

Haifstufus, % rex Langobardorum, a Fippino in Lango- 
bardia superatur. 

Stephanus papa Romam revertitur. 

756. Iterum Hai&tulfus rex Langobardorum aPippino 
in prselio superatur et in Ticino obsessus est, ac*deinde 



Y Astaulph. 



s. 



BONONIENSE. 111 

post reditum Fippini in Franciam in venatione qnadani, 
equo cadens mortuus est r 

757* Constandnus imperator Fippino regi . . . || csetera 
mimera, et etiam organum mittit. 

760. Prima expeditio a Fippino facta in Aquitaniam 
contra Waifarium ducem. 

761. Secimda expeditio in Aquitaniaro. 

762. Tertia in Aquitaniam. 

764. Hiems valida et^prseter solitum prolixa. 

765. Corpora sanctorum Gorgonii, Naboris et Nazarii 
de Roma in Franciam translata sunt 

767« Lemovica civitas Aquitanise a Fippino capta. 

768. Waifarius dux a suis interfectus^ et Pippinus rex 
apud Farisios decessit. 

Filii eju6 Carlus et Carlomannus infulas regni suscipiunt. 

770. Berta Regina filiam Desiderii regis Langobardorum 
Carlo filio suo conjugio sociandam de Italia adduxit. 

771« Carlomanus rex decessit II nonas Decembris.* 
Uxor ejus ac filii in Italiam pergunt. 

772* Carlus Saxoniam bello a^ressus Eresburgum cas- 
trum capity et idolum Saxonum, quod Irminsul vocabatur, 
destiruit — ^Adrianus Romde pontificatum suscepit 

773. Carlus ducto in Italiam exercitu urbem Ticinum 
obsedit; et inde orandi... Romam vadit 

774. Tidnum a Carlo captum, et Desiderius rex Lan- 
gobardorum in Franciam ductus« Adalgisus filius ejus ad 
CoDstaiitiuopolim fugit 

Saxones in Hessis Francorum terminos vastant 

775. Carlus Saxonum perfidiam ultus omnes eorum re- 
^aes ferro et igni depopulatur. 

Ruotgaudus Langobardus Italise regnum affectat 



li The MS. iB heie defective. * December 3, 

15 



112 CHRONICON BREVE 

776. Carlus contra Ruotgaudum in Italiam profectus 
eumdem inter^cit. 

In Saxonia Eresburgum castrum a Saxonibus redditum ; 
Sigiburgum Saxonibus obsessum sed non expi^natum.^ 

777. Saxonia a Carlo subacta, et conventus in ea habi- 
tus in loco qui dicitur Paderbrunno. — ^lbinalarabi Sarrace- 
nus prsefectus Caesaraugustse, ad regem venit. 

778. Carlus cum exercitu in Hispaniam usque Csesarau- 
gustam venit Pampilonam civitatem destruit. — Saxones 
Francorum terminos usque ad Rbenum ferro et igni devas- 
tant et nec inulti revertuntur : nam ab exercitu regis, quem 
contra eos miserat, pars maxima eorum interfecta est. 

77SL Carlus more suo Saxonum perfidiam per se ulcis- 
citur et acceptis firmat obsidibus. Hildebrandus Langobar- 
dus dux Spoletanus ad Carlum venit 

780. Garlua habito conventu in Saxoniam iterum eam 
subigit^ et orationis causa Romam vadit 

781. Pippinus filius Carli Romae baptizatur ab Adriano 
pontifice : a quo ipse et frater ejus Hludovicus unctus in 
reges. Tas»ilo dux Baioarise apud Wormaciam^ sacramen- 
to et obsidibuS) su8e subjectionis fidem facit 

782. Legati regis Adalgisus et Geito a Saxonibus in 
prselio occiduntur: — quorum morsIV millium et quingen^ 
torum hominum decollatione vindicata. 

783. Hildigarda regina obiit II Kal. MaiL§ 
Decessit et Berta regis mater lY Id. Julii.^ Carlus 

Saxones duobus magnis prseliis vicitammensa eorum multi- 
tudine interfecta. 

784« Saxones a Carlo sunt in proelio superati. 

785, Vidikindus Saxo ad fidem Caroli venit, et bapt^ 



§ April29. 
^» July 12. 



^"•-^«B»^^"^^^*^^""»" 



fibNONlENSfi. 113 

Katus esty et Saxonia subacta. — Conjilratio Orientalium 
Francorum quas vocatur Uartradi exorta est et cito com- 
posita. 

786. Carlus inisso exercitu Brittones domuit, et ora- 
tionis causa Bomam vadit 

787. Eclipsis solis facta est XV Kal. Octobris.t— Car- 
lus cum exercitu Roma Capuam venit. 

Grimoldus filius Aragisi ducis Beneventanorum in obsi«- 
datum regi datur. 

Rutrudis filia regis a Constantino imperatote desponsatur^ 

788. Tassilo dux Baioaria^Kiepositus. 

Grsecorum exercitus a Francis et Langobardis et Bene- 
ventanis proelio superatur. Similiter et Avai:^s in marca 
Baioarise atque Italisd a regis eicercitibus victi atque ftigati 
sunt. 

78d. Carlus Slavos, qui Vul^i vocantur, magtio eietcitu 
adgressus domuit ac ditioni suas subjugavit. 

790. Hic annus bellorum motibus quietus fuit Queni 
rex apud Wormaciam transegit. 

791. Palatium Wormacense incendio comsumptum. 
Carlus, Pannonias cum exercitu ingressus, Hunnorum re- 

giones ferro et igni depopulatur. 

792. Hseresis Feliciana ipso eam abnegante damnata. 
Conspiratio Pippini contra patrem facta. 

In Baioaria pons navalis in Dantibio factus. 

793. Fossa a rege facta intra Radantiam et Almconam 
fluvios. 

Proelium factum inter Saftacenos et Francos, in Gothia> 
in quo Sarraceni superiores extiteruntk 
Saxonum defectio. 

794. Synodus habita in Francoiiofurd, in qua haeresis 

■ — '^ 

t Scpt. 17. 



114 CHRONICON BREVE 

Feliciana iterum a suo auctore condemnata est« 

Fastrada def essit 

Saxonia subacta. 

795« Carlus Saxoniam ingenti depopulatione devastat. 
— ^Vuitzin dux Abodritorum ad regem pergens a Saxonibus 
occiditur. 

796. Adriano pontifice defuncto Leo papa succesBit.-^ 
Huni primo per Ericum ducem Foriojuliensemy deinde per 
Pippinum filium regis subacti : et omnes Hunorum opes ac 
thesauri sublati. — Saxonia iterum a rege vastatur. 

797. Barcinona Hispani» per Zaranum Sarracenum 
Carolo tradita.— Constantinus imperator excaecatus est. 

798. Carlus cum exercitu hiemem in Heristallio Saxo« 
nico. Abodriti Saxones transalbianos pro&lio.». — Mauri 
piraticam exercere incipiunt. 

799. Leo papa excsecatus et in Franeiam ad Carolum 
adductus. Ericus dux Forojuliensis juxta Tharsicam civi- 
tatem occiditur : et Geroltus Baioariae prsefectus cum Avaris 
dimicans interfectus. 

800. Carolus orationis causa Turonis ad Martinum vadit. 
Inde reversus propter Leonis papse causam Romse proficis- 
citur, ibique hiemavit^ et exercitum in Beneventum misit. 

801. Carolus rex imperator et Augustus appellatur et 
motus maximos fusit. . kal. Maii. — Barcinona in Hispania^ 
Teate in Italia captse sunt. 

820. Aron rex Persarum elephantum ad Carolum mittit. 
Pax cum Graecis facta. Uvigisus dux Spoletanus a Gri- 
moldo captus. 

803. Pax inter Carolum et Nicephorum imperatores per 
inscriptionem pacti consummata. 

804. Carolus Saxones Transalbianos in Franciam transtu- 
lit. Leo Papa ad illum Aquis venit 

805. Carolus junior cum exercitu in Boheimos mis- 



BoNONIKlfSE. 115 

811S : Cacconus prinoepe Hunorum Aquis ad regem venit 

806. Partitio regni Francorum ab impe^tore in villa 
Theodonis propter filios suos. 

Carolus junior cum exercitu mbsus in Saralios et 
alius in Boheimos. 

Hadumarus Genu». comes in Corsica a Mauris inter- 
ficitur. Eclipsis lunae facta est H nonas Septembris.f 

807. Eclipsis solis facta est HI idus Februariij; — et eclip- 
sis lunsB UII kaL Martii.^ — Iterum eclipsis lunsB XI kal. 
Septembris4 

Aron rex Persarum papilionem et tentoria pulcherrima 
imperatori cum aliis multis muneribus misit. 

808. Godofridus Rex Danorum Abodritos bello aggres- 
sus multis afficit malis ; contra quem Carolus junior trans 
Albiam cum exercitu mittitur. 

•Hardulfus^ rex Nordanhumbrorum patria pulsus ad 
regem venit. 

809. Dertosa^ll civitas HispanisB a Hludovico filio semper 
obsessa. 

Hardulfiis, rex Nordanhumbrorum, in regnum suum 
reductus est per legatos imperatoris. Trasco dux Abodri- 
torum a Danis interficitur. — Castrum Essesfleth trans 
Albiam a Francis edificatur. 

810. Eclipsis facta VIII kal. Januarii.§ Mauri Corsicam 
insulam vastant et Nordmanni Frisiam. — Fippinus rez 
Langobardorum decessit, VIU id. Julii.^ Boum pestilentia 
per Europam immanis grassata est: inde fabula pullulorum 
exorta est, — Sol et Luna bis defecerunt : sol, VII id. JuL 



t Sept. 4. l Feb. 11. V Feb. 26. } Aag. 22. 

f Othenrise called Ardwolf : theezpulsionof thiskingflrom NorthumberlBnd ie lecor' 
ded under the years 806, 808, by the Saxon Chronicle, Henry of Huntingdon, andMatthew 
of Westminster, but they say nothing of his taking refuge in France or of his restoratioD 
to the throne. 

II i. e. Tortosa. § Dee. 25. • July 8. 



Il6 CHRONICON bREVe 

et pridie kal. Dec* — luna XI kal. Julii et XIX kal. 

Jan.|| ^ 

811. Carolus imperator pacem fecit cum Hemmengo 

rege Danorum, et Carolus junior decessit. 

812. Carolus imperator pacem fecit cum ^bulaz rege 
Sarrazenorum, et cum Grimoldo duce Beneventanorum — 
Nicephorus imperator a Bulgaris occiditur. — Eclipsis solis 
facta idibus Maii.f 

813. Carolus imperator Hludovicum filium suum coro* 
nat et sibi consortem imperii facit. Fons Rbeni apud Ma^ 
gontiacum incendio conflagravit Centumcella civitas 
Tusciae a Mauris vastata. 

814. Carolus imperator Aquisgrani decessit, V.kal. Feb- 
ruarii4 Hludovicus ejus filius succedens erepta per vim 
patrimonia magna liberalitate restituit* 

815. Hludovicus rex et imperator exercitum Francorum 
ad auxilium Herioldo Danorum regi ferendum contra filios 
Godofridi in Normanniam mittit. Romae quidam in necem 
Leonis pap» conspirantes interficiuntur. 

816. Wascones gentilitia levitate usi defecerunt. Leo 
papa decessit VIII kal. Junii : ^ et Stephanus diaconus 
pontifex erectus paucis post ordinationem suam diebus ad 

imperatorem venit ; a quo apud Remorum civitatem bono- 
fice ^usceptus est. 

817. Eclipsis luuae facta non. Februarii. Eaden] nocte 
stella cometes gladio similis visa est Stephanus papa IX 
kal. Februarii§ diem obiit : cui Pascalis presbyter successit. 
Hludovicus imperator Lotharium filium suum socium im- 
perii facit. — Bernardus rex Langobardorum novas res mo- 
litus a suis deseritur. 

* July 9. and Nov. 30. || June 21 and Dec. 14. 

t May 15. J Jan. 28. IT May 26. 

} Jan. 24. 



toa^ 



-\ 



BONONIENSE. 117 

« 

818. Brancardus Francorum judicio^ excs^atus moritur . 
Hludovicus Imperator Britanniam cismarinani bello petens, 
Mormanum eorum tyrannum jinterfieit. Eclipsis solis facta 
VIII id. Julii.y — Irmingardis Regina decessit non. Octo- 
bris.§ 

81 9. Contra Liudervicum Sclavum in Pannonia rebel- 
lantem exercitus de Italia missus. Pippinus filius impera- 
toris Wascones vicit ac subegit — Sclaomir dux Abodritorum 
in exilium mittitur. 

820. Tres exercitus de Francia, Saxonia atque Italia in 
Pannoniam contra Liudewicum missi . . Propter nimietatem 
pluviarum aer corruptus et fames valida. . . . Defectio lun» 
facta VIII kal. Decembris.f 

821. Hludovicus imperator Noviomagi divisionem regn i 
facit inter filios suos: deinde in villa Theodonis omnes qui 
suo tempore in exilium missi fuerunt revocavit, et in suum 
statum restituit. Hlotarius filius ejus uxorem duxit et apud 
Wormatiam hiemavit. 

822. Hludovicus imperator sacerdotum usus concilio 
de omnibus, quse publice perperam gessit, publicam poeni- 
tentiam egit — Post hsec cuncta quae regno suo corrigenda 
invenire potuit corrigere atque emendare curavit — Hlota- 
rius in Italiam missus. Pipinus frater ejus et ipse, uxore 
ducta, in Aquitaniam missus. 

823. Hlotarius juvenis, orante Paschale papa, Bomam 
veniens ab eo coronatur, et a populo Bomano imperator 
appellatur. 

Liudewicus in Dalmatia ab hostibus suis interficitur. 

Roma Theodorus etLeo nomine patriarcho La- 

teranensi occiduntur.^ 



II July 8. ♦ Oct. 7. t Nov. 24. 

f From thifi point nothing occun but numbers, tUl the year 856, vhere the Chron- 
icle tnds. 






r^^mimm^^m 



mm 



^^^tmm^ 



CHEONOLOGIA BREVISSIMA 

AD NOETHANHYMBROS SPECTANS, 
AB A. D. 547 USQUE AD A. D. 737. 



J 



CHEONOLOaiA' BREYISSIMA 



AD KOETHANHYMBEOS SPECTAKS^ 



▲B A. D. 147 ufavi AB A. D. 7S7. 



Anno D.xLvn.''^ Ida regnare coepit, a quo regalis Nordan- 
faymbrorum prosapia originem tenet, et xii. annis in regno 
permansit Post hunc 

Glappa I. anno, 

Adda ym. 

Aedilric im. 

Theodric vn. 

Friduuald vi. 

Hussa vn. 

Aedil&id xxim. 

Aeduini fvn^ 

Osuald vim, 

Osuiu xxvniy 

Ecgfrid XV, 

Aldfrid XX9 

Osred xi, 

Ck>inred n, 

Osric XI, 



See Bede's Epitome of his EccIeiiAstical Histoiy. 



m 



m^i 



122 CHRONOLOGIA BREVISSIMA. . 

Ceoluulf viii,t 
Saptizavit Paulinus ante annis c.xi^ 
Eclypaia antc annia Ljcxin. Y 
Penda moritur ante annis lxxix.|| 
Pugna Ecgfridi an. lxiil§ 
iSlfuini ante axmia Lvni,'^ 
Monasterium aet Uiursemoda ante annis LXiiiLt 
Cometse visse ante annis viii. Eodem anno pater Ecgberct 

transivit ad Christura. 
Angli in Britanniam ante annis cc. xciLt 



f For fiuthei informatiMi ooiMeniliig thoea kings» see Bode'8 Ecel. Hial. I, 84. TI, t%. 
III» 9. U. IV» $, 2e« V, 18» aSL Simeon of Duxhani» FlorKfcce oC Wo(cest«K wii Nesnlus. 
t Bede, II, 9. 14. 
ir Bede, III, 27. 

I Bede, III, 24. There is a mistake in the numher ; it ihovad be LXXXII. 
{ Bede, IV, 29. The number should be LII. 
* Bede, IV, 21. 

t This should be LXIII. See Bede'8 Lives of the Abbata ol Weanao«th. 
t Thi8 should be CCLXXXVIII. See Bede'8 Eccles. Hist. I, 15. 
See the general remarks on this short chronicle in the preface to this Tolume. 



««^—•w 



«■■■■•a^^^BHWW 



CATALOQUS 



PONTIFICUM ROMA^^OEUM. 



C ATALOGUS 

PONTIPICUM EOMANOEUM, 



A BEATO PXTRO USQUE AD ANNUM DOMINI 1254« 



BMC 8UNT NOMINA ROMANORUM PONTIPICUM. 



Beatus Petrus Apostolus sedit 

Linus • * . . 

Cletus • 

Clemens • 

Anacletus. 

Euaristus 

Alexander 

Siztus [I]. 

Telesphorus 

Hyginus. 

Anicetus[-ciu8] 

Pius. 

Sotber 

£leutherius[Eleuther] 

Victor [1] 

Zepherinus 

Calixtus [IMartyr] 

Urbanus [I ] . 

Pontianus. 

Antheros . 



annis 


mens. 


dieb. 


25 


8 


8 


11 


3 


18 


11 


1 


11 


9 


2 


10 


9 


2 


10 


10 


7 


2 


8 


5 


2 


10 


8 


21 


11 


8 


22 


4 


3 


6 


9 


3 


4 


11 


4 


21 


9 


3 


21 


16 


6 


5 


10 


2 


10 


9 


6 


10 


5 


2 


10 


8 


11 


12 


5 


2 


2 





5 


15 



126 



CATALOGUS ROM. PONTIFICUM. 



Fabianus 
Cornelius . ^ 
Lucius [1] 
Stephanu8[I] . 
Sixtus [II] 
Dionysius 
Felix [1] . 
Euticianus' 
Gaius 

Marcellinus 
Marcellus. 
Eusebius . 
Melchiades 
Silvester [1] . 
Marcus . ; 
Statius 

Liberius [1] . 
FeUx [II] 

Iterum Liberius II 
Damasus[I] 
Siricius 

Anastasius [1] . 
Innocentius [I]. 
Zosimus [1] . 
Bonifacius [1] • 
Celestinus [1] . 
Sixtus [III] . 
Leo [doctor eximius 
Hilarius [1] 
Simplicius 
Felix [III] . 
Gelasius [Pelagius I 
Anastasius [II] 
Symmachus 



1] 



] 



sedit 



14 


11 * 


11 


3 


2 


10 


3 


3 


3 


3 


2 

• 


15 


2 


11 


6 


2 


8 





2 


10 


25 


8 


10 


4 


11 


4 


9 


7 


2 


25 


6 





22 


2 


2 


25 


3 


6 


8 


23 


10 


11 


2 


8 


22 


11 


2 


8 


10 


7 


7 


1 


et Damasus 




annis 5 








18 


2 


10 


15 


11 


25 


2 





26 


15 


2 


20 


1 


8 


25 


3 


8 


13 


8 





9 


8 





19 


21 


1 


27 


6 


3 


10 


15 


1 


7 


8 


11 


17 


4 


8 


19 


1 


11 


24 


15 


7 


28 



CATAL. ROM. PONTIFICUH. 



127 



Honnisda 
Joannes I 
Felix IV 
Bonifacius II 
Joannes II 
Agapetus I 
Silverius 
VigiUus 
Pelagius I 
Joannes III 
Benedictus I 
Pelagius II 
Gregorius I [doctor 
Savinianus 
Bonifacius III 
Bonifacius IV 
Deusdedit 
Bonifacius V 
Honorius I 
Severinus 
Joannea IV 
Theodorus I 
Martinus 
Eugenius I 
Vitalianus 
Adeodatus 
Domnus I 
Agatho 
LeoII 

Benedictus II 
Joannes V 
Conon 
Sergius I 



eximius] 



9 





17 


2 


* 8 


18 


4 


2 


13 


2 





26 


2 


4 


6 





11 


18 


1 


5 


11 


17 


6 


26 


4 


10 


18 


15 


11 


27 


4 


1 


18 


10 


2 


10 


13 


6 


10 


1 


5 


9 





8 


28 


6 


8 


12 


3 





20 


6 





13 


12 


11 


17 


1 








1 


9 


18 


6 


5 


8 


6 


1 


26 


2 


8 


2S 


14 


6 





4 


2 


5 


1 


6 


id 


2 


6 


8 





10 


17 





10 


12 


3 


2 


13 


0. 


11 


9 


18 


8 


28 



17 



128 



GATAL. BOM. fOKTIFlCmL 



Joannes YI 



mnius 
ConstantiDus I 
Gregorias II 
Gregorius III 
Zacharias 
Stephanus II 
Paulus • 
Constantiiuus II 
Stephanus III 
Adrianusl 
Leoin . 
Stephanus IV 
Pasehalis I 
Eugenius II 
Valentinus 
Gregorius IV 
Seigius II 
LeoIV . 
Benedictus III 
Nicholas I 
Adrianus 11 
Joannes VII 
Marinus I 
Adrianus III 
Stephanus V 
FormosuS 
Bonifacius VI 
Stephanus V 
Romanus 
Theodorus II 
Joannes VIII 
Benedictus IV 



2 


7 . 


17 








ao 


7 





15 


16 


8 


20 


10 


6 


24 


10 


3 


15 


5 





28 


10 


5 


JO 


1 


1 





8 


5 


28 


23 


10 


18 


20 


5 


16 





7 


a 


7 . 





17 


3 


2 











40 


J6 








8 


2 





8 


•8 


6 


2 


6 





9 


2 


20 


6 








10 





2 


1 


6 





1 


3 





6 





9 


. 5 


6 











16 


1 


3 








8 


82 








20 


2 





16 


3 


2 






CATAL. SOM. TONTmCl^. 




129 


Leo V .... . 


Q 





40 


Damasus 11 . . . . 




♦ 




Cbristoforus . . • , • 





8 





Sergius III . . 


7 


. 8 


16 


Anastasius III .... 


2 


2 





Lardo ..... 





. 6 





Joannes IX . : . . 


12 


2 


3 


LeoVI . 





6 





Stephanns VII. 


2 


1 





Joannes X . . . . 


4 


10 





LeoVU .... 


3 


6 


10 


Stephanus VIII 


3 


4 


15 


Marinus II ... . 


3 


6 


14 


Agapetus II . : . . 


10 


6 


10 


Joannes XI .... 


7 


10 


5 


Benedictus V . . . 





2 


6 


LeoVIII .... 


1 


4 





Joannes XII . . . 


7 


11 


5 


Benedictus VI . 


1 


6 





Domnus TT . 


1 


6 





BonifaciiiR V . 





1 


12 


Benedictus VII 


9 


6 





Joannes XIII . 





8 





Joannes XIV . 





4 





Joannes XV . 


10 


7- 


10 


Gregorius V . 


. 2 


5 





Joannes XVI . 





10 





Silvester II . . . 


.4 


1 


8 


Joannes XVII . 





5 





Joannes XVIII 


6 








Sei^ius IV . . . 


2 


.0 





Benedictus VIII 


11 


11 


21 


Joannes XIX . 


9 


9 






18 



180 



catal, »oit. poimFictm; 



Benedictus IX . 
Silvester III ^ 
Gregorius VI 
Ckmens II 
Damasus III 
Leo IX 
Victorll 
Stephanns IX 
Benedictus X 
I9icoIaus 
Alezander II 
Ghiegorius VII 
Victor ra 
Urbanus II 
Pascalis II 
Gelasius II 
Calixtus II 
Honorius II 
Innocentius 11 c 
Celestinus 11 
Lucius II 
Eugenius lU 
Anastasius IV 
Adrianus IV 
Alexander III 
Lucius III 
Urbanus III 
Gregorius VIII 
Clemens III . 
Celestinus III sedit annis 
Innocentius III 
Honorius III sedit annis 
Celestinus IV sedit 



14 








9 





M 


2 











9 


1 


e 





23 


5 


2 


G 


2 


a 


13 


» 


9 








9 





2 


6 





9 


6 


35 


12 


1 

• 


4 


1 





(> 


11 


4 





18 


6 


t 


1 








5 


10 


13 


6 


11 


8 


18 


7 


8 





6 


13 





11 


4 


8 


4 


20 


1 


4 


24 


4 


8 


28 


21 


11 


9 


4 


2 


18 


1 


10 


25 





1 


27 


3 


3 


13 



19 











1 







14 



CATAL. ROM. PONTIFICUM» 131 

Innocentius IV . » » . 11 

Alezander IV i 



i 



EXOEBPTA 



EX HISTOEIA ANGLORUM [H]. 



EXCERPTA 



EX HISTORIA ANGLORUM H. 



Igitar omnia smit miraeula^ qusB Beda magnus auctor 
sfio ittseruit operi, disperse qoidem secnndum temporis 
distinctiones^ nos coagulata continuavimus. De viris autem 
iUustribus^ qui post tempora Bedse miracula fecerunt his 
non inferiora vel rariora, silere disposuimus, quia, sicut 
praediximus vel auctoritate carent certa, vel quantum Beda 
Dei servus probavit Nec minus antiquioribus efiulsere 
modemi. Quod si quis libratim examinare pertentet^ 
petat ecclesias ex eorum nomine dedicatas, ubi mirabilium 
virorum mirabilia gesta videbit. 

LocA Sancta. 

Quis Cantuarise metropolitanam ecclesiam venerabilem 
petens, et Dunstani patris sanctissimi numerosa legens 
magnalia, magnopere non miretur, et in laudes Sancti 
Sanctorum gratulabundus non erumpat ? Clarissima dicta 
tanti patris amplectens eructuare poterit : Mirabilis Deus in 
Sanctis suis/ 



136 EXCEBPTA 

Quis Wintoniensem visens ecclesiam^ et patris Ethel- 
VTALDi gesta re^Ivens, non laudet patrem, qui solus facit per 
se et suos miracula? Oquot e^clesiasprsesuliUe Deo insti- 
tuit I quot congregationesregularibus disciplinis insignivit I 
quot impietatis incendia rore sancti Spiritus extinxit ! Hlic 
quoque sancti patris Swithini laudes videbis qui fortissimi 
regis £gberti assiduus et pius Ethelwulfi ftlii ejus educator 
fuit. Ethelwulfus vero de clericatu translatus ad regnum 
concessu Leonis Papse pontificavlt eum feliciter. Tertio 
vero anno Ethelberti regis filii Ethelwulfi^ vir sanctus deces- 
sit cum gloria. 

Ibi etiam Birini praesulis Dorcecestrise, quae modo sedes 
ad Lincolniam translata est^ miracula magna videbis. 

Schireburnam vero petens, Aldhelmi, ejusdem loci epis- 
copi, miracula cernes^ qusB modo sedes ad Saresburiam 
translata est. Cernes ibi magnos patris magni triumphos 
et in beati laudes triumphantis erumpes. 

Kinelmi vero martyriuro clandestinum leges apud Winch- 
elcombe. Hic fuit filius regis Merciorum Kcnwulfi qui 
quum XXIV annis regnasset^ anno gratise DCCC et XIX 
decessit. Martyrium vero Kenelmi filii ejus revelatum est 
coelitus Romse Silvestrojunioripapse. 

MilburgsB vero virginalem videbis vitam apud Winlocan, 
quse fuit filia Merwali filii Pendse regis et Domnevae filise 
Ermenredi filii regis Edbaldi Cantuariae. 

Milgitha vero soros ejus in finibus Northanhumbrise 
quiescit. 

MildrithaB vero tertise sororis cselibem vitam in insula 
Thanet reperies. 

Rumwaldi vitam videbis mirandam apud Buchingeham 
Biiperflumen Use. 

Neoti vero vitam laudabilem videre poteris per flumen 
prsedictum, scilicet Use, dccurrens usque in Iluntindune- 



EX HIST. ANGLORrM. 137 

scire^ ubi corpus ejus sanctissimum pausat. Splendui t tem- 
pore Aluredi regis et Martini Papae, 

Ivonis autem> super idem flumen percurrens,vitam vises 
venerandam. Ibi namque ^loriosum corpus revelatum est 
centum lustris post obitum ejus, tempore regis long^evi 
Ethelredj, qui triginta septem annis regaavit : nec longe 
distat a nostrse memoriae temporibus. 

Bamesiam vero, qaae super paludes sita est, ex. pradlcto 
flumine progrediens, et corpora et vitam Ethelredi et Eth- 
elberti reperies« Qui filii Ermenredi filii Edbaldi regis 
Cantuarise : nam martyrizati sunt et magno miraculo ia- 
venti. 

Apud Burgum vero, quod super easdem paludes pulcher- 
rlmas situm est, pausant duse sanctse virgines germanse, Ky- 
neberga et Kyneswitha, sorores regum Peadse et Wulf here 
et Ethelredi. Tunba etiam virgo sancta prsedictarum 
cognata quiescit ibidem. 

Sanctus vero Guthlacus in eadem palude vemantissima 
quiescit apud Croilandam. Hic in diebus fuit quatuor reg- 
um Merciae, scilicet Ethelredi filii Pendse et Kenredi cognati 
ejus, qui uterque monachi facti sunt, et Chelredi fiiii 
Ethelredi fortissimi regis et tempore Ethelbaldi. Obiit an- 
no gratisB DCCXV. 

Sancta Werberga apud Cestriam quiescit, de qua quum 

multa dicantur, unum, quod egregium est et inauditum, 

tacere non possum. Scribitur enim quod aucas silvaticas, 

quarum copia grandis frumentum suum virens depascendo 

exterminabat, includi fecerit in domo quadam quasi dQmes- 

ticas. Quas quum mane vocatas emittere pararet, vidit 

unam deesse ; quam quum a famulis comestam, rem perqui- 

rens, audisset, ^* Afferte mihi " inquit, " plumam et ossa com- 

estse." His allatis, praecepit Dei excelsi sponsa, ut integra 

esset et viva. Anseribus igitur applaudentibus et accla. 

19 



1 38 CXCERPT A 

mantibus pro sociae amissae reditu^ praecepit ne in sempi- 
ternum introirei in campum illum aliqua speciem illorum 
participans. RecesseruQt omn^s incolumes, et quod virgo 
prsecepit, observatum est usque in hunc diem. 

Sancta vero Wilfilda regis Edgari spretis sponsalibus pro 
Deo sponso, Barkinge fuit ^bbatissa et ibidem sepulta, ubi 
virginis sanctoe miracula videns sponsum laudabis virginum. 

De sancta quidem Ethelberga, loci ejus Abbatissa^ prse- 
clara miracula Beda refert. 

Sancta Edgitha filia regis Edgari Wintoniae pausat, et 
ibidem virginis splendida leguntur miracula. 

Nomina ergo regum omnium Anglise secundum regna 
singula subscripta sunt. 

I. Reges autem Cantienses hi sunt ex ordine ; 
Priraus rex, Hengistus. 

Esc filius ejus, secundus. 
Otta, tertius. 
Ibminricus, quartus. 
Ethelbertus, quintus. 
Edbaldus, sextus. 
Erchinbertus, septimus. 
Egbertus, octavus. 
Lotharius, nonus, regnavit duodecim annos et pugna 
Australium Saxonum neci traditus est 

Edricus regnavit anno et dimidio, extraneus a regali 
prosapia. 

Nidredus et Wibbehardus similiter extranei regnaverunt 
sex annos et expulsi sunt. 

WiCTREDUS de regia stirpe ortus, regnavit viginti et tres 
annos in pace, et cum Ina rege concordiam fecit. 

Edbertus filius Wictredi cum duobus fratribus regnum 
tenuit viginti et duo annis. 



EX HIST. ANGLORUM. 139 

Ethglbertus sceptro r^ni potitas est duodecim an- 
nis. 

Egfridus regnum idem viginti et quatuelir annis^ ut con- 
jicere ex scriptis possumus/ tenuit. 

Edbridus Pren regnum tribus annis et captus est et ab- 
ductus a Cenwulpho, rege Merciae. 

CuTHREDUs regni infulas obtinuit novem annis. 

Baldredus regnavit septendecim annis, et fugavit eum a 
regno rex Egbertus Westsexae. 

Egbertus rex Westsexae rcgnum conquisitum obtinens^ 
Ethelstano filio suo moriens reliquit. Cessavit ergo regia 
stirps Cantuariae^et in aliena jura regnum transiit. 

Ethelstano vero defuncto ad fratrem Ethelwulfum regem 
Westsexae regnum illud rediit. Quod quum hsereditario 
jure Ethelberto filio suo reliquisset, et alius filius ejus Eth- 
elbaldus rex Westsexae post quinque annoG psrilsset, regnum 
utrumque Ethelberto subditum est ct r.r.aquam postea 
divisum. Hic ergo omnino regnum Cantiee esplicit. 

II. Reges vero Westsexae hi sunt ex ordine ; 

Cerdic, primus. Kenric. Ceulin. Chelric. Chel- 
WULP. Cynegils. Kenwahl. Sexburgh. Escwin. 
Kenwin. Cedwalla duobus annis regnavit, sed et Vec- 
tam insulam acquisivit Cent bis praedavit, pcgensque 
Romam, in albis mortuus est et insignia regni commu- 
tavit 

Ina regnavit septem et triginta annis, vicitque Gerentem 
regem Wallensem, domuitque bello Occidentales Saxones : 
Romamque petens se feliciter regno deposuit. 

Ethelhardus, cognatus regis Inae, regnum sibi ab eo- 
dem traditum rexit in pace quatuor annis. 

CuTHREDUs regnavit sedecim annis, vicitque Britones bis 
lege praelii, et regem Ethelbaldum. 



140 EXCERPTA 

SioEBERTUS crudeliter anno uno et paulo plus regnavity 
et a regno exp^sus et postea occisus est. 

Kenwulphus regnavit vigii^ti sex annis, quem Sigeber- 
tus frater regis prsedicti neci tradidit 

Berctricus regnavit sedecim annis, cujus tempore prim- 
um Dacorum ssevitia Britanniam lacessivit. 

Edbertus regnavit septem et triginta annis, et praedavit 
in Britannia ab Oriente usque ad Occidentem, vicitque 
bello Bearwulfum regem Merciae et Baldredum regem 
Cantisey et r^em Wilafe et Dacos. 

Ethblwulfus regnavit novendecim annis, victusque a 
Dacis apud Carram, pemiciose vicit eos apud Aclea. 

Ethelbaldus, filius regis prsedicti, regnavit quinque an- 
nis et sopultus est apud Schireburnam. 

Ethelbertus frater ejus regnavit anno, cujus duces et ex- 
ercitus Dacos vicerunt apud Wincestre. 

Ethelredus frater eorum quinque annis regnavit et paulo 
plus, qui apud Redinge contra Dacos cum fratre suo mi- 
nore conflixit 

Alfredus viginti octo annis et dimidio, de quo nihil 
breviter dici potest, quia multa fecit et miranda. 

Edwardus viginti tribus annis> et pugnavit contra Dacos 
in Northumbriay et occiditreges fortes vicitque Dacos apud 
Totenhale et conquisivit Merciam. 

Ethelstanus, filius Edwardi^ XIV annis, qui fecit 
maximum prsBlium apud Bruneberi. 

Edmundus YI annis et dimidio, qui super Dacos quinque 
urbes cepit, et iisdem victis^ Northumbriam in dominio te- 
nuit 

Edredus, frater Edmundi^ IX annis; omnes Anglise 
partes feliciter obtinuit. 

Edwius^ filius Edmundi^ IV annis^ eodem spatio et poten- 
tia tenuit 



EZ HIST. ANOLORUM. 141 

Edgarus, filias Edmundi, sedecim annis pacifice et glori- 
osius omnibus aliis imperavit. > 

Edwardus rex sanctus V annis regnum tenuit et feliciter 
occisus est 

Ethelredus frater ejus, ira Dei perturbatus, serumnose 
regnavit, de quo multa dicuntur ; qui Emmam Normao- 
norum geminam Ricardi consulis filiam duxit in uxorem. 

m. Reges autem Estsex» hi sunt ex ordine. 
Erchinwinus; primus. Slede. Sebertus. Sigebertus. 
Sibertus. Suithelmus. Sebbi. Sighardus. 



IV. Reges Northumbrise hi sunt ex ordine. 

rV. Ida primus. EUa. Ethelfertus. Edwinus. Oswaldus. 
Oswius. I^fridus. Alfridus, regis Egfridi filius, doctns 
in scripturis, strenuus in bellis^ regnavit XX annis. 

OsreduSj filius ejus» regnavitXI annis, et pugnans inter- 
fectus est. 

Kene&dus regdavit II annis, et infirmatus mortis celeri'* 
tate praevientus est. 

Osricus regnavit XI annis et vitali luce caruit. 

Ceolwulfus, firater Kenredi prsedicti regis, regnavic YIII 
annis et monachus effectus est. Cujus tempore Beda 
presbyter venerabilis et Christi philosophus feliciter deces- 
sit. 

Edbertus, cognatus ejus, regnavit XXI annis, effectus- 
que monachusy fragilem vitam fine glorioso perlustra- 
vit. 

OswulfuSj filius ejus, regnavit uno anno, et a familia sua 
proditus est et occisus. 

Moi E^helwol regnavit sex annis et coactus dimisit 
illud. 



142 BXCEBPTA 

r Eldredus regnavit VIII annis et fugatuB depositus est a 
getite sua. 

EthelredusSliiis MolregnavitlVanuisetfugitafaciedu- 
um suoruta rebellantiuni. 

Elfwoldus regnavit X annia, quem Sigga dux proditione 
occidit 

OsreduB, nepos regie prsedicti, regnavit I anno, et a reg- 
no fugatus est a suis et post triennium occisus. 

Ethelredus, filias Mol, iterum regnavit IV annis et occi- 
8US CBt a populo suo semper nequisstmo. 

Ardiilfus regnavit XII annia, et a suia fugatus a regno 
8U0. Postea Northumbri, ut apparet, insania nequitJEe 
pneoccupati, aliquantisper sine rege fuerunt, et Egberto 
regi concordati eunt 

Tempore regis Ethclwidfi regnaverunt Osbertus in Nor- 
thumbria, quem more solito abjicientes, constituerunt Ellam 
regem : qui ntique quum a Dacis occiei fuisscnt, regnave- 
runt Daci multo tempore in Northumbria. Scilicet rex 
Haldene et Guthfridua et Nigellus et Sidricus et Reginaldus 
et Anlaf. Contuse autem regnaveruut Daci, ita quod modo 
ibi rex unus crat, modo duo, modo reguli multi. Postea 
vero Edredo regi Westsexx in domiaium contigit et succes- 
soribua ejus. Hic igitur omnino regnum Norlhumbrise ex- 
plicit. 



V. Reges Estanglise hi sunt ex ordine. 

Uffa, primus. Tatulus. Bedwaldus. Erwaldus. Si- 
gebertus. Egricus. Anna. Ethelherc. Ethelwaldue. 
Aldwnlfus. 

Eshinc multo tempore regnum istud aliiB regnis variis 
uodis auhjectum fuerat. Quia nunc reges WcBtsexsB vel 



EX HIST. ANGLORUM. ' 143 

Cantiae in dominio illud tenebant, nunc alicui vel aliquibus 
dabant iliud. Unde aliquaodo rex unus ibijprat, aliquando 
multi reguli. Ultimus tamen Anglorum sub rege West- 
sexse regnavit ibidem sanctus Edmundus. Quo interfecto 
regnavit Guthrus Dacus. Postea regnum minutum Daci 
partiti sunt ; fuitque sub eis usque dum regi Edwardo ex 
maxima parte subjecta est. Hic igitur regnum Estangliae 
dominio Westsexae contingens explicit. 



VL Reges Mercise hi sunt ex ordine 

Crida primus. Wibba. Cheorlus. Fenda, Feada, Wulf here, 
Ethelred, iilii Pendae. Iste regnavit XXI annis^ et gloriose 
monachus effectus est. 

Kenredus, cognatus ejus, regnavit quinque annis, 
Romsmque petiit et victoriosus monachatum suscepit. 

Ceolredus, filius Ethelredi regis, regnavit VIII annis, 
pugnavitque valide contra regem Inam. 

Ethelbaldus superbus regnavit XLI anno. Hic praedavit 
Northumbriara, vicitque gentem WalliBe, praefuitque regi- 
bus omnibus Angliae, sed tandem a Cuthredo rege victus et 
postea occisus est^ 

Beornredus I anno regnum tenuit: sed OfTa validus 
eum aufugavit. 

OfFa XXXIX annis regnum tenuit. Is regem Westsexae 
Kenwulfum bello minoravit et Cantienses et Northumbros. 

Egfridus, ftlius OffaB, uno ad plenum anno vivere non 
sufTecit. 

Kenwulfus regnavit XVI annis pacifice et mortuus est 
coramuni morte. 

Ceolwulfus III annis regnum tenuit, quod tunc ei Beom- 
wulfus ferox diripuit. 



BXCERPTA 144 

Beornwulfus I anno regnum tenuit, et ab Egberto rege 
Tictus demarcuit 

Ludechenus rex primo anno sui cum consuUbus quin- 
que suis oceisus esu 

Wilaf 9b rege Egfrido vicius bellaudo^ tributarie sub eo 
regnum teuuit. 

Item paueis diceadum est de regno Merciae. 

Brithwaldus namque rez Mercise tertio anno regni sui 
fugatus est a Dacis. 

Burghredus etiam, quum regnasset XXII annis, fugatus 
est a regno. Daci igitur regnum illud sibi conquisitum 
prlus Ceolwulfo ad servandum tradideruut. Postea vero 
sibi minute diviserunt, ita quod pars patrise et procerum 
quinque erat sub regibus Westsexse. Edmundus vero rex 
Westsexse totum sibi in dominium aubdidit. Hic igitur 
reguum Merciae domiuio Westsexae penitus subditum 
explicit. 

VII. Reges Sutbsez» fai aunt ex ordiue. 

Mlle primus. Scisse. Caeteros scriptorum vel fama 
obscura recondit^ praetex regem Etbelwaldum qui jure ad- 
huc nomen habent, quia primus Christi uomeB ^novit de 
regibus Suthsexse. £t haec quidem expliciuut. 



De REaiBUS QUI REGNAYERUNT SUPER TOTAM AnGUAM. 

De regibus^ qui regnaverunt a tempore Ethelredi> qui 
Emmam duxit in uxorem filiam comitis Ricardi NormannL 

Ipse Ethelredus regnavit super univergos fines Anglise 
XXXVII annis semper cum labore. 

^Edmundus^ juvenum fortissimus, regnavit uno anno^ et 
proditione occius est. 



£X HIST. ANQLORUM. 145 

Cnut, omnium praedecessorum suofum maximus, regnavit 
gloriose XX annis. . 

Haroldus, filius ejus, regnavit IV annis et XVI hebdom- 

sdibus. ( 

Hardecnut munificus regnavit, Cnut filius. Quum reg- 
nasset II annis, X diebus minus, morte prsereptus est. 

£dwardus^ rex bonus et pacificus, regnavit in pace 
XXIV annis. 

Haroldus, rex perjurus, I anno et tamen non pleno, 
quem patria perdidit injustitia. 

Willelmus, omnium praedictorum summus, XXI annis 
glorifice splenduit ; de quo dictum est : 

Caesariem, Csesar, tibi si natura negavit, 
HanCy Willelme, tibi stella cometa dedit. 

Vide igitur, lector, et perpende, quanta nomina qaae cito 
ad nihilum devenerunt. Attende, quseso, et stude, quum 
nihil hic duret, ut acquiras tibi regnum et substantiam illam, 
quse non deficiet: nomen illud et honorem qui non 
pertransiet: monumentum illud et claritatem quse nullis 
seculis veterascet. Hoc prsemeditari summae prudentise 
est; acqulrere, summae cailiditatis; adipisci, summae felici- 
tatis. 



Kaerlegion est ubi Usca cadit in salinum. 



De laude Britannise sic quidam scripslt; 

Teates Londoniae ratibus : Wintonia Baccbo 
Hereforda grege ; Wirecestria fruge redundams ; 
Batba lacu ; Salebira feris ; Cantuaria pisce ; 

20 



146 EXCERPTA 

Eboracum silvis ; Excestria clara metdlis. 
Norwicus Dacis, Hibemis Cestria, Gallis 
Cicestmm, T^ orwageniis Dunelma propinquans. 
Testis Lincoln» gens infinita^ecore 
Testis Ely formosa situ, Rovecestria visu. * 

Quatuor autem sunt qu» mira videntur in Anglia. 

Primum quodventus egreditur a cavemis terrse, in monte 
qui vocatur Pir, tanto vigore, ut vestes injectas repellat^ et 
in altum elevatas procul ejiciat. 

Secundum est apud Stanhenges^ ubi lapides mirffi 
magnitudinis in modis portarum elevati sunt : nec potest 
excogitari, qua arte tanti lapides adeo in altum elevati 
sint. 

Tertium est apud Chedrehole, ubi multi ingressi, quum 
magna spatia terr» et flumina pertransiissent, nunquam 
tamen ad finem pervenerunt 

Quartum est, quod in quibusdam partibus pluvia videtur 
elevari de montibus, et sine mora per campos difTundi. 



Philippus cum Fhilippo filio regnavit annis YII. Hic 

primus imperator Christianus fuit. 

Aurelianus imperator quum Christianos persequeretur, 
fulmen ante eum cum magno horrore circumstantium ruit, 
et paulo post a militibus occiditur. Iste primus Romano- 
rum diadema sumpsit^ gemmisque et aurata omni veste 
usus est. 

Diocletianus contra Romanam dignitatem adorari se jus- 
sit, quum ante eum caeteri salutarentur. Gemmas vestibus, 
calceamentisque indidit. 



£X HIST. ANQLORUAL 147 

Constantinus, mundatus a lepra, fecit Romae, ubi baptiz- 
atus est, basilieam Joannis^Baptistse» ques ^pcatur Constan- 
tina : item basilicam Petro et Paulo in templo ApoIIinis, 
corpus utriusque ^reo cippo circumdans, quinque pedes ia 
grosso. 

Tam magna pestis orta est in Britannia post tempus illud 
quo Britones ^Etio ter consuli epistolam <^r6xerunt, quod 
in brevi tantam multitudinem stravit, exigentibus peccatis 
eorum, ut ne sepeliendis quidem mortuis vivi sufficerent. 

Sanctus Germanus Aatissiodorensis episcopus indixit 
exercitui Britonum, quum quodam in loco belium essent 
inituri cum Saxonibus et Pictis, ut summa voce omnes ex- 
clamarent Hallelulah 1 et ita factum est ut totus exercitus 
barbarorum timore horribili perterritus prorsus difFugerit. 

Quioto anno Kenrici obscuratus est sol a mane usque ad 
tertiam^ mense Martio. Septimo vero anno regni ejus 
obscuratus est sol a tertia pene usque ad nonam, ita ut 
stellss apparerent duodecimo KaL Julii. 

Chelrico regnante super Westsexa, et Ethelberto super 
Northumbria^ et Wibba super Mercia, conversi sunt rex 
Ethelbertus Cantise et populus Cantiensis ad fidem Christi 

Circa XXIIIum annum regni Kenwalh regis Westsexse, 
obscuratus est sol tertio die Maii ; quod signum pestilentia 
gravissima tam in Britannia quam in Hibemia prosecuuta 
est. 

Post Kenwalh regnavit Sexburga uxor ejus uno ahno. 
Prsecedente autem anno, fuit maxima pugna volucrum in 
Anglia. Quod ut credibilius videatur^ hoc etiam nostro 
tempore contigit in Normannia palam apud Rotomagum^ 
r^nante rege Henrico primo Anglorum Normannico. 

Tempore regis Kentwini, anno tertio regni ejus, cometa 
per tres menses apparuit, et uno quoque mane velut sol 
resplenduit 



148 EXCEBPTA. 

Fecit autem inter alia beatus Papa Gregorius super cor-' 
pora apostoiorivn Petri et Pauli missas celebrari. In ipsa 
vero missarum celebratione tri^ verba ma«me adjecit: Di- 
esque nostraa^ ^c. • 

Circa tempus disputatiouis Colmanni de Pascha^ eclipsis 
solis die tertio Maii, hora tertia diei^ facta est. 

Tempore quo Ethelfridus rex Merclorum Cantiam vast- 
avit, cometa apparuit tribus menslbus mane. 

Baptizante Wilfrido episcopo Australes Saxones, ipsa die 
imber affluxit qui tribus annis cessaverat^ unde fames acer- 
rima plebem prostraverat Denique ferunt quia ssepe XL 
simul aut L homines^ inedia macerati» procederent ad 
praecipitium aliquod sive ripam maris^ et junctis misere 
manlbusy pariter omnes, aut ruina perituri^ aut fluctibus 
absorbendi, deciderent. Sed baptismate simul et pluvia 
adveniente refloruit terra ; rediit viridantibus arvis annua 
Isetus et frugifer : sic et cor omnium et caro omnium ex- 
ultaverunt in Deum vivum. 

Ethelhardi regis anno tertio apparuerunt duae cometae 
circa solem terribiles, una quippe solem prsecedebat Orien- 
tera^ alia sequebatur occidentem^ quse Orienti simul et 
Occidenti dirse cladis prsesagae^ vel certe una diei altera 
noctis praecurrebat exortum, ut utroque tempore mala 
mortalibus imminere signarent. Portabant autem faciem 
ignis contra* Aquilonem^ apparebantque raense Januario^ et 
duabus ferrae septiraanis perraanebant. Quo tempore 
gravissiraa Saracenorum lues Gallias et Hispanias late 
misera caede vastabat ; et ipsi non multo post in eadem pro- 
vincia dignas suse perfidise poenas luebanc. 

Tempore Ethelbaldi regis Mercensis sol obscuratus eat. 



EX HIST. ANGLORUM. 149 

Beda igitar presbjter monasterii quod est ad Weremu- 
thatn et Ingindum a Beuedicto abbate ejusd«m loci ac dein-* 
de Ceolirido educatus et eruditus, semper scripturis studuit. 
Reliquit autem mundum sexagesimo secundo anno SBtatis 
suae^ senex annis et sapientia^ et plenus dierum non in 
vano consumptorum^ quod apparet in operum suorum 
numero. Scripsit ergo^ A principio Genesios usque ad na- 
tivitatem Isaap libros tres : De tabernaculo et vasis ejus et 
vestibus libros tres : In primam partem Samuelis usque 
ad mortem Saulis, quatuor : De edificatione templi, alle- 
gorice, duos : De Hbris regum, librum triginta qu^slionum ; 
In Proverbia Salomonis, tres : In Cantica Canticorum, sex : 
In Escbram et Nehemiam^ tres: In Canticum Habacuc 
nnum : In librum Tobise^ unum ; Capitula quoque lectio- 
num Veteris Testamenti ; In Evangelium Marci quatuor ; 
In Luc», sex ; Homiliarum Evangelii, duos ; In Apostolum 
quaecunque in opusculis Augustini invenit, cuncta per ordi- 
nem tamen scripsit ; In Actus Apostolorum» duos ; In VH 
Epistolas Canonicas» libros totidem ; In Apocalypsin, lihros 
tres : item Capitula lectionum in totum Novum Testamen-» 
tum, excepto Evangelio; item librum Epistolarum ad 
diversos ; item de Historiis Sanctorum ; item de Vita 
Sancti Cuthberti, primum heroice, postea plano sermo&e ; 
item de vita Abbatum monasterii sui ; item MartyroI(^um ; 
item iibrum Hjmnorum; item librum De Temporibns: 
item librum de Metrica arte ; et Historiam Ecclesiasticam 
Anglorum, in libris quinque, in qua pie perorat ut apud 
omnes legentes fructum intercessionis inveniat Amen I 

De statu autem Britannise in suo tepore ita idem Beda 
ait, In prsesenti Cantuariensis Arohiepiscopus est Tatwi- 
nus: RofFensis episcopus Aldwulfus: Londoniensis Igu- 
aldus : Super Orientales vero Anglos sunt Edbertus et Hed- 
helacus Episcopi ; Super Mercia est Alwinus episcopus : 



150 EXCERPTA 

Super gentem, quse ad occidentem Sabrinae amnis habitat, 
est Walostat eDiscopus : In provincia Liadisfarorum Cyne- 
bertus. Vecta insula ad Danielem episcopum Ventae per- 
tinet : et provincia Australium Saxonun^ jam aliquot annis 
sine episcopo eundem incolit. 

Sub rege vero Ceolwulfo sunt quatuor episcopi : Wilfiri- 
dus Eboracensis^ Ethelwaldus liindisfamensis^ Acca Hagus- 
taldensis^ Witelmus in Candida casa^ quae nuper pontificata 
psum primum habet antistitem. 

Rex vero Kent est Edbertus : rex Westsex» Ethelredus : 
rex Estanglorum^ Selredus : rex Northumbriae Ceolwulfus : 
rex Mercise Ethelbaldus maximus omnium ; anno adventus 
Anglorum circiter ducentesimo octuagesimo octavo : Anno 
Dominicse incarnationis septingentesimo trigesimo quarto, 
in cujus regno perpetuo exultet terra et congratulante in 
fide ejus Britannia, laetentur insulse multse et confiteantur 
memoriae sanctitatis ejus, 

Beda in prologo Ecclesiasticse Historise : Yera lex histo- 
riae est^ simpliciter id quod fama vulgante colligitur^ scri- 
bendo posteris notificare. 

Ceolwulfus rex nobilissimus Northumbrise nobilissime 
fecit. Quum enim viyenti Bedsesaepe coUoqueretur^ etssepe 
ante mortem ejus et post mortem historiam ejus ad se scrip- 
tam oculis adhiberet coepit diligenter singulorum iacta et 
finem secum discutere. Viditque luce clarius regna terrena 
et res humanas cum labore perquiri, cum timore possideri^ 
cum dolore amittL Quum ergo parvo spatio^ i. e. octo 
annis, regnasset, reliquum saltem vitae suse^ non erronese 
stultitiae, sed sapientise et utilitati proprise dicare certavit. 
Exemplumque assumens ex historia beati viri prsedicta^ sex 
reges fortissimos vere fortissimus prosequitur : scilicet re- 
gem Ethelredum Merciae^ et Keuredum successorem ejus^ 



XX HI8T. ANGLORUM. 151 

necnon Cedwallam regem Westsexae et Inam successorem 
ejus ; sed et Sebertum regem Estanglomm. qui monachus 
efTectus est^ quem postea Penda occidit^ et Sebbi regem 
Estsexae, qui mopachus ef^ctus diem jocundum mortis 
suffi prdevidit, vidit et gavisus. est. Complevit igitur 
Ceolwulfus hebdomadam regum perfectorum et habitu 
monachali suscepto» capiti ejus corona de lapide pretioso 
imposita est a Domino. 

Anno quo mortuus est Wilfridus^ qui fuerat episcopus 
XXX annis apud Eboracum, visum est signum mirabUe in 
coelo. StellsB namque hac et illac discurrebant per aera, 
quod omnibus intuentibus magno fuit monstro. 

Of&5 rex Merciae, vir religiosus fuit Transtulit namque 
sancti Albani ossa in monasterium, quod construxerat mul* 
tisque modis ditaverat. Dedit vicario beati Petri Romaii» 
urbis Pontifici reditum statutum de singulis domibus regni 
sui in etemum. 

Edbertus, rex Northumbrise, videns Ceolwulf prsedeces- 
soris sui vitam laudabilem, et finem gloriosum, meliorem 
partem elegit, quse non auferetur ab eo. Regno namque rel- 
icto tonsuram capitis eteraum diadema genituram s uscepit, 
furvasque vestes aethereum splendorem collaturas induit. 
Iste est octavus regum illorum qui regna sua pro Christo 
sponte dimiserunt : immo, ut verius dicam, pro etemo regno 
commutaverunt. Quibus octo beatitudinum jocimditas 
perennis multiplici delectamento ineffabiliter jocundata. 
Quorum strenuitatem imitari bonorum est 

A.nno quo electus est Ethelredus filius Mol in r^em 
Northumbromm, visa fuerunt in coelo rubea signa post 
occasum solis, et horrendi serpentes visi sunt in Suthsezse 
cum magna admiratione. 

Anno gratise DCCLXXXVI apparuit slgnum cmcis in 
vestibus^ quod dictu et auditu seculis omnibus videri potest 



1 52 XXCERPTA 

inirabile. Factum igitur fuit ad d^monstrationem motionis 
Hierosoljmitarise cum crucibus assumptis, qusefactacstpost 
CCC et XI annos tempore jnnioris Willehni. An potius 
&ctum est ad correctionem gentium, ne plagam Dacorum, 
quse proxime sequuta est, correcti proferrent. Nos autem 
temere nibil defiuimus, sed Dei secreta Deo relinquimus. 

Brictrici regis anno decimo visi sunt flammei dracones 
Yolantes per aera, quod signum duae pestes sequutse sunt: 
prius niaxima fames: postea gens pagana a Norwegia et 
Dacia veniens^ quas prius gentem Northumbrensem misere 
afflixit, et post in Lindisfarnensi provincia ecclesias cum 
habitantibus horribiliter exterminavit, idibus Januarii. 

Brictrici regis anno quarto decimo, Romani amputa- 
verunt linguam beato Leoni Papse et oculos sibi eruerunt ; 
eumque a sede sua fugaverunt : sed ipse, nt Scriptura tra- 
dit, per Dei misericordiam iterum videri et loqai potuit^ 
rursusque Papa effectus est. 

Secundo anno regis Ethelwulfi exercitus paganorum per- 
rexit per Orientales partes Anglise, scilicet per Lindeseiam 
et Estangliam et Cantiam, gentique innumerse vitam 
ferro rapuerunt. 

Sextodecimo anno Ethelwulfl, Ethelbaldus filius ejus et 
ipse, congregatis omnibus copiis, pugnaverunt cum maximo 
exercitu, qui CCCL navibus appulerant ad Tamesemutham, 
urbesque praeclarissimas et multis inclytas annis^ scilicet 
Londoniam et Cantuariam» fregerunt. Concessit igitur De- 
us victoriam belli se credentibus et inenarrabilem contri- 
tionem se contemnentibus. Rex itaque Ethelwulfusvictor 
clarissimus extitit. Hoc anno primus paganorum exercitus 
per totam hyemem in hac patria conversatus est apud 
Thanet. 

Ethelwulfus nono decimo anno regni sui totam terram 
suam ad opus ecclesiarum decimavit propter amorem Dei 



EX HlSr. ANCQLORUM. tLSS 

€t redeiDptionem sui. Fostea vero cixm magno bonooe Bo- 
qaaam perrexit» <et ibi uno amno conversatu^ est. £t ?uide 
trediens fiiiam Caroti Calvi Tegis Erancise assnmp^t dn ux^ 
orem, et eam seqim in hanc patriam adduxit. Et qaun 
doobas <ann^ team denuisset, bominibus ademptus est et 
sepukos apnd ^Winoestre. fiic primum fnerat cq[)iscopU8 
apud Winccstpe, sed iEgberto patre suo defunoto, neoesaitate 
cogente ^actus^est-^reK^iet uxore dnota^ qufrtuorilUos genuit.: 
qui oimies post eum ireges fuerunt. Cirea hoe temiptts 
pagani ^perendinave-yunt tefta. bieme apud Sepeige. 

Gluinfto <anno regk Al&edi^iralrislEtbcfaedi/quifuit fiUiis 
Ethelwulfi, RoUo cum suis Normanniam .venit 

Alfredi regis anno septimo, IDaci onme regnum-a Boi*eali 
:parte Thamesis obtinumint. Regnavit rex Haldene in 
Northumbria etfrflter Haldene in Estanglia. 

QaatuorTegesregnaverantin Mercia etLondonia et *Est- 
sexa. Regi autem Al&edo non remansit nisi lerm uitra 
Tamesin. 

Octavo anno Alfredi regis obscuratus est soL 

Tertio decimo anno Edwardi regis luna valde obscurata 
est et magno fuit horrori videntibus. Tertio anno ab hoc 
apparuit cometa. 



Est autem palus Eliensis latissima et visu decora, roultis 
fluviis decurrentibus irrigata^ multis lacubus magnis et par- 
vis depicta;, multis etiam silvis et insulis florida. Intra quam 
sunt ecclesia Eliensis, Abbatia Rameseiensis, Abbatia Kate- 
rich^ Abbatia Torneiae^ Abbatia Crulandise. Sed juxta eam 
sunt Abbatia Burgensis^ Abbatia Spallinge^ Ecclesia Sancti 
Ivonis super Usum fluvium Huntingdonae, Ecclesia sancti 
^gidii super Grantam fluvium Cantabrigise^ Ecclesia sanctse 
Trinitatis in Thetforda. 

21 



154 EXCERPTA 

Edwardus^ filius Edgari regis, qui didtur Sanctus, reg- 
navit pro patre suo. Cujus regni principio apparuit 
cometa, signum scilicet maximse famis qu» in anno sequenti 
sequuta est , 

Ethelredi regis anno tertio decimo primum statuerunt 
^Angli, consilio infausto Sirichi archiepiscopi, quod ipsi 
Dacis censum persolverent^ quatinus a rapinis et csede ces- 
sarent, et dederunt decem millia librarum. Hoc autem 
malum usque in hodiemum diem duravit^ et diu^ nisi pietas 
Dei subveniaty durabit Regibus namque nostris modo 
persolvimus ex consuetudine» quod Dacis persolvebatur ex 
ineffabili terrore. 

Post proditionem et occisionem quam rex Ethelredus 
fecit de Danis, tanta desolatio famis Britanniam invasit, 
quantse nuUus hominum meminisse potuit. 

Post hoc tempus non longe mare ascendens solito super- 
ius villas cum populo submersit innumero. 



INDEX 

TO THB 

PRIKCIPAL EVENTB AND PROPBR NAMES 

iir 

HENRT OF SILORAFFS CHRONICLE. 



Adrian, abbat, 15. 

Alfred, or Alfrid, ninth king of Northumberland, 29. 

Alfred, seventeenth king of Northumberland, 30. 

ALFRED THE GREAT, king of Wessex, anohited by Pope Leo ; 
fights nine years with the Danes ; flees to Athelney, 44. sees a vision 
of St Cuthbert, 45. conquers the Danes and causes their king Guth- 
rum to be baptized ; institutes laws and reforms the govemment, 46. 

Alfwold, nineteenth king of Northumberland, 30. 

Alric, fourteenth king of Kent, 17. 

Angles, iirst come into Britain, 9. 

Anlaf, Danish king of Northumberland, 50. 51. 

Anna, seventh king of East-Anglia, 32. 

Augustine, first English bishop, 11. 

Aurelius Ambrosius, 12. 

Bath, a bishop^s see, 18. 

Bealdeag, son of Woden, 10. 

Becket, Thomas k^ archbishop of Canterbury, bia history, 92. 93. 

Bernwolf, sixteenth king of Mercia, 26. 

Bertha, wife of Ethelbert, 13. 

Bertric, eighteenth king of Wessex 20. 

Bertulf, nineteenth king of Mercia, 26. 

Biom, twelfth king of East Anglia, 33. 

Burthred, or Burrhed, twentieth king of Mercia, 26. 

Canterbury, the metropolitan see, 11. 

Canute, king of Denmark, 63. by the death of Edmund Ironside 
becomes king of all England, 64. subdues Scotland and Norway, 65. 
Casere, son of Woden, 10. 
Ceadwalla, twelfth king of Wessex, 20. 
Ceaulin, third king of Wetsex, 18. 



INDEX. 

Celred, ninth king of Mercia, 23. 
Celred, thirteenth king of Essex, 35. 
Celric, fourth kin j^f Wessex, 19. 
Celwulf, fifth king of Wessex, 19. 
Ceolwolf, thirteenth king of Northuitherland, 29. 
Ceolwulf, fifteenth king of Mercia, 26. *' 

Cerdic, first king of Wesaex, 18. 
•Chester, a hishop^s see, 22. 
Crediton, a hishop's see, 18 
Cridda, first king of Mercia, 22. 
Cuthred, fifteenth king of Wessex, 20. 
Deusdedit, archhishop of Canterhury, 15. 
Dunstan, St, his disputes with king Edwy, 54. his death, 61. 
Eadbald, sixth king of Kent, 14. 
Eadhert, thirteenth king of Kent, 17. 
Eadhert Pren, fifteenth king of Kent, 17. 
Eadulf, tenth king of East Anglia, 33. 

East-Anglia, united to Wessex by king Edward the Elder, 33. 
Edherg, a female saint, 16. 

Edburga, a profligate princess, daughter of Offa and wifc of Bertric 
king of Wessex, 41. her conduct before Charlemagne, 42. 

Eds;ar, son of Edmund, king of England, 55. compels the kings of 
Scotland and Wales to do homage to him, 55. his reprimand to 
Kenneth king of Scotland, 56. slays Earl Ethelwold ; abstracts a nun 
from a convent, 57. is deceived by a lady at Andover, and marriea 
a female servant instead of her daughter ; marries Elfrida, daughter 
of Ordgar, duke of Devonshtre, 57. 

Edmund, St, fifteenth king of East Anglia, slain by Inguar tha 
Dane, 33. 

Edmund, brother of Ethelstan, klUed by a robber at a banquet, 53. 

Edmund Ironside, his contests with Canute, 63. 

Edred, king of England, third son of Edwasd, 53. 54. 

Edric, tenth king of Kent, 16. 

Cdward the Elder, son of Alfred, repairs the ruined cities ; hls sons and 
daughters, 48. excommunicated by the pope. and absolved, 49. 

Edward the Martyr, made king ot England. by Dunstan , murdered by 
his stepmother, 59. 

Edward the Confessor, son of Ethelred, raised to the throne of Eng- 

land, 67. 
Edward I, succeedshis father Henry III on the throne of England, 106. 
Edwin, fifth king of Northumberland, 28. 
Edwy, king of England ; his disputes with Dunstan, 54. 
Egbeit, eighth king of Kent, 15. 
Egbert, nineteenth king of Wessex, 20. 
Egbert, twelfth king of Mercia, 25. 
Egbert, fourteenth king of Northumberland, 39. 



INDEX. 

Egbert, an exWe ia Mercia, and afterwards iii France ; guns the crown 
of Wessex ; subdues the Britons in Wales and Cornwall ; defeats 
Bernwolf king of Mercia, 38. reduces all the Mven kingdoms to 
acknowledge him as their superior lord, 39. 

Egfrid, eighth king of Northumh*land, 29. 

Egric, sixth king of East Anglia, 32. 

Eldad, British bishop of Gloucester, 12. 

Ella, first king of Sussex, 35. 

Elle, second king of Northumberland, 27. 

Elphege, archbiahop of Canterbury, murdered by the Danes, 62. 

Emma, married first to Edmund Ironside, and afterwards to Ca- 
nute, 64. 

Eocpwald, fourth king of East Anglia, 32. 

Eosa, third king of Kent, 12. 

Erconbert, seventh king of &ent, 14. 

Escwin, tenth king of Wessex, 20. 

Ethelbald, tenth king of Mercia, 24, 

Ethelbald, son of Ethelwolf king of Weasex, 42. 

Ethelbert, fifth king of Kent, 11. 

Ethelhert, marries Bertha, 13. 

Ethelbert, twelfth king of Kent, 17. 

Ethelbert, eighteenth king of Northumberland, 30. 

Ethelbert, alias Ethelred, twenty-first king of Northumberland, 30. 

Ethelbert, fourteenth king of East Anglia; slain by Offa king of 
Mercia, 33. 

Ethelbert, king, first of Kent, then of Wessex, 43. 

Etheldred, thirteenth king of East Anglia, 33. 

Ethelhard, fourteenth king of Wessex, 20. 

Ethelhere, eighth king of East Anglia, 33. 

Ethelred, seventh king of Mercia, 23. 

Ethelred, king of Wessex, 44. 

Ethelred, son of Edgar and Elfleda; made king after the murder of 
Edward the Martyr, 60. causes Anelaf the Danish king to be bap- 
tized, 61. 

Ethelric, third king of Northumberland, 28. 

Ethelfrid, fourth king of Northumberland, 28. 

Ethelstan, son of Edwaid the. Elder, king of England, defeats Llewel- 
lin king of Wales, 50. 

EthelstaU;, bishop of Sherborne, 40. 

Ethelwald, ninth king of East Angiia, 33. 

Ethelwold, eleventh king of East Anglia, 33. 

Ethelwald, third king of Sussex, baptized by Wilfrid, 36. 

Ethelwolf, son of Egbert king of Wessex, assists Burrhed king of Mer- 
cia against the Britons, 40. 

Freadey [Friday] 9. 

Godwin, earl of Kent, 66. 



IKBSZ. 

Gunhilda, uster of Hardecanute, lAarried to Henry the Emperor, 67. 

Ourtram, or Guthrum, the Dane, sixteenth king of £ast Anglia, 83. 

ilengist, first king4lf Kent, 11. 

Heptarchy, kingdomt of the, 10. 

Hors, brother of Hengist, 11. 

Harold the Dane, son and successor of Canute, 65. 

Hardecanute succeeds Harold I on the throne of Bngland, 66. 

Harold, earl of Wessex, 68. goes to Normandy, is taken prisoner and 
given up to William duke of Normandy, who, after exacting homage 
aud an oath from him, sends him back to England, 70. raised to the 
throne after the death of Edward the Confessor, 71. 

Henry I, third son of William the Conqueror, his reign, 84 — 89. 
Henry II, grandson of Henry I, by his daughter Matilda, his 

reign, 91—93. 
Henry III, son and successor of king John, his reign, 101 — 106. 
Ida first king of Northumberland, 27. 
Ine, or Ina, thirteenth king of Wessex, 20. 
John, younger brother of Richard, his reign, 97 — lOl. 
Judith, second wife of Ethelwulf, 41, marries Ethelbald, 43. 
Jutes, hence the modem Jutland, 9. 
Kenelm, fourteenth king of Mercia, 26. 
Kenneth, king of Scotland, 55. 
Kenred, eighth king of Mercia, 23. 
Kenred, eleventh king of Northumberland, 29. 
Kenric, second king of Wessex, 18. 
Kentwin, eleventh king of Wessex, 20. 
Kenulf, thirteenth king of Mercia, 25. 
Kenwolf, seventeenth king of Wessex, 20. 
Kineglis, sixth king of Wessex, 19. 
Kinewald, eighth king of Wessex, 19. 
Litchfield, a bishop^s see, 22. 
Longobardia [Lombardy], 10. 
Lothaire, ninth king of Kent, 16. 
Ludecan, seventeenth king of Mercia, 26. 

Machet, or Macbeth, king of Scotland, deposed and slain by Se- 
ward, 68. 

Malcolm, king of Scotland, receives a grant of Cumberland, 53. 

Malcolm, king of Scotland, 68. 

Mildred, a female saint, 16. 

Mollo, sixteenth king of Northumberland, 30. 

Normandy, dukes of, their origin and succession, 72. 

Octa, second king of Kent, 12. 

Offa, eleventh king of Mercia, 24. 

Offa, twelfth king of Wessex, 35. 

Osred, tenth king of Northumberland, 29. 



INDEX. 

Osred, twentieth king of Northumberland, 30. 

Osri^ II, twelfth king of Northumberland, 29. 

Osric the Dane, seventeenth king of East Anglia, ^. 

Osulf, fifteenth kin? of Northumberland, 30. 

Oswald, sixth king of NorthumbCTland, 28. 

Oswy, seventh king of Northumberland, 29. 

Penda, fourth king of Mercia, 22. 

Plegmund, archbishop of Canterbury, 49. 

Queorl, third king of Mercia, 22. 

Quikelm, seventh king of Wessex, 19. 

Ramesbury or Sherborne, 17. 

Redwald, third king of East Anglia, 31. 

Richard I, son and successor of Henry II ; his reign, 93 — 97. 

RoUo, first duke of Normandy, 49. 

Saxons, 9. 

School of the English at Rome, founded by Offa, 41. 

Scissa, second king of Sussex, 36. 

Sebbi, ninth king of Essex, 35. 

Sebert, second king of Essex, 34. 

Seinfred, eleventh king of Essex, 35. 

Selsey, a bishop's see, 18. 

Seward, tenth king of Essex, 35. 

Seward, fourth king of Essex, 34. 

Seward, earl of Northumberland, 68. 

Sexburga, queen of Wessex, 20. 

Sexred, third king of Essex, 34. 

Sherboi^ne or Ramsbury, 17. 

Sichtric, Danish king, of Northumberland, 50. 

Sigebert, sixteenth king of Wessex, 20. 

Sigebert, fifth king of East Anglia, 32. 

Sigebert the Little, fifth king of Essex, 34. 

Sigebert, sixth king of Essex ; baptized by Finan, 34. 

Sighere, eighth king of Essex, 35. 

Sledda, first kin'g of Essex, 34. 

Stephen, count of Blois, seizes on the crown of England, his reign, 

89—91. 
Suithelm, seventh king of Essex, 35. 
Suithred, fourteenth king of Essex, 35. 
Suthred, sixteenth king of Kent, 17. 
Swithin, bishop of Winchester, 40. 
Swayne, king of Denmark ; his ravages in England, 62. 
Theodore, archbishop of Canterbury, 15. 
Titullus, second king of East Anglia, 31 . 
Turkill the Dane, 62. 
UfTa, first king of East Anglia, 31 . 



IKDEZ. 

Vortigerii, British king ; 11. 12. 

Vortimer, son of Vortigem, 12. 

Weagdeag, son ofjWoden, 10. ^ 

Wedda, fifth king of Mercia, 22. 

"Wells, a hishop'8 aee, 18. ^ 

Wenta, son of Woden, 10. * 

Wetelgeat, son of Woden, 10. 

Wichta, second king of Mercia, 22. 

Wichtlaf, eighteenth king of Mercia, 26. 

Wichtred, eleventh king of Kent, 16. 1 

Wicta, son of Woden, 10. I 

Wilgles, son of Woden, 10. 

Wilfere, sixth king of Me»cia, 22. 

Wilfred, hishop at Canterhury, 15. 

Wilfrid, haptizes in Sussex, and lays the foundation of the diocese of ^ 

Selsey, afterwards Chichester, 36. 

Williara, duke of Normandy, son of Rollo ; slain, 53. 

William the Conqueror ; his preparations to invade England, 74. lands 
at Hastings, hattle of Hastmgs, &c. 75. he ohtains thecrown of £ng- 
land, 79. buried at Caen, 80. ! 

William Rufus, second son of William the Conqueror; bis reign, 
81—84. 

Woden, and his wife Frea, 9. 

Wodensdey [Wednesday] 9. 

Yrmenric, fourth king of Kent, 13. 



TINIS. 



'•■^